я́кар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Металічны стрыжань з лапамі, які прымацоўваецца да ланцуга і апускаецца на дно для ўтрымання на месцы судна, бакена, плывучага маяка і пад.
Стаяць на якары.
Кінуць я. (стаць на якар). Аддаць я. (апусціць). Выбіраць якары (паднімаць). Зняцца з якара.
Я. ратунку (перан.: апошні сродак ратунку, апошняя надзея).
2. Частка электрычнай машыны, якая ўтрымлівае на сабе абмотку (спец.).
3. Рыбалоўны кручок з трыма зубцамі (разм.).
|| прым. я́карны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адтрэ́сці сов.
1. (отделить, встряхивая) оттряхну́ть, оттрясти́;
а. гразь з паліто́ — оттряхну́ть (оттрясти́) грязь с пальто́;
2. (повредить тряской) оттрясти́;
а. сабе́ ўсё нутро́ на калёсах — оттрясти́ себе́ все вну́тренности на теле́ге
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
таи́ть несов.
1. (держать в тайне, скрывать) таі́ць, скрыва́ць, уто́йваць;
2. (заключать в себе) таі́ць, хава́ць;
◊
не́чего греха́ таи́ть няма́ чаго́ грахі́ таі́ць;
таи́ть в себе́ таі́ць (хава́ць) у сабе́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
get over
а) ачуня́ць (ад хваро́бы)
б) перасі́ліць, перамагчы́ ў сабе́ (страх, непако́й)
в) ско́нчыць, расквіта́цца
Let’s get this over once and for all — Ско́нчым з гэ́тым раз назаўсёды
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
самаўпэ́ўнены, ‑ая, ‑ае.
Занадта ўпэўнены ў сабе, сваіх сілах, магчымасцях. Лемяшэвіч пачуў, як ціха скрыпнула фортачка ў акне, і яму было страшэнна непрыемна пярэчыць, даводзіць цяпер гэтай самаўпэўненай і грубаватай жанчыне. Шамякін. — Нашто ж табе [Тоўхарту] трэба было нанава раджацца? — недаверліва сказаў Гальвас, бачачы ў ласкавасці свайго друга жорсткую ўладарнасць самаўпэўненага гаспадара. Чорны. // Які выражае празмерную ўпэўненасць у сабе, сведчыць пра яе. Самаўпэўненая ўсмешка. □ [Прыбытак] павітаўся з мужчынамі за руку, і нельга было не адзначыць, што ў яго заўсёды самаўпэўненай і ганарлівай постаці сёння нечага не хапала. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рвацьI
1. réißen* vt; ábreißen* vt (адрываць); áusreißen* vt (вырываць); (áb)pflücken vt (зрываць);
рваць кве́ткі Blúmen pflücken;
рваць на сабе́ во́пратку sich (D) die Kléider vom Léibe réißen*;
2. (на кавалкі) zerréißen* vt;
3. (стасункі і г. д) ábbrechen* vt, bréchen* vi (з кім-н mit D);
◊ рваць на сабе́ валасы sich (D) die Háare (áus)ráufen;
рваць зу́бы Zähne zíehen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зато́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад затачыць.
2. у знач. прым. Завостраны. [Кастравіцкі] адчуваў у сабе гатоўнасць хоць зараз жа сесці за стол, узяць у рукі заточаны аловак, аркуш паперы, патануць у знаёмай стыхіі думкі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заму́рзацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Запэцкацца, забрудзіцца. Дзіця замурзалася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зацягнуцца смугой, лёгкімі хмарамі. Неба замурзалася. / у безас. ужыв. — Падвечар, бывала, замурзаецца, — ну, думаеш сабе, — дождж нанач збярэцца. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Светлавалосая, бялявая жанчына, дзяўчына. Цяпер як ні ў чым не бывала едуць вясельныя паязды з вёскі ў вёску: вязуць сабе палешукі чарнабровых нявест, а ўкраінцы — сінявокіх бялянак. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вандро́ўніцтва, ‑а, н.
1. Падарожжа. Вандроўніцтва ў далёкія краіны.
2. Пастаянныя пераходы, пераезды з месца на месца; бадзянне. [Пракопа] не пакідала думка: знайсці сабе прыпынак на свеце, а на сваё вандроўніцтва ён глядзеў, як на часовую з’яву. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)