Казённікі ’казённыя боты’ (Мат. Маг.). Аналагічныя ўтварэнні (таксама семантычныя кандэнсатар у рус. мове: пск. казённік ’дзяржаўная вінная крама’, маск. і інш. ’дзяржаўны лес’, вяц. ’сарафан’. Звяртае на сябе ўвагу ўсх. характар гэтага і папярэдняга слова, аднак бачыць тут уплыў рус. мовы нельга.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Навяра́піцца ’напаткацца’ (слонім., Сцяшк. Сл.). Сярод магчымых паралелей звяртае на сябе ўвагу ст.-рус. наворопити ’напасці’ (Сразн.), найбольш блізкае семантычна да названага слова; тады ўсё да *оогръ > гл. варапай, ворапень, ці з іншым вакалізмам *оегръ, параўн. варопаўка і вярэпаўка ’земляная жаба, рапуха’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыкла́сці, прыклада́ць, прыкла́дваць ’пакласці, прыціснуць; дадаць, далучыць; прыдумаць, дадаць ад сябе’ (ТСБМ; ваўк., Сл. ПЗБ; Ял., ТС), з іншай семантыкай — прыкла́дваць ’распальваць, раскладаць агонь’, прыкла́даваць цяпло ’раскладаць агонь’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. прикладывати ’даваць частку чаго-небудзь’ (Ст.-бел. лексікон). Да кла́сці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сарамаці́ць несов.
1. стыди́ть; со́вестить; посрамля́ть;
с. за непрыго́жы ўчы́нак — стыди́ть (со́вестить) за некраси́вый посту́пок;
2. (позорить) срами́ть;
што ты сябе́ ~ці́ш — что ты себя́ срами́шь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
далячы́цца, ‑лячуся, ‑лечышся, ‑лечыцца; зак.
1. Закончыць сваё лячэнне, канчаткова вылечыцца. Далячыцца ў бальніцы.
2. Разм. Лячэннем давесці сябе да якіх‑н. непрыемных вынікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
датанцава́цца, ‑цуюся, ‑цуешся, ‑цуецца; зак.
Разм.
1. Пратанцаваць да якога‑н. часу. Датанцаваліся да самай раніцы.
2. Многа танцуючы, давесці сябе да непрыемных вынікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́трашчыць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., што.
Разм. Шырока раскрыць (пра вочы); вытарашчыць. Нагнуўшыся, .. [маці] прыцягнула мяне да сябе і сказала: — Ну чаго вачаняты вытрашчыў?.. Хадановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вінава́ціцца, ‑вачуся, ‑вацішся, ‑ваціцца; незак.
Дакараць сябе, прызнаючы віну, каяцца. — Дык вы праходзьце, праходзьце... Я вось не паспела ў хаце прыбраць, — вінавацілася жанчына. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абавяза́цца, ‑вяжуся, ‑вяжашся, ‑вяжацца; заг. абавяжыся; зак.
Узяць на сябе абавязацельства. Асобныя калгасы пры значным расшырэнні пасеваў ільну абавязаліся дасягнуць яшчэ вышэйшых ураджаяў. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гі́дзіцца, гіджуся, гідзішся, гідзіцца; незак.
Абл. Гадзіцца. За гэтыя суткі Лёдзя бадай што знелюбіла сама сябе, сваё цела, нават гідзілася дакрануцца да яго. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)