абнаві́цца, -наўлю́ся, -но́вішся, -но́віцца; зак.
1. Стаць новым, абноўленым; набыць выгляд новага.
Свет абнавіўся.
2. Папоўніцца чымсьці новым, змяніцца.
Рэпертуар тэатра абнавіўся.
Абнавіўся склад рэдкалегіі.
3. перан. Зноў зрабіцца свежым, моцным; ажывіцца.
Цела нібы абнавілася, такое яно стала моцнае.
|| незак. абнаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. абнаўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пры́казка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
1. Кароткае народнае выслоўе павучальнага зместу; народны афарызм.
Стаць прыказкай (пра каго-, што-н., што стала агульнавядомым з якога-н. боку).
2. Прыгаворка, зачын казкі.
Гэта п., а казка наперадзе.
|| прым. пры́казкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
П. выраз.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разда́цца², -да́мся, -дасі́ся, -да́сца; -дадзі́мся, -дасце́ся, -даду́цца; -да́ўся, -дала́ся, -дало́ся; -да́йся; зак.
1. Стаць большым, шырэйшым.
Р. ў плячах.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расступіцца, рассунуцца ў бакі.
Натоўп раздаўся ў бакі.
3. Раскалоцца, распароцца па шве.
Мех раздаўся.
|| незак. раздава́цца, -даю́ся, -дае́шся, -дае́цца; -даёмся, -даяце́ся, -даю́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
стушава́цца, -шу́юся, -шу́ешся, -шу́ецца; -шу́йся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць стушаваным, пры дапамозе тушоўкі зрабіць пераход ад цёмнага да светлага (спец.).
Контуры малюнка стушаваліся.
2. перан. Сумецца, збянтэжыцца.
С. на экзаменах.
|| незак. стушо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца і тушава́цца, -шу́юся, -шу́ешся, -шу́ецца; -шу́йся (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
тыра́ж¹, -у́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Розыгрыш выйгрышаў у пазыцы, латарэі.
Т. грашова-рэчавай латарэі.
2. Пагашэнне аблігацый пазыкі або іншых папер установай, якая іх выпусціла.
Аблігацыі выйшлі ў т.
◊
Выйсці ў тыраж (разм.) — выйсці з ужытку, устарэць, стаць непрыгодным для выкарыстання.
|| прым. тыра́жны, -ая, -ае.
Тыражная табліца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Ста́тны ‘прапарцыянальна складзены’ (ТСБМ), ‘высокі; збытны’ (Нас.), ‘добры’ (Жд. 3, Гіл.), ‘высокі, стройны, удалы, добры’: статный будзя етый лён (Бяльк.). Укр. дыял. ста́тний ‘стройны; багаты, заможны’, рус. ста́тный ‘стройны, пастаўны’. Да стаць 2 (гл.); да семантыкі параўн. спра́ўны ‘удалы, прыгожы’ (ТСБМ), прысто́йны ‘добры, падыходзячы’ (там жа), прычы́нно ‘зручна’ (ТС) і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узмацне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узмацніцца, павялічыцца ў сіле (пра вецер, дождж і пад.). Вецер узмацнеў і са злосцю круціў вадзяныя струмені. Хадкевіч. / Пра голас, гукі. Шум, які пачаў спадаць, узмацнеў. Шахавец. — Гэта ваша апошняе заданне. — Голас у Хмары ўзмацнеў. Шашкоў. / Пра думкі, пачуцці і пад. Потым, як пайшлі ў школу, дружба .. [Федзькі з Эдзікам] яшчэ больш узмацнела. Пальчэўскі. // Стаць больш трывалым, цвёрдым. Лёд узмацнеў. // перан. Стаць больш дасканалым, выразным. Лірычны маналог у творчасці Брыля асабліва ўзмацнеў у апошнія дзесяцігоддзі. Мальдзіс.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць больш моцным; умацавацца. Калгас гэтым часам узмацнеў. Пачала папаўняцца малочная ферма. На другі год вялікі прыбытак даў лён. Чарнышэвіч.
3. Стаць больш здаровым, вынослівым; падужэць, паздаравець. Вось выраслі дзеткі, За лета ўзмацнелі, Пад восень у вырай Яны паляцелі. Журба. / Пра расліны. Маладая вішанька ўзмацнела.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разміна́ццаII
1. (стаць мяккім) weich wérden; geschméidig [schmíegsam] wérden;
2. разм (пазбавіцца ад анямеласці, расслабленасці) sich (D) Bewégung verscháffen; sich warm láufen*, sich áufwärmen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прозре́ть сов.
1. стаць віду́шчым, пача́ць ба́чыць;
2. перен., уст. (понять) уця́міць, зразуме́ць; (догадаться) здагада́цца (аб чым); (проникнуть умом) прані́кнуць ро́зумам (у што).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
spowodować
зак. стаць прычынаю чаго, выклікаць што;
spowodować katastrofę — выклікаць катастрофу; прывесці да катастрофы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)