ту́ба 1, ‑ы, ж.
Духавы медны музычны інструмент самага нізкага рэгістра, які складаецца з шматразова сагнутай трубкі і раструба.
[Лац. tuba — труба.]
ту́ба 2, ‑ы, ж.
Мяккая (часцей металічная) трубка для захавання вязкіх рэчываў; цюбік. Туба зубной пасты. Абед касманаўтаў знаходзіцца ў губах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ужыва́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. ужываць — ужыць і стан паводле знач. дзеясл. ужывацца 2; прымяненне, выкарыстоўванне. Пераноснае ўжыванне слова. □ Калісьці ў .. прадзеда [пана Магдановіча] ляжаў дзікі пустыр зямлі без усялякага ўжывання. Бядуля.
2. Ужытак (у 2 знач.). Знаходзіцца ва ўжыванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускра́інны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ўскраіны, знаходзіцца на ўскраіне. Усюды, куды кінеш вокам, ляжалі руіны, руіны, недзе ля гарызонта акаймаваныя палоскаю ўскраінных домікаў. Карпаў. Матацыкл са стракатаннем прамчаў па магістралі, праляцеў па ціхай ускраіннай вуліцы і неўзабаве спыніўся. Сапрыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хваставы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да хваста. Хваставы плаўнік.
2. Які знаходзіцца ў хвасце, у канцы чаго‑н. Хваставы вагон. □ Хваставыя чырвоныя агні поезда глядзяць з начы на .. [Яругіна].., але неўзабаве і яны знікаюць. Карамазаў.
•••
Хваставое апярэнне самалёта гл. апярэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хрыбто́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да хрыбта (у 1, 2 знач.). Хрыбтовыя пазванкі.
2. Які знаходзіцца на хрыбце, на спіне ў жывёл. Хрыбтовае шчацінне. Хрыбтовая частка тушы.
3. Які мае адносіны да хрыбта (у 4 знач.). Хрыбтовыя перавалы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́дзерка, ‑а; Р мн. ‑рак; н.
1. Памянш. да ядро (у 1 знач.); невялікае ядро. Якая магутная сіла была схавана ў тым маленькім жаўтаватым масляністым ядзерку [кедра]!.. Савіцкі.
2. У біялогіі — невялікае шарападобнае цельца, якое знаходзіцца ў ядры раслінных і жывёльных клетак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Страмі́ць ‘тырчаць, стырчаць’ (Арх. Федар.), сюды ж, відаць, стрымі́ты экспр. ‘знаходзіцца’ (кам., Жыв. НС). Параўн. укр. дыял. стримі́ти ‘тырчаць’, чэш. strměti ‘стырчаць, выдавацца’, славац. strmieť ‘тс’, славен. strméti ‘тырчаць, стырчаць, выступаць’, што ўзыходзяць да прасл. *strьměti ‘тырчаць, выдавацца’ (Борысь, Etymologie, 180), што да і.-е. *ster‑ ‘тс’ (параўн. ЕСУМ, 5, 438; Фасмер, 3, 775).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ар’ерга́рд
(фр. arriére-garde, ад arriére = задні + garde = ахова)
частка войска (або флоту), якая знаходзіцца ззаду галоўных сіл у паходзе і забяспечвае надзейнасць тылу (проціл. авангард 1).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
візаві́
(фр. vis-a-vis)
1) твар у твар, адзін насупраць другога (напр. сядзець в.);
2) той, хто знаходзіцца насупраць (за сталом, пры гульні і г. д.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
фігурава́ць
(лац. figurare = рабіць выгляд, уяўляць)
1) прысутнічаць, знаходзіцца дзе-н., прымаючы ў чым-н. удзел (напр. ф. на мітынгу);
2) называцца, упамінацца (напр. ф. у фельетоне).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)