накірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.
1. Вызначыць, надаць кірунак руху каму‑, чаму‑н. Накіраваць лодку да берага. Накіраваць машыны ў абход горада. □ Пілот накіраваў самалёт на белую паляну, якая і аказалася знаёмым возерам. Якімовіч. [Таццяне] захацелася сказаць, што ніякай школы тут няма і накіраваць дзяцей назад дамоў, але яна не магла ім схлусіць. Шамякін. // Наставіць што‑н. на каго‑, што‑н. — Пароль? — сурова спытаў Маеўскі і, выглянуўшы з-за дрэва, накіраваў на.. [чалавека] пісталет. Шамякін. // Даць пэўны напрамак развіццю якога‑н. дзеяння, з’явы і пад. Аўгіня ўмела накіраваць справу так, што верх заставаўся за ёю. Колас. [Ваўчок] накіраваў далейшую размову ў рэчышча практычных пытанняў, звязаных з асенне-зімовым рамонтам. Хадкевіч.
2. Сканцэнтраваць што‑н. на кім‑, чым‑н., імкнуцца да чаго‑н., супроць чаго‑н. Вераб’ёў вырашыў накіраваць усе сілы, усю дзейнасць Саветаў на выкананне ленінскага дэкрэта аб зямлі. Дуброўскі. Супраць адсталасці, цемры і забабоннасці вёскі накіраваў гнеўную сатыру Кандрат Крапіва. Кудраўцаў. // Уважліва паглядзець. Накіраваць позірк на незнаёмага.
3. Паслаць, адправіць каго‑н. куды‑н. Накіраваць хворага ў клініку. □ [Павел] пайшоў у райваенкамат і папрасіў, каб яго накіравалі на фронт. Шахавец. // Даць прызначэнне куды‑н., у якасці каго‑н. Накіраваць на працу ў школу. □ [Арлоўскі] не змірыўся са становішчам пенсіянера, пайшоў у абком партыі і папрасіў даць яму работу на баявым участку — накіраваць яго старшынёю калгаса. Паслядовіч.
4. Адрасаваць куды‑н. Накіраваць паперу ў міністэрства.
5. Даючы парады, навучыць чаму‑н. добраму. Накіраваць нас на шлях ісціны ўзялася жанчына. Новікаў. [Сяргей:] — Вы больш [за] усіх можаце накіраваць народ на правільны шлях. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змясці́ць, змяшчу́, зме́сціш, зме́сціць; зме́шчаны; зак.
1. каго-што. Умясціць у сабе.
Клуб не мог з. усіх прысутных.
2. каго-што. Знайсці месца для каго-, чаго-н., умясціць унутр чаго-н.
З. усе рэчы ў шафу.
3. каго-што. Даць памяшканне для жылля, месца каму-, чаму-н.
З. прыезджых у гасцініцу.
З. трусоў у клеткі.
4. каго-што. Аддаць куды-н. для якой-н. мэты.
З. хворага ў бальніцу.
З. грошы ў банк.
5. што. Надрукаваць, апублікаваць.
З. аб’яву ў газеце.
6. каго (што). Звольніць з пасады (разм.).
З. загадчыка.
|| незак. змяшча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. змяшчэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
падпіса́ць, -ішу́, -і́шаш, -і́ша; -ішы́; -і́саны; зак.
1. што. Пацвердзіць, заверыць, паставіўшы подпіс.
П. загад.
П. дагавор (заключыць яго).
2. што. Прыпісаць пад чым-н.
П. некалькі радкоў.
3. што. Зрабіць які-н. надпіс, паметку на чым-н.
П. сшытак.
4. каго (што) на што. Уключыць у лік падпісчыкаў.
П. каго-н. на часопіс.
|| незак. падпі́сваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. падпіса́нне, -я, н. (да 1 знач.), падпі́сванне, -я, н. (да 1—3 знач.), падпі́ска, -і, ДМ -сцы, ж. (да 4 знач.) і по́дпіс, -у, м. (да 1 знач.).
Падпісанне дагавора.
Падпісванне сшытка.
Падпіска на газеты.
Даць дакумент на подпіс.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нада́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; нада́ў, -дала́, -дало́; нада́й; -да́дзены; зак.
1. што. Даць, прыдаць чаму-н. якую-н. форму, выгляд, якасць, уласцівасць і пад.
Н. пастанове сілу закона.
Н. сур’ёзны выраз твару.
2. што. Прысвоіць каму-н. званне, надзяліць паўнамоцтвамі і пад.
Н. званне заслужанага дзеяча навукі.
Н. чын маёра.
3. што. Выявіць у якой-н. форме.
Н. гліне форму гаршка.
4. перан., што. Аднесціся, паставіцца пэўным чынам да чаго-н.
Н. вялікае значэнне гэтаму выпадку.
5. што і чаго. Павялічыць, зрабіць больш прыкметным што-н. у кім-, чым-н.
Н. рашучасці абмеркаванню падзеі.
|| наз. нада́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
morda
mord|a
ж. разм. морда, мурло;
dać w ~ę разм. даць у морду;
dostać w ~ę разм. атрымаць у морду
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wymierzyć
зак.
1. змераць, адмераць, вымераць;
2. прыцэліцца, нацэліцца;
wymierzyć policzek — даць аплявуху;
wymierzyć sprawiedliwość — а) пакараць віноўніка; б) рэабілітаваць невінаватага
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
podać
зак.
1. падаць; даць;
podać rękę — падаць руку;
podać obiad — падаць абед;
2. падаць, паведаміць;
3. спарт. падаць, перадаць (мяч)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зго́да ж.
1. в разн. знач. согла́сие ср.;
даць ~ду — дать согла́сие;
узае́мная з. — взаи́мное согла́сие;
жыць у ~дзе — жить в согла́сии;
2. в знач. сказ., разг. идёт;
ну, з.? — ну, идёт?;
◊ маўча́нне — знак ~ды — посл. молча́ние — знак согла́сия
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
counsel
[ˈkaʊnsəl]
1.
n.
1) нара́ды pl., супо́льнае абмеркава́ньне
2) пара́да, прапано́ва f.
to give good counsel — даць до́брую пара́ду
3) наме́р -у m., пля́ны pl.
4) адвака́т -а m., гру́па адвака́таў
2.
v.t.
ра́іць, рэкамэндава́ць
3.
v.i.
ра́іцца, супо́льна абмярко́ўваць, ве́сьці нара́ду
•
- keep one’s counsel
- take counsel
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
адчыні́ць, ‑чыню, ‑чыніш, ‑чыніць; зак., што.
1. Адводзячы, знімаючы або адстаўляючы ўбок тое, чым перакрыты ўваход ці выхад, пройма ў якое‑н. памяшканне, у якую‑н. пасудзіну і пад., зрабіць даступнай унутраную або знешнюю прастору; адкрыць; проціл. зачыніць. Адчыніць хату. □ Вярнуўся Сцёпка з паходу на досвіце, ціхенька адчыніў адрынку, дзе спалі двое меншых яго братоў, Алесь і Юрка. Колас. // Зняць накрыўку; адвесці дзверы і пад. Адчыніць вароты. □ Данік не вытрымаў, узлез з каленьмі на акно, адчыніў фортачку і задрыжаў — не то ад холаду, не то ад голасу жанчыны. Брыль. // Пусціць у памяшканне, даць увайсці каму‑н. [Рыгор] падняўся на ўсходы да свае кватэры і пазваніў. Ніхто не з’яўляўся адчыніць. Гартны.
2. Тое, што і адкрыць (у 3 знач.). Падабраўшы з сваіх «хлопаў» хлапцоў і дзяўчат, [пан Вашамірскі] адчыніў у сябе студыю. Бядуля. [Андрэй:] — Часцей заязджайце, ды, калі можна, кніжак і газетак нам сюды прышліце: на гэту зіму школку думаем адчыніць. Чарот.
•••
Адчыніць дзверы — а) даць шырокую дарогу для свабоднага паступлення куды‑н., стварыць спрыяльныя ўмовы; б) зайсці, наведаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)