Verbum

вір, -у, М у віры́, мн. віры́, -о́ў, м.

1. Кругавы, лейкападобны рух вады на рацэ, які ўзнікае ад сутыкнення сустрэчных плыней.

В. бурліў і пераліваўся.

В. падзей (перан.).

2. Глыбокае месца ў рацэ з ямай, дзе адбываецца завіхрэнне плыні.

◊

У віру на калу (разм.) —

1) пра няўстойлівае, няпэўнае жыццё;

2) далёка, невядома дзе.

Хоць у вір галавой (разм.) — пра цяжкае, бязвыхаднае становішча.

|| памянш. віро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.

|| прым. віравы́, -а́я, -о́е.

Віравая вада.

усхо́д¹, -у, М -дзе, м.

1. Паяўленне, час, а таксама месца паяўлення свяціла над гарызонтам.

Устаць да ўсходу сонца.

2. Адзін з чатырох напрамкаў свету, процілеглы захаду, і напрамак прасторы, процілеглы захаду; частка гарызонту, дзе ўсходзіць Сонца.

3. (з вялікай літары). Краіны, размешчаныя ў гэтым напрамку і супрацьпастаўленыя Заходняй Еўропе і Амерыцы.

Падарожжа на У.

Блізкі У.

Далёкі У.

○ Паўднёвы ўсход — напрамак паміж поўднем і ўсходам.

Паўночны ўсход — напрамак паміж поўначчу і ўсходам.

|| прым. усхо́дні, -яя, -яе.

кантраба́нда, -ы, ДМ -дзе, ж.

Незаконны тайны правоз або перанос праз дзяржаўную граніцу абкладзеных пошлінай або забароненых тавараў каштоўнасцей і інш., а таксама тавары, перапраўленыя такім спосабам.

К. наркотыкаў.

|| прым. кантраба́ндны, -ая, -ае.

кардо́н², -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Пагранічны або загараджальны атрад; пост аховы.

2. Месца, дзе знаходзіцца такі атрад ці пост, варта.

3. Дзяржаўная мяжа, граніца (разм.).

Жыць за кардонам.

|| прым. кардо́нны, -ая, -ае.

паваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. павярнуцца, павярнуць.

2. Месца, дзе паварочваюць.

Выйсці з-за павароту.

3. перан. Поўная змена ў развіцці чаго-н.; пералом.

П. у жыцці.

П. лёсу.

заво́д¹, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Прамысловае прадпрыемства, звычайна буйное.

Трактарны з.

Цукровы з.

2. Прадпрыемства для развядзення жывёл.

Конны з.

Рыбаводны з.

|| прым. заво́дскі, -ая, -ае і заво́дскі, -ая, -ае.

град, -у, М -дзе, м.

1. Атмасферныя ападкі ў выглядзе невялікіх ледзяных крупінак.

2. перан., чаго. Мноства чаго-н.

Г. папрокаў.

Градам (прысл.) льецца пот.

|| прым. градавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Градавая хмара.

бала́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, бала́д, ж.

1. Невялікі вершаваны твор асобай формы пераважна на легендарную ці гістарычную тэму.

2. Музычны твор эпічнага характару для голасу або інструмента.

|| прым. бала́дны, -ая, -ае.

ку́зня, -і, мн. -і, -яў, ж.

1. Майстэрня з горнам для ручной коўкі металу.

2. перан., чаго. Месца, дзе ствараецца што-н. вельмі важнае, істотнае (высок.).

Універсітэт — к. маладых спецыялістаў.

|| прым. ку́зневы, -ая, -ае.