курс
(лац. cursus = ход, цячэнне)
1) напрамак руху, шлях (карабля, самалёта і інш.);
2) кірунак у палітыцы, грамадскай і інш. дзейнасці;
3) цана, па якой прадаюцца каштоўныя паперы (аблігацыі, вэксалі і інш.);
4) аб’ём якога-н. навучання (напр. к. сярэдняй школы);
5) год навучання ў вьппэйшай або сярэдняй спецыяльнай навучальнай установе;
6) сістэматычны выклад якой-н. навуковай дысцыпліны, а таксама падручнік з такім выкладам (напр. к. фізікі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
łamany
łaman|y
1. ламаны;
mówić ~ą angielszczyzną — размаўляць на ламанай англійскай мове;
2. дроб (пры абазначэнні нумароў на дакументах і інш.); касяк;
zero osiem ~e przez piętnaście — (08/15) нуль восем дроб пятнаццаць (нуль восем касяк пятнаццаць)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Пазуме́нт ’шытая золатам або срэбрам тасьма, якой аздабляюць мэблю, адзенне і інш.’ (ТСБМ). З рус. позумент ’тс’, якое праз нов.-в.-ням. Posament або н.-ням. pasement з франц. passement (гл. Фасмер, 3, 303).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пампо́н ’упрыгожанне ў выглядзе шарыка з нітак, футра і інш. на шапках, туфлях і пад.’ (ТСБМ). З рус. помпо́н (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 73), дзе з франц. pompon < pompa ’помпа, пышнасць, урачыстасць’ (Фасмер, 3, 324).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Набану́цца, набону́цца ’напароцца’ (ганц., Сл. ПЗБ). З *набоднуцца (ад бадаць ’калоць’) у выніку фанетычнага пераходу дн > н, магчыма, праз стадыю падваення ‑нн‑, параўн. спадніца, дыял. спанніца, спаніца (гл. ДАБМ, к. 60, 329 і інш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Недасну́й ’памылка пры снаванні, калі снуецца менш пасмаў, чым павінна быць’ (расон., Шатал.; Уладз.). З кеда- ’недастаткова’ і снаваць паводле распаўсюджанай мадэлі ўтварэння назваў розных заган пры тканні, параўн. недабой, недасек, недахоп і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ву́шкі (ў лапцях) (Інстр. 1, 80), ’жабры’ (карэліц., Шатал.). Да ву́ха, назвы такога тыпу характэрны для частак прадметаў, што нагадваюць вуха па форме, параўн. ву́ха, ву́шка ў іголцы і інш., ці маюць падобнае размяшчэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перарэза ’назольнае дзіцё’ (Шах.). Утворана ад перарэзаць ’знішчыць, загубіць’ < пера- і рэзаць (гл.) пры дапамозе суф. ‑а (як плакса, назола і інш.). Параўн. яшчэ рус. арх., алан., наўг. перерез ’моцная стомленасць, змора’, ’натуга, надрыў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пу́жліс ’рыхлы качан капусты’; перан. ’ганарлівец’ (воран., Сл. ПЗБ). Паводле Грынавяцкене і інш. (LKK, 16, 187), з літ. pūžlys ’малога росту, таўсцяк, хілае дзіця’, параўн. прыметнік літ. дыял. pužas ’круглы; пукаты; малы, але тоўсты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пі́льнік 1 ’пільшчык’ (віл., бераст., калінк., ЛА, 3; віл., Сл. ПЗБ) — адпрыметнікавае ўтварэнне з суф. ‑нік (< прасл. *‑ьn‑ikъ), як br̻tьnikъ, orzbojьnikъ, dl̥žьnikъ і інш.
*Пі́льнік (пы́лнэк) ’напільнік’ (Сл. Брэс.). З польск. pilnik ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)