*Раскярэ́ша, розкере́ша ’няхлюя, мурза’ (пруж., Непакупны, Связи, 194–195), ’маруда’ (іван., там жа), укр.дыял. ’крываногі’, ’развілка на сасне’. Параўноўваецца (там жа) з літ.kerė́ža ’разгалістае дрэва, куст’, прэфіксальная форма ў выніку кантамінацыі названай формы з славянскай лексемай тыпу укр.розкоря́ка, гл. раскарака. У якасці зыходнай формы фанетычна бліжэй літ.kereišà ’няўклюда, нязграбны чалавек’, гл. керайша. Параўн. Лаўчутэ, Балтизмы, 67.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Смільга́, смілга́ ‘метлюжок лугавы’ (паст., астрав., Сл. ПЗБ), смі́л(ь)га ‘мятліца палявая, Agrostis L.’ (мядз., смарг., Праблемы філал.). Непакупны (там жа; Связи, 186) выводзіць з літ.smìlga ‘тс’. Як “гібрыдную фразему” разглядае Букявічутэ (Balto-słow. zw. jęz., 66) беларускае дыялектнае як смы́глы (пра худога, слабога чалавека), што адпавядае літ.keip smilga, дзе апошняе слова мае значэнне ‘дрыжнік, Briza L.’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сцэ́наж.
1. (падмосткі) Bühne f -, -n, Brétter pl; Széne f -, -n;
рабо́тнікі сцэ́ны Bühnenschaffende (sub) pl;
2. (часткап’есы) Széne f -, -n, Áuftritt m -s, -e;
3.літ. (эпізод) Széne f -, -n; Episóde f -, -n;
◊
сыхо́дзіць са сцэ́ны vom Scháuplatz ábtreten*, das Feld räumen;
учыні́ць сцэ́нукаму-н.j-méine Széne máchen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Арта́й, ’араты’ (Сцяшк., Жд.). З літ.artójas (Мартынаў, Лекс. балтызмы, 17; параўн. думку Атрэмбскага пра аналагічнае паходжанне ўкр.ортай, Фрэнкель, 17).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Басця́ць ’знеслаўляць каго-небудзь’ (докш., Янк. Мат.). Марфалагічнае новаўтварэнне да бэ́сціць ’тс’ (гл.; там і літ-ра), запазычанага з польскай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ге́гні ’рыбалавецкая снасць’. Запазычанне з літ. мовы; падрабязней гл. пад ге́глі. Сюды і ґе́ґня ’драўляны шпень у ярме’ (Сл. паўн.-зах.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жа́гіль ’вочап у студні’ (смаляв., ДАБМ, каментарыі, 809). З літ.дыял.žãgilas (Урбуціс, Baltistica, V (1), 59; Лаўчутэ, Сл. балт., 66).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жуві́кшч ’шнуры для замацавання ніта’ (Сл. паўн.-зах.). З літ.žuvýkštis ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 154; Лаўчутэ, Сл. балт., 66).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Клаўсю́к ’непісьменны, цёмны чалавек’ (Сл. паўн.-зах.) з літ.klaustukas ’хто любіць падслухоўваць’ (там жа, 473). Гл. таксама Лаўчутэ, Балтизмы, 79.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кро́шка ’кавалачак’ (ТСБМ, Яўс., Сержп., КЭС, лаг., ТС, Нас.). Да ст.-рус.кръха, якое дакладна адпавядае літ.krušà ’град’. Гл. крышыць.