1. Які мае адносіны да голуба, належыць яму. Галубіныя пароды. Галубінае яйцо.// Уласцівы голубу, такі, як у голуба. Галубіны нораў. □ [Машка] рупліва тупала па пяску, тоўхаючыся ўперад галубінай хадой.Брыль.// Заснаваны на выкарыстанні паштовых галубоў. Галубіная пошта.
2.перан. Пяшчотны, ціхі, незласлівы. Галубіная душа. □ — Звонкай песняй, харошаю казкаю Ў душы маёй вернай жывеш, Бо сваёй галубінаю ласкаю Акрыляеш, мне сілы даеш.Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ААГА́МІЯ
(ад аа... + ...гамія),
тып палавога працэсу (спосаб палавога размнажэння), пры якім зліваюцца розныя па памерах, форме і паводзінах палавыя клеткі (гаметы) і ўтвараецца зігота. Жаночая гамета — буйная, нерухомая (без жгуцікаў) яйцаклетка (яйцо). Мужчынская гамета (сперматазоід) — значна драбнейшая, звычайна рухомая (з 1 або некалькімі жгуцікамі), радзей без жгуцікаў (у некаторых ніжэйшых раслін і некаторых вышэйшых ракаў) або прадстаўлена толькі генератыўным ядром унутры пылковай трубкі (у многіх голанасенных і ўсіх пакрытанасенных). Аагамія ўласціва шматклетачным жывёлам, вышэйшым раслінам і многім ніжэйшым.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Mala gallina malum ovum
Дрэнная курыца ‒ дрэннае яйка.
Плохая курица ‒ плохое яйцо.
Гл.: Arbor...
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Küken, Kücken
n -s, -
1) кураня́
2) разм. малакасо́с; наі́ўны чалаве́к
◊ das ~ will klü- ger sein als die Hénne — ≅ яйцо́ ку́рыцу не ву́чыць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
БАРАДА́Ч,
ягнятнік (Gypaētus barbatus), драпежная птушка сямейства ястрабіных. Трапляецца ў гарах Азіі, Афрыкі, Паўд. Еўропы.
Даўж. да 1,1 м, маса да 6,5 км. Галава, шыя і брушны бок цела белаватыя або жаўтаватыя, спіна чарнаватая. Пад дзюбай пучок чорных воласападобных пёраў, якія ўтвараюць бараду (адсюль назва). Крылы доўгія (размах да 2,7 м) і вострыя, хвост клінападобны. Лапы і кіпцюры моцныя. Гнёзды ў шчылінах скал або ў пячорах. Нясе 1 яйцо. Корміцца пераважна мярцвячынай, а таксама дробнымі звярамі, птушкамі. Колькасць скарачаецца, быў занесены ў Чырв. кнігу СССР.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АВУЛЯ́ЦЫЯ
(ад лац. ovum яйцо),
фізіялагічны працэс выхаду спелых яйцаклетак (аацытаў) у млекакормячых з яечніка ў брушную поласць цела. Пры авуляцыі разрываюцца фалікулы (граафавыя пузыркі), яйцаклеткі засмоктваюцца ў яйцавод, дзе праходзяць апошнюю стадыю выспявання і могуць апладніцца. Авуляцыя адбываецца пад уплывам гармонаў пярэдняй долі гіпофіза. У жанчын авуляцыя часцей адбываецца паміж 7-м і 14-м днямі пасля пачатку менструацыі. У жывёл супадае з цечкай. Для авуляцыі ў жывёл патрэбны пэўныя ўмовы асяроддзя (даўж. светлавога дня, павышэнне т-ры паветра і вады і г.д.). Спыняецца з надыходам цяжарнасці.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кру́таIнареч.
1. (обрывисто, резко) кру́то;
бе́раг к. абрыва́ецца — бе́рег кру́то обрыва́ется;
к. павярну́ць упра́ва — кру́то поверну́ть впра́во;
2. (трудно) кру́то, ту́го;
к. яму́ прыйшло́ся — кру́то (ту́го) ему́ пришло́сь;
3. (строго, жестоко) кру́то;
к. з ім абышлі́ся — кру́то с ним поступи́ли
кру́таIIнареч.
1. кру́то;
к. зва́ранае яйцо́ — кру́то сва́ренное яйцо́;
2. ту́го, кре́пко;
к. ссука́ць — ту́го (кре́пко) ссучи́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыня́ць, зак. тр. прыня́цца ў розных значэннях ’прыняць’ (ТСБМ), ’з глыбокай уразлівасцю ўспрыняць што-небудзь’ (Жд. 2), сюды ж аддзеяслоўнае ўтварэнне прыня́тае ’аплодненае яйцо’ (воран., ЛА, 1). Ст.-бел.приняти ’атрымаць; узяць; авалодаць, заваяваць; прызнаць’, укр.приня́ти ’прыняць; прыняць, палічыць за што-небудзь; атрымаць, узяць; узяцца; зазнаць, перанесці, вытрымаць’, рус.приня́ть, параўн. з вялікім шэрагам значэнняў у гаворках. Узыходзіць да прасл.*prinęti, прэфіксальнага ўтварэння ад прасл.*ęti з больш познім n‑, якое лічаць прэфіксальным, гл. няць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
egg[eg]n.я́йка, яйцо́;
a soft-/hard-boiled eggя́йка ўсмя́тку/ўкруту́ю;
fried eggs яе́чня;
scrambled eggs яе́чня-баўту́шка;
egg yolks/whites яе́чныя жаўткі́/бялкі́
♦
have egg on one’s faceinfml асканда́ліцца;
put all one’s eggs in one basket кла́сці ўсе я́йкі ў адзі́н ко́шык (перан.)
egg on[ˌegˈɒn]phr. v. падбухто́рваць, падбіва́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
аві́зм
(ад лац. ovum = яйцо)
кірунак у біялогіі 17 — 18 ст., прадстаўнікі якога лічылі, што ў жаночай палавой клетцы змяшчаецца ў мініяцюры сфарміраваны арганізм, а яго развіццё зводзіцца толькі да павелічэння ў памерах (параўн.анімалькулізм).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)