głusza
ж.
1. глуш; глухамань, глухмень, глушыня;
2. нямая цішыня; глухата, глухмень
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
запанава́ць сов.
1. наступи́ть, воцари́ться;
~ва́ла цішыня́ — наступи́ла (воцари́лась) тишина́;
2. (начать праздную жизнь) нача́ть ба́рствовать;
3. нача́ть госпо́дствовать; вла́ствовать;
4. (начать царствовать) воцари́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
тужлі́вы
1. (полный тоски или наводящий её) тоскли́вый;
была́ ~вая цішыня́ — была́ тоскли́вая тишина́;
2. (проникнутый печалью) печа́льный; ско́рбный, го́рестный;
т. спеў — печа́льное пе́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
старо́жкі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Насцярожаны, палахлівы. Драмалі, застыўшыя ў старожкай цішыні, дрэвы. Сіняўскі. У доме таксама на пачатку панавала старожкая цішыня, якая звычайна бывае ў музеі. Даніленка. // Чуткі. І вушы старожкія ўскінуць На стрэл паляўнічы зайцы. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
peace [pi:s] n.
1. мір;
peace talks/negotiations мі́рныя перагаво́ры
2. грама́дскі пара́дак
3. спако́й, супако́й, цішыня́;
peace of mind душэ́ўны спако́й
♦
make one’s peace with smb. паміры́цца з кім-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
тле́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які разбураецца; часовы, недаўгавечны. Цішыня ды рэшткі рэчаў тленных, толькі ў зале нейкай, у куце, нібы ў сне, смяяўся бог каменны з гронкай вінаграднаю ў руцэ. Русецкі.
2. Уласцівы тленню, тлену, выкліканы ім. Тленны пах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сціх 1 ’супакой, цішыня’ (Барад., Юрч. Вытв.), ’спакой, канец’ (Сцяц. Сл.), стіх ’кароткі адрэзак часу’; у значэнні прысл. стіха́мі ’часамі’: стіхамі мніе голова боліт (беласт., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. стих, стиг ’міг’, ’хвілінка, момант’, стих ’урок’ (Шымк. Сл.), рус. стих ’дзіўны стан, блазенства, нечаканы ўчынак’ у выразе стих нашёл, славац. stih ’вольны час, вольная хвіліна’. Няясна з-за разнастайнасці значэнняў. Хутчэй за ўсё, дэвербатыў ад сціхаць (гл.), падобна да міг ад мігаць; развіццё значэння ад ’раптоўная ціша’ да ’нечаканасць’ і ’момант’. У ЕСУМ (5, 414) дапускаюць сувязь з укр. сти́гнути (гл. засцігнуць); вывядзенне слова Зубатым (Studie, 163) з балцкіх моў лічыцца менш верагодным. Праабражэнскі (2, 387) выводзіць рускі выраз са стих ’палоска пры пляценні, радок лыка пры пляценні лапцей’, што, на думку Вінаградава (Этимология–1968, 167), сумніўна; не менш сумніўнай бачыцца і яго прапанова звязаць з грэч. στίχος ’радок у вершы’ (гл. сціх 2) праз стадыю ’замова’. Сюды ж, відаць, і сціш ’цішыня’ (Ласт.).
Сціх 2 ’верш’ (Сл. ПЗБ), сцішо́к ’вершык’ (Бяльк.). Запазычана з рус. стих, стішо́к ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гладь
1. гладзь, род. гла́дзі ж., ро́ўнядзь, -дзі ж.;
2. (род вышивки) гладзь, род. гла́дзі ж.;
◊
тишь да гладь цішыня́ ды супако́й.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
безгало́ссе, ‑я, н.
Адсутнасць гукаў, цішыня. І бацька твой пайшоў на дно. І човен згніў, згнілі і вёслы: і берагоў маіх радно яго адпела безгалоссем. Дудар. Пустэча, глухасць, безгалоссе. Нічога больш не засталося З таго, чым жыў, што так бярог. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыду́шаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прыдушыць.
2. у знач. прым. Прыглушаны, здаўлены (пра голас, гукі і пад.). З захаду даносіўся прыдушаны грукат, мільгала бліскавіца. Маўр. Над Бугам мёртвая цішыня, толькі там, пад лазнякамі, чуюцца прыдушаныя ўсплёскі вады. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)