Бай ’багацей’. Рус., укр. бай. Запазычанне з цюрк. моў (bai ’багаты’). Гл. Фасмер, 1, 106. Шанскі (1, Б, 11) лічыць, што крыніцай запазычання была татарская мова. Параўн. яшчэ Дзмітрыеў, Тюрк. эл., 18.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
База́р 1 ’рынак, базар’ (БРС, Бяльк.). Рус. база́р, укр. база́р. Запазычанне з цюрк. моў (з цюрк. дыял. bazar, параўн. тур. і г. д. pazar < перс. bāzār). Гл. Праабражэнскі, 1, 12; Локач, 23; Фасмер, 1, 106. Параўн. таксама Шанскі, 1, Б, 10, дзе ўказваецца на тат. мову як на крыніцу запазычання.
База́р 2 ’плошча, пляц’ (Яшкін, Лысенка, ССП). Таго ж паходжання, што і база́р 1 (гл.). Семантычны зрух такі ж, як і ў рус. дыял. база́р ’вуліца’. У правінцыі базары раней заўсёды былі і цэнтрам «грамадскага» жыцця.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ага́ч ’дровы’ (Касп.) да цюрк. aɣač. Цікава звярнуць увагу на арэал гэтага слова, якое, як здаецца, на іншай беларускай, рускай і ўкраінскай тэрыторыях не сустракаецца. Магчыма, літоўска-татарскага паходжання (Супрун, ТЛЭ, 43–44).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарка́н ’таракан’ (Нас., Жд. 1), тарка́нік, таркано́к ’малады таракан’ (Нас.). Гл. таракан; адсутнасць поўнагалосся тлумачыцца “падтрымліваючым уплывам” цюркскіх моў, калі прыняць сувязь са ст.-цюрк. таркан ’ганаровы тытул’, гл. Дабрадомаў, Бел. лекс., 43.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
айра́н
(цюрк. ajran)
малочны прахаладжальны напітак, распаўсюджаны ў Сібіры, Казахстане, Сярэд. Азіі і на Каўказе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
арха́р
(цюрк. archar)
дзікі горны баран з вялікімі рагамі, які водзіцца ў гарах Цэнтр. Азіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ашу́г
(цюрк. ašik, ад ар. ’ašiq = закаханы)
народны паэт-спявак і музыкант у каўказскіх народаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
барсу́к
(цюрк. borsuk)
драпежны пушны звер сям. куніцавых з вострай мордай і доўгай грубай шэрсцю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ка́ры
(цюрк. kara)
1) карычневы (пра колер вачэй); 2)уст. буры, вараны (пра масць каня).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
клабу́к
(ад цюрк. kalpak = шапка)
манаскі галаўны ўбор у выглядзе высокай цыліндрычнай шапкі з пакрывалам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)