або́р Вялікі калгасны хлеў для кароў з абгароджанай пляцоўкай насупраць варот (Лёзн.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
сарабо́йня Вялікі хлеў у маёнтку, які служыў для складвання кармоў (Тал. Мядзв.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
◎ Кро́шні ’прыстасаванне насіць корм у хлеў’ (Нік. ЭШ, Хрэст. дыял., ДАБМ, Маш.), ’прыстасаванне насіць за спіной грыбы, ягады і інш.’ (ТС, Круч.). Рус. крошни ’заплечны кош’, балг. крошня ’кош’, серб.-харв. крошгьа ’вялікі кош’, славен. krošnja ’насілкі’. Да *krosnja. Гл. кросна (Бернекер, 1, 624).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
назаганя́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
1. Загнаць, прымусіць увайсці куды‑н. у вялікай колькасці.
2. чаго. Убіць, увагнаць у што‑н. вялікую колькасць чаго‑н. Назаганяць кліноў.
назаганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-чаго.
Загнаць у вялікай колькасці куды‑н. Назаганяць цвікоў у сцяну. Назаганяць гусей у хлеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэ́бар, ‑бра, м.
Шырокая круглая драўляная пасудзіна з клёпак з двума вушкамі. Пасля абеду мама з Юзікам .. панеслі карове ў хлеў цэбар з паранкай. Пальчэўскі. Вада ў цэбры пакрылася тоненькім ільдом. Асіпенка. // Разм. пагард. Пра вялікую галаву чалавека. Улан у хаце Баўтрука сядзеў, Падпёршы п’яны цэбар-галаву. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбуры́цца сов.
1. разру́шиться, развали́ться;
хлеў ~ры́ўся — сара́й разру́шился;
2. перен. разру́шиться, развали́ться, распа́сться;
надзе́і ~ры́ліся — наде́жды разру́шились;
гаспада́рка ~ры́лася — хозя́йство разру́шилось (развали́лось);
сям’я́ ~ры́лася — семья́ распа́лась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
прыляга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да прылегчы.
2. да чаго. Размяшчацца блізка да чаго‑н., знаходзіцца ў непасрэднай блізкасці ад чаго‑н.; прымыкаць да чаго‑н. Да Ямскіх — вёскі і поля — прылягае лес і балота. Пташнікаў. Хлеў прылягае да хаты, а пуня да хлява, вугламі на захад. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасы́паць, -плю, -плеш, -пле; -ы́п; -паны; зак., што.
1. Насыпаць у другое месца.
П. збожжа ў мяшкі.
2. і чаго. Насыпаць звыш меры.
П. цукру ў чай.
3. чым. Насыпаць што-н. паміж чым-н.
П. адзенне нафталінам.
4. Разабраўшы, сабраць нанава, замяніўшы пашкоджаныя часткі.
П. хлеў.
5. перан., чым. Перапоўніць (мову) якімі-н. спецыфічнымі зваротамі, словамі і пад.
П. апавяданне дыялектызмамі.
|| незак. перасыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. перасыпа́нне, -я, н. (да 1, 3, 4 і 5 знач.) і перасы́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 1, 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Во́кут ’агароджанае месца для жывёлы (на полі ці ў лесе)’ (ДАБМ, 783; маг., Яшк.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад *акутаць (параўн. літар. ахутаць ’пакрыць, абгарнуць’), як закута ’хлеў’ ад закутаць ’зачыніць, загарадзіць плотам’ (Котков, Очерки, 279; Лучыц-Федарэц, Лекс. Палесся, 186). Аб суаднесенасці варыянтаў акутаць — ахутаць у бел. мове гл. Казлова, дыс.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плятні́к: ’пляцень’ (лях., Сл. ПЗБ), плятняк ’тс’ (слон., Жыв. НС; Сцяц.; Сцяшк. МГ; брагін., Мат. Гом.), ’зашчытак ад снегу’ (Сцяц.), плятнёўка, плятнюшка ’плятнёвы хлеў’ (Юрч. Вытв.), нявінніца ’асобнае прасла плятня’, плятня ’галлё, якім заплятаюць пляцень’ (ТС). Усе да плесці (гл.). Аналагічна польск. pletniak ’плот з галінак, што пераплятаюць вертыкальныя калкі, пляцень’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)