Аха́пак (БРС, Касп., Бяльк., Янк. Мат., Янк. I, КСТ) і ахо́пак (Жд., КСП), ахапка (Бяльк., Сцяшк.), ахапень (Янк. Мат.). Ад ахапіць, гл. хапаць; параўн. ахабак; адносна спарадычнага пераходу а ў о гл. Карскі, 1, 99.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
gripe
[graɪp]
v.t.
1) хапа́ць, схапля́ць; прышчамля́ць, прыціска́ць
2) прыгнята́ць; прычыня́ць боль
3) злава́ць
4) спрычыня́ць су́таргі стра́ўніка
5) informal мець жаль
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Выстарча́ць ’набываць стараннем, клопатамі’ (Нас.); ’дастаўляць усё па жаданню, хацець чаго-небудзь нязбытнага’ (Бір. Дзярж.), вы́старчыць ’хапіць’ (Сцяц.); ’выпрасіць’ (Праблемы філал., 4). Ст.-бел.выстарчити ’схапіць’. Запазычанне з польск.wystarczać ’хапаць, быць дастатковым’ (Булыка, Запазыч., 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ца́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Разм. Хуценька хапаць рукамі, зубамі, кіпцюрамі і пад. Дарэктар выдаўся мяркоўны І лепшы нават, як свой кроўны; Умей з ім толькі пагадзіцца, раменным вушкам паддабрыцца Ці падшыванку звіць на лапаць, — За вуха ён не будзе цапаць.Колас.// Лапаць, мацаць рукамі. — А ён [немец] вызверыўся ды зноў мяне цапае, рукаў ад блузкі ледзь не адарваў.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цу́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Біць (звычайна цэпам), утвараючы прыглушаны стук. [Чыкілевіч:] — Ты [Пракоп] адзін цупаеш цэпам і рукі дранцвеюць, падымацца не хочуць. А стануць чатыры малацьбіты ды як жарнуць — адкуль яно што і возьмецца.Колас.
2. Ісці, крочыць. За .. [Верай Ігнатаўнай] цупае дзяўчынка-падростак і нясе невялікі чамаданчык.Пестрак.Конік бадзёра цупае па дарозе, памахвае доўгім хвастом.Навуменка.
3.Хапаць рукой за што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Падглы́бціць ’прысвоіць’ (Касп.). Бліжэйшы славянскі адпаведнік — польск.дыял.gląbać ’хапаць, забіраць сабе; абдымаць’. Польск. слова роднаснае слав.globa, globiti (аб апошніх гл. Трубачоў, ЭССЯ, 6, 131 і наст.), параўн. бел.аглобля. Лаўчутэ абгрунтавана (Балтизмы, 103 і наст.) на аснове семантычнага і арэальнага крытэрыяў ставіць пытанне аб запазычанні польск.gląbać з балцкіх моў, параўн. літ.globti, glėbti ’укрываць, ухутваць; хапаць, прысвойваць’, лат.glabät ’берагчы, захоўваць’ і г. д. Што датычыць канкрэтнага статуса беларускага слова, то яно можа быць прэфіксальным утварэннем на беларускай глебе як ад польск.gląbać, так і ад літ.globti з дыялектнай зменай а > ы і падваеннем інфінітыўнага канчатку.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пацо́паны ’дурнаваты’ (хойн., Мат. Гом.), а таксама ў выразе: мяшком пацопаны ’тс’ (Ян.). Да цопаць ’стукнуць’, ’ударыць плазам, далоняй’ (гл.), якое на Палессі семантычна некалькі адрозніваецца ад бел.літар.цопаць ’хуценька хапаць рукамі і пад.’ (ТСБМ). Гукапераймальнае (ад цоп!).