журба́, ‑ы, ж.
Пачуццё смутку, душэўнай прыгнечанасці; туга, маркота. Бабка Наста сядзела на дубовай калодачцы каля печы, унурыўшыся ў свае нескладаныя, апавітыя журбою думкі. Колас. Тарас стаяў пасярод хаты, анямелы ў безвыходнай журбе. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захава́ны і захо́ваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад захаваць.
2. у знач. прым. Тайны, скрыты. У вачах маіх сяброў была заклапочанасць і нейкая захаваная туга. Гурскі. У шапатлівым голасе жонкі — захаваная радасць. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
анічу́ць, прысл.
Разм. Зусім не. Анічуць не шкада. Анічуць не баліць. □ І раптам вось гэта аднекуль нахлынула Такая туга, такая самоцішча, Што станеш наўмысля пад цёмнымі ліўнямі — І не, не крануць, анічуць не замочышся. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засму́чанасць ж, засмучо́насць ж Níedergeschlagenheit f -, Schwérmut f -; Kúmmer m -s, Leid n -es; Hérzeleid n (паэт) (маркота, туга)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
марко́та, ‑ы, ДМ ‑коце, ж.
Сум, туга, журба. Бедаваць, здавалася, не было чаго, а маркота дзіўна не адыходзіла. Мележ. Сёння спавіта задумай бяскрайняя далеч палёў і вее маркотай і сумам ад ціхіх пажоўклых гаёў. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прытаро́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
Прывязаць тарокамі да сядла. // Разм. Прымацаваць, прывязаць што‑н. да чаго‑н. [Дзмітрый] туга прытарочыў парашутыста да брані. Каб не дрогала ў галаву, падклаў пад ніз яго ж мундзір. Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зано́за ’туга, жаль, сум’ (Нас.), ’прут для замацавання ярма; кіёк для замацавання века на кубле’, ’палачка для пляцення лапцей’, ’стрэмка’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. зано́за ’стрэмка’, раст., дан., кур., арл., паўд.-зах. ’частка ярма’, укр. зано́за ’кіёк для замацавання ярма’, польск. дыял. zanoza ’затычка ў ярме’, zanozka, zanoże ’тс’. Бязафіксны назоўнік ад дзеяслова zanoziti ’праткнуць, пракалоць’ са спецыялізацыяй значэнняў; Шанскі, 2, З, 50. Значэнне ’туга’ < ’тое, што баліць, трывожыць’ < ’стрэмка’. У za‑noz‑iti той жа корань, што ў нож, нізка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Туй-га́! — выкрык, якім адганяюць, пужаюць ваўкоў (шальч., Сл. ПЗБ). Афектыўнае складанае ўтварэнне, варыянтнае да туга́: туга́ ваўка! (Шат.), гл.; параўн. таксама ага‑ту‑га ‘ату’ (Касп.), ага‑ту‑ту воўка! ‘тс’ (Сержп. Прык. і прым.), дзе вычляняюцца выклічнікі ту і га (гл.). Варыянт туй, мажліва, у выніку перараскладання спалучэння ага‑ту‑яго ‘прагонны крык на ваўка і мядзведзя’ (Нік., Оч.). Гл. таксама палаталізаваны варыянт цю(й)га! Параўн. укр. туй ‘крык на звера’, тюй ‘тс’ (ЕСУМ, 5, 670, 692).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ста́нік, ‑а, м.
1. Тое, што і стан 1 (у 2 знач.); ліф. Смуглявыя плечы вытыркваліся з занадта вялікага выразу, а поўныя грудзі, здавалася, вось-вось разарвуць туга нацягнуты станік сукенкі. Ваданосаў.
2. Тое, што і бюстгальтар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
swaddle
[ˈswɑ:dəl]
1.
v.t.
1) спавіва́ць
2) ту́га абкру́чваць (палатно́м, бінто́м)
2.
n.
спавіва́льнік -а, спавіва́ч -а́ m.; бінт -а́ m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)