Ґісо́ны ’цэментныя трубы для студні’ (Сл. паўн.-зах.). Запазычанне. Першакрыніцай з’яўляецца франц.caisson ’кесон’, якое трапіла ў гаворку праз рус.кессо́н, польск.keson. Форма ґісо́ны адлюстроўвае азванчэнне пачатковага к‑ > ґ‑, што нярэдка назіраецца ў запазычаных словах (пры наяўнасці ў слове аднаго з санантаў: ‑р‑, ‑л‑, ‑м‑ ці ‑н‑).
1.каго-што. Рэзкім рухам раздзяліць на часткі, парушыць цэласць чаго-н.; разадраць.
Р. ліст паперы.
Р. сукенку.
2.што. Узарваць знутры, разнесці на часткі, асколкі.
Трубы разарвала (безас.).
3.перан., што. Спыніць, парваць (адносіны, сувязь і пад.).
Р. дыпламатычныя зносіны.
Р. сувязі з сябрамі.
|| незак.разрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.разры́ў, -ры́ву, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тру́бны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да трубы (у 1 знач.). Трубны дым.// Які звязаны з вытворчасцю труб. Трубны завод. Трубны цэх.
2. Які ўтвараецца трубой (у 2 знач.). Трубныя гукі.// Які па сіле, тэмбру і пад. нагадвае гукі трубы. Як толькі чытанне рэзалюцыі было скончана, Бабека, як арол, акінуў вачамі залу і трубным голасам аддаў загад: — Асуджанага Лабановіча Андрэя Пятровіча зараз жа ўзяць пад варту!Колас.Над галавой, дзесьці высока ў небе, чуваць трубныя крыкі адлётных жураўлёў...Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прывары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак., што.
1. і чаго. Разм. Зварыць яшчэ, у дадатак да ўжо зваранага. Прыварыць капусты.
2.Спец. Прымацаваць да чаго‑н. зваркай. Прыварыць адламаную частку трубы. Прыварыць ручку да металічнага каўша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фанфа́ра, ‑ы, ж.
1. Медны духавы музычны інструмент у выглядзе падоўжанай трубы без вентыляў (у 2 знач.).
2. Сігнал урачыстага характару, які падаецца гэтым інструментам і абвяшчае аб пачатку ўрачыстасцей.
•••
Трубіць у фанфарыгл. трубіць.
[Іт. fanfara.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2. засме́чвацца; забру́джвацца, забіва́цца; быць набі́тым/забі́тым (чым-н.);
The road was clog-ged with cars. Дарога была забіта машынамі.
3. : clogged nose зало́жаны нос
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
звары́цца, зварыцца; зак.
1. Стаць прыгодным да ўжывання ў выніку варкі. Мяса зварылася. □ Калі бульба зварылася, бабка патаўкла яе, дадала пшанічнай мукі ды ўбіла пару яечак.Колас.
2. Злучыцца ў працэсе зваркі, зварвання. Трубы добра зварыліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самава́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да самавара. Самаварны кран. □ Ганна мігнула ў дзверы, падаўшы пра сябе знаць стукам самаварнай трубы ў калідоры.Гартны.// Які служыць для вырабу самавараў. Самаварны промысел.// Прызначаны для самавара. Самаварны столік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
blare
[bler]1.
v.i.
трубі́ць
2.
v.t.
го́ласна крычэ́ць, раўсьці́, раўці́
3.
n.
1) гу́кі трубы́, трубе́ньне n
2) асьляпля́льны бляск
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пралёт ’скразная адтуліна, праём’ (ТСБМ), ’франтон’ (віц., ДАБМ, камент., 778), ’градка, рад’ (Сцяшк. Сл.). Рус.проле́т ’скразная адтуліна, праём’, укр.проліт ’тс’, ’дыяметр’, польск.przelot тэхн. ’адтуліна’, ’дыяметр (трубы, канала)’, чэш.průdet ’пералёт’, серб.-харв.пролет ’тс’. Бязафіксны назоўнік ад праляцець < ляцець. Значэнне ’адтуліна, праём’ — праз прамежкавае значэнне ’адтуліна, праём для пралёта, прахода’.