БЕТО́ННЫЯ ВЫ́РАБЫ І КАНСТРУ́КЦЫІ,
будаўнічыя вырабы і канструкцыі з бетону. З-за недастатковай трываласці на расцягванне выкарыстоўваюцца ў асноўным у частках будынкаў і збудаванняў, дзе пераважаюць намаганні сціскання, напр., сценавыя камяні і блокі, фундаментныя блокі, слупы, тратуарныя пліты і інш.; таксама пры ўзвядзенні масіўных збудаванняў (плацін, падпорных сцен, маставых апор). Для збудаванняў, дзе неабходна ўспрымаць намаганні расцягвання, бетонныя вырабы і канструкцыі ўзмацняюць стальной і інш. арматурай (гл. Жалезабетонныя вырабы і канструкцыі).
Фармуюць вырабы і ўшчыльняюць бетонную сумесь вібрыраваннем (сумесь з адносна малой колькасцю вады), цэнтрыфугаваннем (вытв-сць жалезабетонных труб), вібравакуумаваннем (сумесь з адносна вял. колькасцю вады), вібрапрасаваннем (танкасценныя канструкцыі). Даўгавечныя, вогнеўстойлівыя, эканамічныя.
т. 3, с. 130
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Міксту́ра ’вадкае лякарства, прыгатаванае з некалькіх рэчываў’ (ТСБМ). З польск. mikstura ’мешаніна, мяшанка’, якое з лац. mixtūra (або mistūra) ’змешванне’, ’сумесь’, ’спалучэнне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Саты́ра ’спецыфічная форма мастацкага адлюстравання рэчаіснасці, якой уласціва высмейванне розных адмоўных з’яў’ (ТСБМ), Крукоўскі (Уплыў, 85) лічыць новым запазычаннем з рус. сати́ра ’тс’, якое праз франц. satire паходзіць з лац. satira, больш стараж. satura (lanx) ’блюда з рознымі пладамі, якое кожны год паднасілася багам; дэсерт, сумесь; вершаваная сумесь’ (Фасмер, 3, 565; Праабражанскі, 2, 254). Раўнаверагодна і пасрэдніцтва польск. satyra ’сатыра’. Аб польск. слове гл. Брукнер, 482.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кампа́ўнд, ‑а і ‑у, М ‑дзе, м.
Спец.
1. ‑а. Паравая машына з двума цыліндрамі, у якіх пара працуе паслядоўна.
2. ‑у. Сумесь якіх‑н. рэчываў, якая не з’яўляецца хімічным злучэннем.
[Ад англ. compound — састаўны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гной, гно́ю, М гнаі, м.
1. Перапрэлая сумесь памёту і подсцілу свойскай жывёлы, якая ўжыв. для ўгнаення глебы.
Конскі г.
Вывесці г. з хлява.
2. Вадкасць жоўтага або шэрага колеру з непрыемным пахам як прадукт гніення, запалення тканак жывога арганізма.
|| прым. гнаявы́, -а́я, -о́е і гно́йны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ца́рскі, -ая, -ае.
1. гл. цар.
2. Які адносіцца да манархіі на чале з царом.
Царская Расія.
Ц. рэжым.
3. перан. Вельмі багаты, раскошны.
Ц. абед.
○ Царская гарэлка — сумесь салянай і азотнай кіслот, якая растварае золата, плаціну і іншыя металы.
Царскія дзверы — пярэднія дзверы ў царкоўным іканастасе, што вядуць у алтар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
смесь ж.
1. (совокупность чего-л. разнородного) мешані́на, -ны ж.;
2. (совокупность веществ) су́месь, -сі ж.;
3. (отдел в журнале) уст. ро́знае, -нага ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мармо́ны, ‑аў; адз. мармон, ‑а, м.; мармонка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. мармонкі, ‑нак; ж.
Члены рэлігійнай секты (узнікла ў ЗША у 19 ст.), вучэнне якой ўяўляе сабой сумесь хрысціянства з мнагабожжам.
[Ад уласнага імя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крыягідра́т
(ад крыя- + гідрат)
сумесь крышталёў лёду і крышталёў солей, якая растапляецца з утварэннем раствору таго самага складу, што і сумесь.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
асарці́, нескл., н.
Спецыяльна падабраная сумесь чаго‑н., пераважна аднароднага; набор. Асарці з суніц, малін і чарніц. □ Гэтае кафэ вельмі ўпадабалі падлеткі: тут можна было заказаць марожанае асарці ў металічных келіхах, ліманад. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)