ВЕ́РТАЎ Дзіга

(сапр. Каўфман Дзяніс Аркадзевіч; 2.1.1896, г. Беласток, Польшча — 12.2.1954),

савецкі кінарэжысёр; адзін з заснавальнікаў і тэарэтыкаў дакумент. кіно. З 1918 працаваў у аддзеле кінахронікі Маск. кінакамітэта. Першыя яго фільмы зманціраваны з кінахронікі: «Гадавіна рэвалюцыі» (1919), «Бой пад Царыцынам» (1920), «Гісторыя грамадзянскай вайны» (1922) і інш. У кіначасопісе «Кіна-Праўда» (1922—25), фільмах «Кіна-Вока» (1924), «Шостая частка свету» (1926), «Чалавек з кінаапаратам» (1929), «Калыханка» (1937) імкнуўся да паэтычнага, вобразна-публіцыстычнага паказу жыцця. У Вял. Айч. вайну зняў фільмы «Кроў за кроў, смерць за смерць» (1941), «У гарах Ала-Тау» і «Клятва маладых» (1944). У 1944—45 выпускаў кіначасопіс «Навіны дня». Новыя прынцыпы кінадакументалізму тэарэтычна абгрунтаваў у арт. «Мы. Варыянт маніфеста», «Кінавока» і інш.

Тв.:

Статьи. Дневники. Замыслы. М., 1966.

т. 4, с. 106

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

мала́нка ж.

1. Blitz m -es, -e;

блі́скае мала́нка es blitzt;

2. (засцежка) Rißverschluss m -es, -schlüsse;

тэлегра́ма-мала́нка Bltztelegramm n -s, -e;

з ху́ткасцю мала́нкі sich wie ein Luffeuer verbriten (пра навіны, чуткі); sich mit [in] Wndes¦eile verbriten [usbreiten];

мала́нка ў высо́кае дрэ́ва б’е ́ hher Baum fängt viel Wind

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

broadcast

[ˈbrɔdkæst]

-cast or -casted, -casting

1.

v.t.

1) перадава́ць па ра́дыё або́ тэлеба́чаньні

2) шыро́ка распаўсю́джваць, пашыра́ць

to broadcast news, ideas, gossip — распаўсю́джваць наві́ны, ідэ́і, плёткі

3) раскіда́ць, расьсява́ць (насе́ньне)

2.

v.i.

перадава́ць, мець радыёперада́чы

to broadcast 24 hours a day — мець ра́дыёперада́чы 24 гадзі́ны на дзень

3.

n.

1) перада́ча f., вяшча́ньне n.

2) расьсява́ньне n. (насе́ньня)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

падрыхтава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.

1. Правесці папярэднюю работу для ажыццяўлення, выканання чаго‑н. Падрыхтаваць даклад. Падрыхтаваць рукапіс да набору. □ Штаб злучэння падрыхтаваў план разгрому карнікаў. Шамякін. // Зрабіць поўнасцю гатовым, прыдатным для выкарыстання. [Плакс:] — Перш чым сеяць, трэба падрыхтаваць глебу, трэба павыкарчоўваць карэнне... Зарэцкі.

2. Даць неабходныя веды, навучыць для якой‑н. мэты. Падрыхтаваць навучэнцаў да экзаменаў. Падрыхтаваць спецыялістаў. □ Робячы стаўку на шырокае народнае паўстанне, Кастусь думаў і пра яго кіраўнікоў і арганізатараў. Дзе іх узяць?.. Іх трэба толькі выявіць і падрыхтаваць. Якімовіч.

3. Настроіць адпаведным чынам для ўспрымання якой‑н. навіны, звесткі і пад. [Аня:] — А што, калі бацька будзе супроць нашага вяселля? Ты ж ведаеш яго, ён такі ўпарты. Яго трэба падрыхтаваць, угаварыць. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

«ВЯДОМО́СЬЦІ ГРОДЗЕ́НЬСКЕ»

(«Wiadomości Grodzieńskie», «Гродзенскія навіны»),

газета. Выдавалася ў ліст.снеж. 1792 у Гродне на польск. мове 2 разы на тыдзень. Орган Таргавіцкай канфедэрацыі, другое пасля «Газэты Гродзенскай» перыяд. выданне на тэр. Беларусі. Друкавалася ў гродзенскай друкарні, хоць на старонках вядомых нумароў (захоўваюцца ў б-цы Ін-та літ. даследаванняў Польскай АН у Варшаве) адсутнічае інфармацыя пра выдаўца і друкарню. Змяшчала мясц. інфармацыю, якая ішла з рэгіёна Гродна і датычылася дзейнасці Генеральнай Канфедэрацыі Абодвух Народаў (польск. і літ. канфедэрацыі таргавічан). Мела 2 раздзелы: «Генеральная сесія вольных абодвух з’яднаных народаў» (друкаваліся універсалы Генеральнай Канфедэрацыі Абодвух Народаў) і «Правінцыйная сесія літоўскага народу» (універсалы і распараджэнні, рэкамендацыі, ухваленыя на пасяджэннях Генеральнай канфедэрацыі ВКЛ). Акрамя афіц. матэрыялаў публікавала паведамленні, звязаныя з дзейнасцю канфедэрацыі. Кожны нумар меў дадатак фармату газеты (ін-кварта).

І.У.Саламевіч.

т. 4, с. 338

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

stagger2 [ˈstægə] v.

1. хіста́цца, ісці́ хіста́ючыся;

He staggered to his feet. Ён ледзь устаў.

2. вага́цца, быць нерашу́чым, выкліка́ць сумне́нні

3. ашаламля́ць; узруша́ць;

I was staggered to hear the news. Я быў узрушаны, калі пачуў навіны.

4. размярко́ўваць; склада́ць рухо́мы графік;

The work is staggered in three shifts. Работа разбіта на тры змены.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ЗІМЕ́НКА Аляксандр Іванавіч

(н. 16.10.1946, Мінск),

бел. мастак. Скончыў Бел. тэатр.-маст. ін-т (1970). Адзін са стваральнікаў і гал. мастак (з 1995) выд-ва «Панграф». Сярод твораў у кераміцы: кампазіцыі «Злыя каралі» (1975), «Гартаючы старонкі кніг Якуба Коласа» (1982), «Песня травы» (1996), рэльефы «Напалм» (1976), «Беларускія спартыўныя гульні» (1979), трыпціх «Свет Міколы Гусоўскага» (1980).

Аформіў інтэр’еры будынкаў бел. аддзялення рас. інфарм. агенцтва «Навіны» (1971, рэльефы), б. ЦК КПБ (1976, цяпер рэзідэнцыя Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь; паркеты, люстры, дэкар. агароджы), рэстарана «Беларусь» у Брэсце (1979; манум. размалёўка «Паляванне ў Белавежскай пушчы»). Стварае дызайн каштоўных папер, манет, марак, памятных медалёў. Працуе таксама ў жывапісе («Партрэт Казіміра Малевіча», «Гарадскі раманс», абедзве 1992). Аформіў кн. «Садружнасць незалежных дзяржаў», «Сядзібны партрэт Беларусі XVII — першай паловы XIX ст. са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь» (1996, абедзве з Дз.Бяліцкім).

А.Зіменка. Партрэт Казіміра Малевіча. 1992.

т. 7, с. 69

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

bębnić

bębn|ić

незак.

1. барабаніць; біць у барабан;

2. разм. барабаніць; тарабаніць;

~ić na fortepianie — тарабаніць на піяніна;

3. разм. гаварыць; паўтараць; бубнець; разносіць (весткі, навіны);

o zdarzeniu ~ą w całym mieście — пра здарэнне гаворыць увесь горад

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

gorąco

I

горача; спякотна;

gorąco mi — мне горача;

było gorąco перан. было горача;

na gorąco — а) у гарачым выглядзе (пра страву); б)тут жа; адразу ж; не марудзячы, безадкладна;

wiadomości na gorąco — свежыя (гарачыя) навіны;

II н.

гарачыня, спёка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

АМЕРЫКА́НСКАЯ ФЕДЭРА́ЦЫЯ ПРА́ЦЫ — КАНГРЭ́С ВЫТВО́РЧЫХ ПРАФСАЮ́ЗАЎ

(American Federation of Labor-Congress of Industrial Organizations АФП—КВП),

найбольшае прафс. аб’яднанне ў ЗША. Створана ў 1955 у выніку зліцця Амерыканскай федэрацыі працы і Кангрэса вытворчых прафсаюзаў. Да 1969 уваходзіла ў Міжнародную канфедэрацыю свабодных прафсаюзаў. Штаб-кватэра ў г. Вашынгтон. З’яўляецца асн. сацыял-рэфармісцкай сілай у краіне, на прэзідэнцкіх выбарах у асноўным падтрымлівае Дэмакр. партыю. У сваёй дзейнасці зыходзіць з ідэі, што рабочыя павінны мець права на забастоўку, выкарыстоўвае метады калект. торгу (для дасягнення калект. дагавору з работадаўцам) і паправак да закону (паляпшэнне існуючых законаў); кіраўніцтва АФП—КВП выступае супраць левага радыкалізму і свабоднай рыначнай стыхіі. Аб’ядноўвае (1994) 98 найбуйнейшых прафсаюзаў краіны: рабочых буд. прам-сці, транспартнікаў, партовых грузчыкаў усх. ўзбярэжжа і інш.; больш за 14,5 млн. чл. Старшыні АФП—КВП: Дж.Міні (1955—79), Л.Керкленд (з 1979). Друкаваныя органы: штотыднёвік «AFL—CIO News» («Навіны АФП—КВП») і штомесячны час. «American Federationist» («Амерыканскі федэрацыяніст»).

т. 1, с. 314

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)