ло́мкі brüchig, zerbréchlich; spröde (крохкі)
ло́мкі лёд brüchiges Eis;
ло́мкі го́лас éine brüchige Stímme
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Суто́н ’тонкі лядок на вадзе’ (ПСл, ТС), суто́нь, суто́н ’тс’ (ТС), суто́н, сыто́н ’шарош’ (люб., мазыр., ЛА, 2), укр. палес. сутуон ’тонкі лёд на рэчцы ў час асенніх замаразкаў’. Суадносіцца з прасл. *sъtęti sę ’замерзнуць, ператварыцца ў лёд’: вада сцялася на рацэ; больш шырокае значэнне ’згусціцца, сціснуцца’ (Мяркулава, Этимология–1975, 56; Казлова, Регионализмы, 5) тлумачыць і наступнае слова (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гляцые́лаг
(ад лац. glacies = лёд + -лаг)
спецыяліст у галіне гляцыялогіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Лядзеване́ць ’ледзянець’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Да ледзянець < ледзяны < лёд (гл.). Аснова, аднак, пашырана інфіксам ‑в‑, значэнне якога застаецца няясным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Падмаладзі́цца ’праясніцца на пагоду’ (Некр.), падмала́джваць(цца) ’збіраецца дождж’ (Др.-Падб.), подмоло́джваць ’намарожваць лёд на рацэ’ (ТС). Гл. маладзі́цца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пры́беражань Лёд каля берага ракі (Ваўк. Сцяшк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
зледзяне́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які пакрыўся лёдам, ператварыўся ў лёд. Дзежка грымнулася аб зледзянелую сцежку, клёпкі са звонам рассыпаліся ва ўсе бакі. Дуброўскі. Зледзянелая, выслізганая палазамі дарога была перамецена толькі ў некалькіх месцах. М. Стральцоў.
2. Халодны, як лёд; адубелы. Зледзянелыя рукі. □ Слёзы цяклі па твары, мяшаліся са снегам, здаваліся гарачымі на зледзянелых ад холаду шчоках. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Галашчо́к ’моцны мароз’ (Шат., Яшкін), таксама ’замёрзлая зямля без снегу’ (Шатал.), ’першы лёд на балоце, на рацэ’, ’мёрзлыя рунныя палі, груд з азімымі пасевамі’, ’адкрытае месца, узгорак, дзе вецер здзімае снег; гальнае замёрзлае балота’ (гл. у Яшкіна, там і геаграфія слова). Сустракаецца і форма галашчо́ка (Яшкін). Аналагічныя словы ёсць у іншых усх.-слав. мовах. Параўн. рус. голоще́к ’галалёдзіца; чысты тонкі лёд без снегу’, укр. голощі́к, голощо́к ’галалёдзіца; лёд, непакрыты снегам’. Можна меркаваць, што ў аснове назвы ляжыць вобраз: ’голыя, замёрзлыя шчокі’, ’шчокі непакрытыя, таму замёрзлыя’. Усе іншыя значэнні другасныя, узніклі пры дапамозе метафарызацыі. Гэта асабліва адносіцца да розных назваў рэльефу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заледзяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Пакрыцца лёдам; абледзянець. Закамянелі грудкі гразі, заледзянелі на дарозе каляіны. Грахоўскі. // Азябнуць, зрабіцца халодным як лёд. Ногі заледзянелі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паддзяўбці́, ‑дзяўбу, ‑дзяўбеш, ‑дзяўбе; ‑дзяўбём, ‑дзеўбяце, ‑дзяўбуць; пр. паддзёўб, ‑дзяўбла, ‑ло; заг. паддзяўбі; зак., каго-што.
Прадзяўбці, выдзеўбці трохі, дадаткова. Паддзяўбці сякерай лёд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)