абло́жны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да аблогі (у 1 знач.). Цалінныя і абложныя землі.

2. Заложны, абкладны. Абложныя дажджы. Абложная хмара. □ Гэта была не Кароткая летняя навальніца, а працяглы абложны дождж. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ЗЕ́МШЧЫНА,

частка тэр. Рус. дзяржавы, вылучаная Іванам IV Васілевічам у сувязі з апрычнінай. Цэнтр — Масква. Мела асобнае кіраванне (Баярскую думу, мясц. прыказы), войскі. У З. ўваходзілі пераважна ўскраінныя землі: пермскія, вяцкія, парубежныя і северскія гарады, Сярэдняе Паволжа, раёны Старадуба і Абаленска, вобласці Ноўгарада і Пскова, Разань, Вял. Лукі, Цвер, Уладзімір, часткова Масква. Пасля рэарганізацыі апрычніны (1572) З. і апрычныя землі паступова зліліся.

т. 7, с. 61

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

цалі́ннік, ‑а, м.

Той, хто асвойвае цалінныя землі; жыхар цаліны (у 1 знач.). Пакуль на поле не выехалі, прараб стараўся выкарыстаць кожнага цалінніка на будоўлі. Пальчэўскі. — Адсюль вось, — паказаў Іван Іванавіч рукой, — новая вуліца пойдзе... Як мы яе, цаліннікі, назавём? Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

settlement [ˈsetlmənt] n.

1. урэгулява́нне; пагадне́нне; рашэ́нне; зго́да;

an amicable settlement сябро́ўская здзе́лка; палюбо́ўнае пагадне́нне;

hаmper a political settlement тармазі́ць паліты́чнае ўрэгулява́нне

2. пасяле́нне, кало́нія, засяле́нне; пасе́лішча, сялі́ба;

an old settlement site гарадзі́шча;

make a settlement засяля́ць ( землі)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

прыле́глы, ‑ая, ‑ае.

1. Які прылягае да чаго‑н., мяжуецца з чым‑н. Прылеглыя землі. Прылеглыя астравы. □ Прылеглая да станцыі вуліца вызначаецца прыгажэйшай забудовай і планіроўкай. Навуменка.

2. У матэматыцы — які прымыкае; сумежны. Прылеглы вугал.

3. Які сапсаваўся ад доўгага ляжання. Прылеглая мука.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

першаадкрыва́льнік, ‑а, м.

Той, хто першым адкрыў якія‑н. новыя землі, краіны, воды, рэкі, залежы карысных выкапняў. // у вобразным ужыв. З сваіх уласных назіранняў я прыйшоў да такога вываду, што першаадкрывальнікамі вясны ўсё ж такі з’яўляюцца не гракі, а шэрыя вароны. Ігнаценка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каро́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да кароны (у 1, 2 знач.). // Уст. Дзяржаўны, урадавы (пра манархічныя краіны). Каронны суд. Каронныя землі. □ Кароннае войска стаяла кругом, мястэчкі і вёскі карала агнём. Вялюгін.

2. Лепшы, найбольш ўдалы. Каронная роля артыста. Каронны нумар праграмы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апры́чніна, ‑ы, ж.

1. Сістэма надзвычайных мерапрыемстваў, ажыццёўленых Іванам IV для разгрому баярска-княжацкай апазіцыі і ўмацавання Рускай цэнтралізаванай дзяржавы.

2. Спецыяльнае войска Івана IV, якое высочвала і выкараняла «крамолу».

3. Землі, якія былі адабраны Іванам IV у баяр і знаходзіліся ў яго кіраванні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

старару́скі, ‑ая, ‑ае.

1. Які існаваў у перыяд рускага сярэдневякоўя, звязаны з ім. Стараруская музычная творчасць. Старарускія аповесці. // Такі, як у перыяд рускага сярэдневякоўя. Першапачаткова .. [галосныя літары] выконвалі на пісьме тыя ж функцыі, што і ў старарускіх помніках. Булыка.

2. Які здаўна належыць рускім. Старарускія землі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фо́ндавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да фонду (у 1 знач.); які складае фонд, рэзерв. Фондавыя землі. □ На будоўлі ідзе лес фондавы, нарыхтаваны яшчэ зімой. Корбан.

2. Які мае адносіны да фондаў (у 2 знач.); звязаны з купляй-продажам фондаў. Фондавая біржа. Фондавы капітал.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)