2) прыця́гваць (да не́йкае спра́вы), здабыва́ць падтры́мку або́ дапамо́гу
3) уно́сіць у сьпіс
2.
v.i.
1) паступа́ць, прызыва́цца (у во́йска)
2) далуча́цца да не́йкае спра́вы, дапамага́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
derive
[dɪˈraɪv]
v.t.
1) атры́мваць; здабыва́ць; чэ́рпаць
to derive pleasure from — атрыма́ць прые́мнасьць ад
2) выво́дзіць з чаго́, вызнача́ць
3) пахо́дзіць, прасо́чваць пахо́джаньне ці пача́ткі
words derived from Latin — сло́вы лаці́нскага пахо́джаньня
4) рабі́ць высно́ву шля́хам дэду́кцыі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
quarry
I[ˈkwɑ:ri]1.
n., pl. -ries
каменяло́мня f.; кар’е́р -у m.
2.
v.
1) здабыва́ць каме́ньне ў каменяло́мні
2) капа́цца, ры́цца ў кні́гах, вышу́кваць што-н.
II[ˈkwɑ:ri]
n., pl. -ries
зьверына́, на яку́ю палю́юць; здабы́ча f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БАРА́НЬСКАЯ КУ́ЛЬНЯ,
бараньскі кульны двор, майстэрня па вырабе ядраў і куль для гармат і гакаўніц на тэр. Беларусі ў 16 — сярэдзіне 18 ст.Засн. ў 1597 кн. М.Радзівілам у с. Барань, верагодна, Барысаўскай вол. Аршанскага пав. Работнікаў майстэрні («кульнікаў») набіралі з мясц. сялян, надзялялі іх 1 валокай зямлі, за што яны павінны былі здабываць руду, вырабляць жалеза і вугаль, адліваць ядры і кулі. У кастр. 1598 працавала 14 «кульнікаў». Бараньская кульня пастаўляла кулі і ядры Копыскаму і Біржанскаму (у Літве) замкам. «Кульнікі» ўдзельнічалі ў рамонце і доглядзе ўмацаванняў Копыскага замка, давалі грошы «на выправу выбранцев», «жита на пушкаров замковых» і стацыю (падатак) на выпадак прыезду ў Копысь Радзівілаў. За год на патрэбы Біржанскага замка Бараньская кульня вырабляла 195 вялікіх і 325 меншых ядраў, для Копыскага — 390 меншых ядраў і 780 гакаўнічных куль. Каб зберагаць лясы ад спусташэння, яны павінны былі закопваць за сабою ўсе ямы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
fórtkommen
*vi(s)
1) выхо́дзіць, выязджа́ць
mach, dass du fórtkommst! — ідзі́ прэч!, выбіра́йся адсю́ль!
2) зніка́ць, прапада́ць
3) ру́хацца ўпе́рад, здабыва́ць (вялі́кі) по́спех
4) расці́, развіва́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пот, ‑у, М поце; мн. паты, ‑оў; м.
1. Празрыстая вадкасць, якая выдзяляецца асобымі падскурнымі залозамі. Васіль выціраў рукой твар, па якому, нібы гарошыны, даганялі адна другую кроплі поту.Васілевіч.// Выдзяленне гэтай вадкасці. Працаваць да поту.
2.Разм. Вільготны налёт на паверхні прадметаў, які ўтвараецца ад сутыкнення іх з цёплым паветрам. Туманіліся пылам і потам агромністыя пішы вокан.Гартны.
•••
Абліцца (халодным, сцюдзёным) потамгл. абліцца.
Да крывавага поту — да поўнага знясілення (працаваць, мучыцца і пад.).
Да сёмага (дзесятага) поту — да поўнай знямогі, стомы.
Заліцца потамгл. заліцца.
Ліць потгл. ліць.
Потам і кроўю — з вялікімі намаганнямі, з вялікімі цяжкасцямі (здабываць, заваёўваць і пад.).
Сагнаць сем патоўзкагогл. сагнаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
kríegen
I
vtразм. атры́мліваць, здабыва́ць
Húnger ~ — вы́галадацца
éinen Mann ~ — вы́йсці за́муж
er ist nicht tot zu ~ — ≅ ён жыву́чы як змяя́
II
viуст. ваява́ць, ве́сці вайну́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Лама́ць, ломаць, ламаці ’ламаць, крышыць’, ’нявечыць, калечыць’, ’здабываць, разломваючы чым-небудзь’, ’даводзіць да непрыгоднасці, псаваць разбураючы’, ’аб тупым, працяглым болю ў касцях’, ’разбураць, знішчаць старое, аджыўшае’ (ТСБМ, Сцяшк., Яруш., Сл. паўн.-зах.), ’церці лён, каноплі’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк., Інстр. 1), ’раўняць поле’ (Жд. 2), ’баранаваць упоперак пластоў’ (Дэмб. 2), ламаць шапку ’перагінаць, надломліваючы салому ў снопе каля перавясла’ (Сл. паўн.-зах.), ламаць борць ’раскрадаць мёд дзікіх пчол’ (Анох.), ’араць цаліну’ (Сл. паўн.-зах.). Укр.ламати, ломати, рус.ломать, польск.łamać, н.-луж.łamaś, в.-луж.łamać, чэш.lámati, славац.lamať, lamac, славен.lȃmati, lómiti, серб.-харв.ла́мати (< ло̀мити), ст.-слав.(прѣ)ламати. Прасл.lamati — ітэратыў да lomiti > ламіць (гл.). Аб ст.-слав. і ст.-рус.ла‑//ло‑ гл. Аткупшчыкоў, Из истории, 245. Сюды ж ламацца ’патрабаваць злучку (аб карове)’ (Касп.) — семантычны перанос з ламацца. Гл. лом.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рубі́ць ’падшываць край чаго-небудзь; рабіць рубец’, ’будаваць што-небудзь з дрэва, бярвення’, ’здабываць (руду, вугаль)’ (ТСБМ), у выразе рубіць хату/хлеў ’часова без моху складаць сцены будынка з новых бярвенняў’ (капыл., саліг., клец., слуц., З нар. сл.); сюды ж рубну́ць ’секануць’ (ТС). Укр.руби́ти ’падрубаць, падшываць’, рус.руби́ть ’сячы’, н.-луж.rubnuś ’секануць’, в.-луж.rubnuć ’секануць’, чэш.roubiti ’будаваць; рабіць прышчэпку’, славен.róbiti ’падрубаць, падшываць’, серб.-харв.ру̀бити ’тс’, балг.ръ́бя ’абрубаць; рабіць зазубрылі; падрубаць’. Ст.-слав.рѫбити, стараж.-рус.рꙋбити ’будаваць з дрэва; рыхтаваць (ваяра)’ (Сразн., 3, 181–182). Прасл.*rǫbiti, *rǫbati на базе і.-е.*remb‑/*romb‑/*romb‑ ’сячы, рабіць насечку, рубец, шрам’, параўн. літ.rémbėti ’пакрывацца рубцамі; рубцавацца’. Старэйшае значэнне — ’рабіць засечку; рубцаваць’ < ’будаваць’ < ’сячы’ (Чарных, 2, 125). Паводле Трубачова (Ремесл. терм., 149), значэнне ’будаваць з дрэва’ другаснае на базе прасл.*rǫbъ ’край, абрэзаны кавалак’. Гл. руб.