track​1 [træk] n.

1. след;

get on smb.’s track напа́сці на чый-н. след;

lose track of згубі́ць след

2. сце́жка, глуха́я даро́га

3. каляя́, рэ́йкавы пуць

4. sport бегава́я даро́жка, трэк;

track and field events лёгкая атле́тыка

5. даро́жка (фанаграмы)

♦

be on the right/wrong track быць на пра́вільным/няпра́вільным шляху́; адыхо́дзіць ад тэ́мы;

be off the beaten track збі́цца з даро́гі; быць на няпра́вільным шляху́;

in one’s tracks infml адра́зу, за́раз жа, на ме́сцы;

keep/lose track (of) быць/не быць у ку́рсе спраў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Аця́цца ’згубіць жаданне есці’ (Сцяц.). Да цяць, тну з развіццём значэння ад ’рэзаць, біць’ да ’рэзка мяняць стан або паводзіны’, параўн. зацяць, уцяць ’раптоўна змоўкнуць, схаваўшыся і прыслухоўваючыся’ (Мядзв.), зацін ’прымус’, зацінлівы ’наравісты’ (Гарэц., Сцяц.), затнуцца ’занатурыцца’ (Сцяц.), зацяты ’ўпарты’; магчыма, што на семантыку гэтых слоў аказалі ўплыў даўнія ўяўленні аб умяшанні звышнатуральных сіл (чым і тлумачылася рэзкая змена паводзін ці стану), параўн. безасабовыя формы дзеяслова зацяло́ (гаварыць) (Арх. Бяльк.), цяло́ ’схапіла, узяло’ (Нас.) і асабліва архаічнае палескае зацінаць ’загаворваць хатнюю жывёлу, якая згубілася ў лесе; заткнуўшы нож у дрэва, чараваць’, параўн. таксама засека ’чараўніцтва з мэтай, каб жывёла, якая адбілася ад статка, стаяла на адным месцы’. Дзеепрыметнік ацяты ’абрэзаны’ і ’наравісты’ адпавядае польск. ocięty зацяты, упарты, свавольны, шалёны’, ociętny ’тс’ (апошняе Брукнер (374) звязвае з архаічным ocokały ’заўзяты’ няяснага паходжання), параўн. таксама ст.-польск. o(b)cięt(y) ’той, каму адрэзалі якую-небудзь частку цела, часцей за ўсё галаву’ (Крупянка, Formacje, 70); наяўнасць балг. дыял. о́тет ’які цяжка згаджаецца’, ’непаслухмяны, своеасаблівы’, параўн. таксама выраз «ега́ си про́клет и о́тет» (каб ты быў пракляты і ?), дазваляе паставіць пытанне аб праславянскім архаізме o‑tętъ ’зацяты, наравісты’ (ад o‑tęti). Параўн. таксама ацяць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тра́ціць ‘расходаваць (грошы, сродкі)’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Ласт., Бяльк.), ‘пазбаўляцца, страчваць, губляць (у тым ліку час)’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп.; паст., Сл. ПЗБ, Байк. і Некр.), тра́тіті ‘тс’ (Вруб.), тра́ціць ‘пазбаўляць жыцця’ (Нас., Сержп. Прымхі), тра́ціці (tracici) ‘тс’ (Федар. 2), ст.-бел. тратити, тратить ‘расходаваць грошы, сродкі; транжырыць, губляць, страчваць; губіць, пазбаўляць жыцця; марнаваць час’ (ГСБМ), трациц ‘тс’ (Кітаб Луцкевіча). Укр. тра́тити ‘рабіць выдаткі’, ‘губляць, знікаць’, ‘пазбаўляць жыцця’, рус. тра́тить ‘расходаваць’, ‘спажываць’, польск. tracić ‘пазбаўляцца’, ‘несці матэрыяльныя страты’, ‘марнаваць’, ‘пазбаўляць жыцця’, каш. tracëc ‘тс’, чэш. tratiti ‘губляць’, ‘цярпець шкоду, страту’, славац. tratiť ‘тс’, славен. trátiti ‘траціць, марнатравіць’, ‘губляць час’, харв. trȁtiti, серб. тра̏тити, тра̏ћити ‘траціць грошы, час’, макед. траце ‘губляць’: си траче времто. Прасл. *tratiti ‘выкарыстоўваць, расходаваць, нішчыць, марнаваць’, ‘драбіць, церці, праціраць’, ‘вастрыць’ роднаснае літ. trúotas ‘брус, асялок, тачыла’, лат. truõts ‘тс’, гоцк. þrōþjan ‘практыкаваць, рабіць практыкаванні, развучваць’ < і.-е. *trōt‑/*trēt‑ < *ter‑ ‘церці’ (Фасмер, 4, 94–95; Чарных, 2, 258–259; Скок, 3, 493; Голуб-Копечны, 388; Брукнер, 575; Борысь, 639; Сной₃, 800; ЕСУМ, 5, 623). Махэк₂ (649) паходжанне лексемы тлумачыць кантамінацыяй слоў traviti ‘праводзіць час’ і ratiti ‘знішчыць, згубіць, пазбавіцца’, што малаверагодна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

збі́цца, саб’юся, саб’ешся, саб’ецца; саб’ёмся, саб’яцеся; пр. збіўся, ‑лася; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ссунуцца, з’ехаць з месца ад удару, рэзкіх рухаў. Шапка збілася набок. Павязка збілася. □ Белая віхрастая чупрына [дзецюка] збілася ў адзін бок. Няхай. // Парушыцца ад зруху, змяшчэння. Настройка прыёмніка збілася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца непрыгодным ад удараў, штуршкоў. Падковы збіліся. // Разм. Стаптацца, скрывіцца (пра абутак). Абцасы збіліся.

3. Адхіліцца, сысці ўбок (пры хадзе, яздзе і пад.). Збіцца са сцежкі. Збіцца з лыжні. Збіцца з курсу. // Згубіць дарогу, заблудзіць. Толькі зоры, якія ўжо выступілі на цёмнай палавіне неба, здаецца, пільнавала нас, каб мы нідзе не заблудзіліся, не збіліся з дарогі. Сабаленка.

4. Адхіліцца ад правільнага, дакладнага выканання, ажыццяўлення чаго‑н. Збіцца з рытму. □ А шпулек тых — лічыў, лічыў Тараска і збіўся. Юрэвіч. // Набыць другі напрамак (пра думкі, размову). Збіцца з тэмы гутаркі. □ Косця сцішыўся, на яго нахлынулі раптоўныя думкі, збіліся, змяшаліся. Адамчык.

5. Памыліцца, зблытацца. Эма ўспомніла, што тады яна расхвалявалася і нават крыху збілася, пачала гаварыць не па запісу, а ад сэрца. Васілевіч. Тут ужо Васіль, баючыся яшчэ раз збіцца, не спяшаўся. Кулакоўскі.

6. на што. Неўзаметку схіліцца, перайсці да чаго‑н., у што‑н. У такой рамантызаванай фальклорнай паэме, як «Сказ пра Вяля», Максіму Танку лягчэй за ўсё было збіцца на ўмоўна-рытарычны стылявы штамп. Бугаёў. — А што, у школе вартаўніка няма? — спытаў Лемяшэвіч, адчуваючы, што расказчык зноў здольны збіцца на якую-небудзь «соль». Шамякін.

7. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца разам, у адно месца на невялікай прасторы. Каровы збіліся ў кучу, таўкліся, калолі адна адну, ускідалі на рогі. Пташнікаў. На выгане хлапчукі збіліся ля Грышы ў кучу. Капыловіч.

8. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыгатавацца, вырабіцца шляхам узбоўтвання, збівання. Масла збілася.

9. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разм. Зблытацца, зваляцца (пра шэрсць, валасы). Травы збіліся трубою, збіліся, як лямец, так, што не прасунуць рукі. Дуброўскі.

•••

Збіцца з капейкі — застацца без грошай.

Збіцца з ладу — страціць стройнасць, паслядоўнасць (думкі, гаворкі).

Збіцца з нагі — згубіць такт, ідучы ўдваіх, парай або маршыруючы.

Збіцца з ног — стаміцца, змучыцца ад клопатаў, беганіны.

Збіцца з панталыку (толку, тропу) — а) прыйсці ў замяшанне, зблытацца; памыліцца; б) тое, што і збіцца з (правільнай) дарогі.

Збіцца з (правільнай) дарогі — пачаць весці няправільны, заганны спосаб жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

реши́ться

1. (принять решение) вы́рашыць, наду́маць, наду́мацца;

я реши́лся е́хать сего́дня я вы́рашыў (наду́маў, наду́маўся) е́хаць сяго́ння;

2. (отважиться) адва́жыцца; асме́ліцца;

он не зна́ет, на что реши́ться ён не ве́дае, на што адва́жыцца (асме́ліцца);

3. (окончательно определиться) вы́рашыцца;

де́ло реши́лось не в его́ по́льзу спра́ва вы́рашылася не ў яго́ кары́сць;

4. (лишиться чего-л., потерять что-л.) прост. стра́ціць, згубі́ць;

она́ сна реши́лась яна́ стра́ціла (згубі́ла) сон.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

twarz

ж. твар;

wyraz ~y — выраз твару;

dać w twarz — даць аплявуху (у рыла);

do ~y — да твару;

nie jest ci w tym do ~y — табе гэта не пасуе;

~ą w twarz — твар у твар;

z kamienną ~ą — з каменным тварам;

stracić (zachować) twarz — згубіць (захаваць) твар

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Übersicht

f -, -en

1) агля́д (über A – чаго-н.)

éine ~ über etw. gében* — даць агля́д чаго́-н.

2) від (über A – на што-н.)

3) гарызо́нт, кругагля́д

éine gewísse ~ háben — мець пэўны [даво́лі шыро́кі] кругагля́д

es fehlt ihm an ~ — у яго́ ву́зкі кругагля́д

sich (D) éine ~ verscháffen — скла́сці сабе́ (агу́льнае) уяўле́нне (аб чым-н.)

die ~ verlíeren* — згубі́ць [стра́ціць] арыента́цыю

die ~ ist erschwért — гэ́та абцяжа́рвае [ускладнце] арыента́цыю

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

залажы́ць разм.

1. (пакласці куды-н.) légen vt; stécken vt (засунуць); verlégen vt (згубіць);

залажы́ць ру́кі за спі́ну die Hände auf dem Rücken verschränken;

2. (закласці) áusfüllen vt (дзіркі); verstópfen vt (заканапаціць);

залажы́ць акно́ цэ́глай ein Fénster zúmauern;

3. (загрувасціць) verstéllen vt; verlégen vt;

4. (аддаць у заклад) versétzen vt, verpfänden vt;

5. (будынак) gründen, den Grúndstein légen (zu D);

залажы́ць фунда́мент [падму́рак] den Grund légen (zu D) (тс. перан.);

6. вайск. залажы́ць мі́ннае по́ле ein Mínenfeld ánlegen;

7. безас.:

залажы́ла гру́дзі die Brust ist belégt;

◊

залажы́ць за каўне́р [га́льштук] eins [éinen] hínter die Bínde gíeßen*; éinen hében*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

sight

[saɪt]

1.

n.

1) зрок -у m.

2) по́зірк -у m.

love at first sight — каха́ньне зь пе́ршага по́зірку

3) по́ле зро́ку

Land was in sight — Відне́лася су́ша

to lose sight of — згубі́ць каго́-што з вачэ́й

4) від -у m., відо́вішча n., прыкме́тнасьць f., выда́тная мясьці́на

to see the sights of the city — агляда́ць прыкме́тнасьці го́раду

5) відо́вішча n.

Her clothes were a sight — Е́йная во́пратка была́ цэ́лае відо́вішча

6) прыцэ́л -у m.

7) пункт гле́джаньня, гле́дзішча n

8) назіра́ньне праз тэлеско́п

2.

v.t.

1) ба́чыць

2) назіра́ць

3) наво́дзіць (гарма́ту, інструмэ́нт)

•

- a sight for sore eyes

- at sight

- be in sight of

- catch sight of

- know by sight

- lose sight of

- on sight

- out of sight of

- sight unseen

- at first sight

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

лепш нареч. сравнит. ст. лу́чше, полу́чше;

◊ тым л. — тем лу́чше;

як мага́ л. — как мо́жно лу́чше;

л. за ўсё — лу́чше всего́;

л. не трэ́ба — лу́чше не на́до;

л. по́зна, як ніко́лі — посл. лу́чше по́здно, чем никогда́;

у гасця́х до́бра, а до́ма л. — посл. в гостя́х хорошо́, а до́ма лу́чше;

л. благі́ мір, чым до́брая сва́рка — посл. худо́й мир лу́чше до́брой ссо́ры;

л. сіні́ца ў рука́х, чым жураве́ль у не́бе — посл. лу́чше сини́ца в рука́х, чем жура́вль в не́бе;

л. з разу́мным згубі́ць, чым з ду́рнем знайсці́ — посл. лу́чше с у́мным потеря́ть, чем с глу́пым найти́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)