піяне́рыя, ‑і, ж., зб.
Піянеры (гл. піянер у 4 знач.). — Хто гэта даглядае так магілу? — спытаў Лыкоўскі. — Піянерыя наша, — адказаў дзед Нічыпар. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ледзяні́сты, ‑ая, ‑ае.
Які ператварыўся ў лёд; падобны на лёд. Дзед пакаўзнуўся адной нагой і ўпаў у канаўку .. з ледзяністаю снежнаю вадой. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эфе́ктнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць эфектнага. Дзед не хацеў трывожыць сына дзеля эфектнасці моманту, тым болей, што Мартын Рыль мог і не быць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rzep, ~u
м. бат. дзед; шышка лопуха;
czepiać się jak rzep psiego ogona разм. прыставаць як смала
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
репе́й м. и репе́йник м.
1. бот. ло́пух, -ху м., дзядо́ўнік, -ку м., дзяды́, -до́ў мн.;
2. (колючая головка растения) шы́шка, -кі ж., дзед, род. дзе́да м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мальчэк ’слупок у калаўроце, які служыць для падтрымання рагаткі’ (барыс., Шатал.). Рус. ёнаўск. (ЛітССР) ма́льчик ’прыстасаванне, у якое ўстаўляецца шпулька з пражай пры перамотванні’, кубан. ’драўляны стрыжань, злучаны з верацяном (у млыне)’. У выніку семантычнага пераносу паводле падабенства ад ма́льчык ’хлопчык’. Параўн. аналагічны перанос лексемы дзед ’апорны слуп у гаспадарчым будынку’, ’лучнік, светач’, ’прыстасаванне для трапання льну’, ’прыстасаванне, у якое ўстаўлялі матавіла’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мянту́з, ментуза, м.
Прэснаводная драпежная рыба сямейства трасковых з падоўжаным целам і плямістай скурай. Бабуля садзіцца чысціць ментузоў, а дзед з Рамірам абедаюць. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыахво́ціць, ‑вочу, ‑воціш, ‑воціць; зак., каго-што.
Выклікаць у каго‑н. ахвоту да якога‑н. занятку. Дзед таксама стараўся прыахвоціць унука да кнігі. Каваленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патайні́к, ‑а, м.
Тое, што і тайнік. Дзед Іван узяў .. [партызана] на рукі і аднёс у свіран, дзе пад падлогай быў зроблены спецыяльны патайнік. Зуб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плы́тніцкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да плытніка, належыць яму. Гаварылі за сталом і пра справы зусім звычайныя: дзед успамінаў свае плытніцкія прыгоды. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)