Гайно́ ’бярлога, логава’ (БРС, Шат., Бяльк., Мат. Гом., 3, Шатал.); ’бярлог’ (Яшк., Касп., Грыг., Мядзв.), таксама ’гняздо’ (Мат. Гом., 3), га́йна ’логава, беспарадак’ (Янк. III). Укр.гайно́ ’гной, кал; падсцілка з саломы для жывёлы; бярлога; беспарадак’, рус.га́йно́ ’гняздо, логава звера; гняздо птушкі; сабачая будка, палатка; хлеў; падсцілка для свіней і да т. п’. Няма ў слоўніках Слаўскага і Фасмера. Рудніцкі (531) хоча бачыць тут эўфемізм для зыходнага слова *govьno. Няпэўна. Невядома, ці ёсць нейкая сувязь з чэш.hejno, славац.hajno, польск.дыял.gajno ’стада авечак, сагнаных разам’ (аб гэтых словах гл. Махэк₂, 164).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ла́стаўка, -і, ДМ -таўцы, мн. -і, -тавак, ж.
1. Пералётная птушка атрада вераб’іных з вузкімі вострымі крыламі, вёрткая і хуткая ў палёце.
Берагавая л.
Белагрудая л.
2. Гімнастычная фігура, пры якой пастава цела нагадвае птушку ў палёце.
3. Ласкавы зварот да асоб жаночага полу.
◊
Першая ластаўка — пра першыя прыкметы з’яўлення чаго-н.
|| прым.ла́стаўчын, -а (да 1 знач.).
Ластаўчына гняздо.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазмтэх Nut f -, -en; Falz m -es, -e; Zápfenloch n -(e)s, -löcher, Fúge f -, -n (гняздо)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
кулямётны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да кулямёта. Кулямётная чарга. Кулямётны разлік.// Узброены кулямётам (кулямётаў), прызначаны для кулямёта (кулямётаў). Кулямётная рота. Кулямётнае гняздо. Кулямётная тачанка.
•••
Кулямётная істужкагл. істужка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ястрабі́ныв разн. знач. ястреби́ный;
~нае гняздо́ — ястреби́ное гнездо́;
~нае палява́нне — ястреби́ная охо́та;
~ныя во́чы — ястреби́ные глаза́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
socket
[ˈsɑ:kət]
n.
1) упа́дзіна f., паглыбле́ньне, гняздо́n.
eye socket — вачні́ца f.
2) Electr. (штэ́псэльная) разэ́тка
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
качы́ныÉnten-;
качы́н носÉntenschnabel m -s, -schnäbel;
качы́нае я́йкаÉnten¦ei n -s, -er;
качы́нае гняздо́Éntennest n -es, -er
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
◎ Пераха́джвацца (піріхаджывыцца) ’не несціся пэўны час (пра курыцу)’ (Юрч.). Да персі- і хадзіць (гл.), г. зн. не сядаць у гняздо, каб несціся.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плясці́ Ілгаць, нагаворваць’ (Шат.; міёр., З нар. сл.), ’плесці што-небудзь’, ’віць гняздо’ (Сл. ПЗБ), плесць плесці (карункі)’ (Бяльк.). Гл. пле́сці ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВАДЗЯНЫ́ ПАВУ́К
(Argyroneta aquatica),
адзіны від павукоў аднайм. сямейства. Некат. даследчыкі адносяць вадзянога павука да сям. лейкавых. Пашыраны ў Еўропе. На Беларусі трапляецца па ўсёй тэрыторыі. Жыве ў стаячых або з павольным цячэннем вадаёмах.
Даўж. цела да 20 мм, самцы буйнейшыя за самак. У вадзе валасістае брушка абкружана захопленым з паверхні паветрам, якім ён дыхае, і блішчыць накшталт кроплі ртуці. Самка будуе з павуціны шчыльнае гняздо ў выглядзе каўпака велічынёй з напарстак, напаўняе яго паветрам. Гняздо — месца размнажэння і паядання здабычы. Корміцца лічынкамі насякомых, ракападобнымі, маляўкамі рыб.