аргані́чны, -ая, -ае.

1. Які належыць да жывёльнага або расліннага свету, які мае адносіны да арганізмаў (у 1 знач.).

А. свет.

Арганічная прырода.

2. Які датычыцца ўнутранай будовы чалавека, яго органаў.

А. парок сэрца.

3. перан. Які датычыцца самой сутнасці чаго-н., карэнны, унутрана ўласцівы каму-н.

Арганічнае адзінства тэорыі і практыкі.

Арганічнае непрыманне.

Арганічная хімія — раздзел хіміі, які вывучае злучэнні, што змяшчаюць у сабе вуглярод.

|| наз. аргані́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

аднаві́цца, -наўлю́ся, -но́вішся, -но́віцца; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прыйсці, вярнуцца да ранейшага нармальнага стану; адрадзіцца.

Аднавілася народная гаспадарка.

Аднавілася здароўе.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Прыпомніцца, зноў узнікнуць у памяці.

Ранейшыя малюнкі аднавіліся ў памяці.

3. Вярнуць сабе ранейшае службовае, прававое становішча.

А. на працы.

А. ў правах.

4. Пачацца зноў пасля перапынку.

Заняткі ў школе аднавіліся.

|| незак. аднаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прабі́ць, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -біў, -біла; -бі; -біты; зак.

1. гл. біць.

2. што. Ударамі або іншым спосабам зрабіць адтуліну, праход у чым-н.

П. адтуліну ў сцяне.

П. сабе дарогу (перан.: дасягнуць поспеху).

3. што. З цяжкасцю дабіцца ажыццяўлення чаго-н.

П. праект будаўніцтва Дома культуры.

|| незак. прабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 і 3 знач.).

|| наз. прабіва́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

уце́рціся, утру́ся, утро́шся, утро́цца; утро́мся, утраце́ся, утру́цца; уцёрся, уце́рлася; утры́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Увабрацца пры націранні.

Мазь добра ўцерлася.

2. Выцерці сабе твар.

У. ручніком.

3. перан. Праціснуўшыся, увайсці (разм.).

У. ў гушчу натоўпу.

4. перан. Пранікнуць куды-н. пры дапамозе хітрыкаў, нядобрых прыёмаў і пад. (разм.).

У. ў калектыў.

У. ў давер’е да каго-н.

|| незак. уціра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. уціра́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Магільнік1 ’агатка, Antennaria dioica Gaertn.’ (маг. Кіс., Дэмб. 1). Да магі́ла (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑нік. Матывацыя: расліна любіць высокія, сухія мясціны, якой і з’яўляецца могільнік. Іншыя назвы гэтай расліны таксама звязаны з паняццем ’сухата’: сухотнік палявы, сухапут.

Магільнік2 ’братаўка лясная, Melampyrum silvaticum L.’ (маг., Кіс.). Да магі́ла (гл.). Матывацыя: росшы ў жыце, гэта расліна, якая мае цёмнае насенне, рабіла хлеб цямнейшым, а змяшчаючы ў сабе ядавітыя гліказіды, была шкоднай і небяспечнай для здароўя, што магло прыводзіць да смерці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Сваясі, ст.-бел. своясы, своѧси: възвратишасѧ въ своѧси (Карскі, 1, 357; 2–3, 387, 456). Параўн. рус. ‑свояси ў восвоя́си ‘да сябе, дадому’, што з стараж.-рус. въ своя < Він. скл. мн. л. н. р. ад *свой і Д. скл. адз. л. сисабе’ (Праабражэнскі, 2, 263; Фасмер, 3, 584). Параўн. савосы (гл.). Карскі (1, 357) бачыць у старабеларускіх формах украінскі і польскі ўплыў; Яновіч (Веснік БДУ, 1974, 3, 65–66) выводзіць са словазлучэння въ своя си мѣста з падвойным азначэннем.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прысво́йваць

1. (імя, правы каму, чаму) verlihen* vt, z¦erkennen* vt;

2. (завалодаць) sich (D) neignen, an sich nhmen*; in Bestz nhmen*; Besitz ergrifen* (што von D); an sich brngen*; ensacken vt; sich (D) nmaßen;

прысво́йваць сабе́ пра́ва sich (D) ein Recht nhmen* [neignen]; sich (D) ein Recht nmaßen;

прысво́йваць сабе́ імя sich (D) den Nmen gben*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

aloof

[əˈlu:f]

1.

adv.

здалёк, згары́, збо́ку

to stand aloof (from) — трыма́цца здалёк ад каго́-чаго́; цура́цца, ухіля́цца

2.

adj.

адчу́жаны, адда́лены; неспага́длівы, замкнёны ў сабе́; нетава́рыскі, стры́маны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

жы́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

Разм. Умовы жыцця; быт. За апошнія гады ў Церахах такая жытка настала, што ўсяго даюць на працадні, адно — жыві сабе прыпяваючы, ні аб якой бядзе не дбаючы. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гле́істы, ‑ая, ‑ае.

1. Які змяшчае ў сабе многа глею; пакрыты глеем. Глеістая глеба. Глеістае дно ракі. □ Над вадою ў глеістых вірах Праплываюць карпы люстраныя. Караткевіч.

2. Абл. Вязкі. Былі гразкія, глеістыя дарогі. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)