Verbum

гадзі́ць, гаджу́, го́дзіш, го́дзіць; гадзі́; незак.

1. каму. Старацца задаволіць каго-н.; дагаджаць.

Госцю гадзі, ды і сябе глядзі (прыказка).

2. каму-чаму. Садзейнічаць, спрыяць каму-, чаму-н.

Дажджы гадзілі ярыне.

◊

Гадзіць як благой (ліхой) скуле (разм.) — вельмі дагаджаць каму-н.

бляск, -у, м.

1. Яркае, асляпляльнае святло; водбліск.

Асляпляльны б.

Начысціць боты да бляску.

Б. лыжак.

2. Святло ў вачах як выражэнне ўнутранага стану.

Б. вачэй.

3. перан. Пра яркае выяўленне чаго-н.

Б. таленту.

◊

З бляскам (разм.) — вельмі добра, выдатна.

перапячы́, -пяку́, -пячэ́ш, -пячэ́; -пячо́м, -печаце́, -пяку́ць; -пёк, -пякла́, -ло́; -пячы́; -пе́чаны; зак., што.

1. Папячы больш, чым трэба, запячы вельмі моцна.

П. пірагі.

2. Спячы, папячы ўсё, многае.

Муку ўсю перапяклі.

|| незак. перапяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.).

перапячы́ся, -пяку́ся, -пячэ́шся, -пячэ́цца; -пячо́мся, -печаце́ся, -пяку́цца; -пёкся, -пякла́ся, -ло́ся; -пячы́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Папячыся больш, чым трэба, моцна запячыся.

Хлеб перапёкся.

2. перан. Прабыць вельмі доўга на сонцы (разм.).

|| незак. перапяка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

прамільгну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні; зак.

1. Паказацца і хутка знікнуць.

Поезд прамільгнуў маланкай.

У яго словах прамільгнула іронія (перан.).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вельмі хутка прайсці, прамінуць (пра час).

Месяц часу незаўважна прамільгнуў.

прыспе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

1. Надысці, настаць (пра час, справу, патрэбу).

Прыспела чарга.

2. безас. Абавязкова спатрэбіцца, вельмі захацецца (разм.).

Што табе так прыспела з гэтай паездкай?

3. З’явіцца ў патрэбны момант; паспець, не спазніцца (разм.).

П. на паратунак.

пя́дзя, -і, мн. -і, -яў, ж.

Старая мера даўжыні, роўная адлегласці паміж расшыранымі вялікім і ўказальным пальцамі.

○

Лоб на сем пядзяў (разм.) — вельмі разумны.

Ні пядзі (звычайна пра зямлю: не аддаць, не ўступіць і пад.) — ніколькі, нават самай малой часткі.

сліма́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Смоўж, які мае ракавіну і вельмі марудна рухаецца.

2. перан. Пра бязвольнага, бесхарактарнага чалавека (разм., зневаж.).

3. Спецыяльны знак @ які выкарыстоўваецца пры запісе адраса электроннай пошты.

|| прым. слімако́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

узіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. у каго-што. Вельмі ўважліва, напружана глядзець куды-н., на каго-, што-н.; углядацца.

У. ў далячынь.

У. ў твар.

2. у што. Разглядаць сябе ў чым-н., глядзецца ў што-н.

У. ў люстэрка.

фанфа́ра, -ы, мн. -ы, -фа́р, ж.

1. Медны духавы музычны інструмент, які мае выгляд падоўжанай трубы.

Пад гукі фанфар (таксама перан.: вельмі ўрачыста).

2. Музычная фраза, кароткі сігнал урачыстага характару, які выконваецца на такім інструменце.

Загучалі фанфары.

|| прым. фанфа́рны, -ая, -ае.