упіхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і упхнуць. Неяк пад вечар у камеру ўпіхнулі пухлую жанчыну. Мележ. Не цярпелася, кожным днём даражылі: млын ужо гатовенькі, качагарка — з недабудаванай сцяной, каб гэты паравік у сярэдзіну праз яе ўпіхнуць. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
філье́ра, ‑ы, ж.
1. Спец. Прыстасаванне ў прадзільнай машыне ў выглядзе каўпачка або дыска з адтулінамі для атрымання штучных нітак. З чырвона-белых ад гарачыні фільераў бясконца плыло тонкае бліскучае павуцінне. Савіцкі.
2. Металічная пласцінка з калібраванымі адтулінамі, праз якія цягнецца і шліфуецца дрот.
[Фр. filiere ад fil — валакно, нітка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цемнава́та,
1. Прысл. да цемнаваты.
2. безас. у знач. вык. Пра няпоўную цемнату дзе‑н. У гумне было досыць свежа і цемнавата, хоць з-пад шчыта сюды ўрываліся косы вясенняга сонца, а праз няшчыльна зложаныя сцены свіцілася яснае неба. Колас. У хаце было цемнавата. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпа́цыр, ‑у, м.
Прагулка на свежым паветры. Дні праз тры Таня вечарам, спаткаўшыся з Міхасём, ужо сама запрасіла яго на шпацыр да Дзвіны, і Міхась вярнуўся адтуль позна ўночы. Машара. Іра спадзявалася, што Алег кінецца да яе і яны ўдваіх пойдуць на вячэрні шпацыр. Сабаленка.
[Польск. spacer ад ням. spazieren.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паглыну́ць сов., в разн. знач. поглоти́ть;
пясо́к ~ну́ў ваду́ — песо́к поглоти́л во́ду;
каляро́вае шкло мо́жа п. праме́ні, які́я прахо́дзяць праз яго́ — цветно́е стекло́ мо́жет поглоти́ть лучи́, кото́рые прохо́дят че́рез него́;
рабо́та ~ну́ла — шмат ча́су рабо́та поглоти́ла мно́го вре́мени
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Перапу́шчаны ’ператоплены’ (Скарбы), перапусці́ць ’ператапіць (пра тлушч)’ (карэл., Шатал.). Да пушча́ць ’дазваляць вольна цячы’: пушчаць кроў (Нас.), магчыма, польск. przepuścić ’ператапіць’, першапачаткова — ’пускаць праз што-небудзь (цераз вароты, праз вузкую адтуліну, рэшата і пад.)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
chwila
chwil|a
ж. момант; хвіліна, хвілінка;
co ~a — штохвіліны; штохвілінна;
na ~ę — на хвілінку;
za ~ę — праз момант; праз хвілінку;
w tej ~i — зараз; зараз жа;
lada ~a — з хвіліны на хвіліну; у любы момант;
ani ~i — ні хвіліны;
poczekaj ~ę! — пачакай хвіліну!; пачакай трохі!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
батахро́мны
(ад батахромы)
б. эфект — змена афарбоўкі арганічных злучэнняў пры змяненні іх хімічнай будовы ў бок паглыблення колеру — пераход ад жоўтага праз аранжавы, чырвоны, фіялетавы, сіні да зялёнага колеру (параўн. гіпсахромны).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кульміна́цыя
(фр. culmination < с.-лац. culminatio, ад лац. culmen, -minis = вяршыня)
1) момант найвышэйшага напружання, уздыму, развіцця чаго-н. (напр. к. падзей, к. драмы);
2) астр. праходжанне свяціла праз нябесны мерыдыян.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эстрадыёл
[ад эструс + гр. dia = праз + (алкаг)оль]
асноўны жаночы палавы гармон пазваночных жывёл і чалавека з групы эстрагенаў, які выпрацоўваецца ў яечніках, плацэнце, семенніках; выклікае развіццё другасных жаночых палавых прымет.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)