Ра́піна ’адліўка (?)’: “выплаўляюць тол… заліваюць яго, расплаўлены, у форму, і атрымліваюць рапіну, — тую ж самую міну, толькі без дэтанатара” (Дамашэвіч). Відаць, ’нешта застылае, зацвярдзелае’, гл. рапа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Роўнале́жнік ’паралель’ (Байк. і Некр.). З польск. równoleżnik ’тс’. Ад яго — роўнале́жны ’паралельны’ (бо польск. równoległy — з іншым суфіксам) і роўнале́жнасць ’паралельнасць’ (параўн. польск. równoległość ’тс’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рэ́шты, рашты, рышты ’прыстасаванне ў возе для пашырэння яго пагрузачнай пляцоўкі’ (Нар. словатв.). Відаць, з чэш. rešt, rošt ’бэлька, трама’ < ням. Rost ’краты’. Гл. яшчэ рошт.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́кала ‘глухі’ (Нас., Байк. і Некр.). Відаць, у выніку семантычнага пераносу з ту́кала ‘неслух, які нічога не робіць без лаянкі на яго’ (Нас.). Да ту́каць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

niejako

нейкім (пэўным) чынам; у нейкай ступені;

był niejako jego opiekunem — ён у нейкай ступені быў яго апекуном;

była to niejako kara za jego przewinienia — гэта, пэўным чынам, было пакараннем за яго правіннасці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

разобра́ть сов.

1. в разн. знач. разабра́ць, мног. паразбіра́ць;

разобра́ть весь това́р разабра́ць уве́сь тава́р;

разобра́ть предложе́ние грам. разабра́ць сказ;

разобра́ть по́черк разабра́ць по́чырк;

разобра́ть часы́ разабра́ць гадзі́ннік;

2. (какой-л. вопрос) разабра́ць; (рассмотреть) разгле́дзець;

разобра́ть де́ло разгле́дзець (разабра́ць) спра́ву;

3. (охватить, оказать сильное действие) разабра́ць; (охватить — о чувстве, желании и т. п.) узя́ць, ахапі́ць, агарну́ць, апанава́ць;

его́ разобра́л хмель яго́ разабра́ў хмель;

его́ разобра́л страх яго́ ўзяў (ахапі́ў, агарну́ў, апанава́ў) страх;

его́ разобра́ло сомне́ние яго́ ўзяло́ (ахапі́ла) сумне́нне;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

whereby

[hwerˈbaɪ]

adv., conj.

пры дапамо́зе чаго́; чым; як

There is no other way whereby he can be saved — Няма́ нія́кага і́ншага спо́сабу яго́ вы́ратаваць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

находи́ть​II несов. (на кого, что)

1. нахо́дзіць; (наталкиваться — ещё) трапля́ць;

ту́ча нахо́дит на со́лнце хма́ра нахо́дзіць на со́нца;

находи́ть на мель нахо́дзіць (трапля́ць) на мель;

2. перен. нахо́дзіць; (охватывать) апано́ўваць (каго, што);

на него́ ча́сто нахо́дит тоска́ на яго́ ча́ста нахо́дзіць (яго́ ча́ста апано́ўвае) туга́;

3. (собираться, скопляться) нахо́дзіць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

срази́ть сов.

1. (поразить) паразі́ць; (разбить) разбі́ць; (убить) забі́ць; (свалить) звалі́ць; (победить) перамагчы́;

его́ срази́ла пу́ля яго́ паразі́ла (забі́ла) ку́ля;

срази́ть врага́ паразі́ць (разбі́ць, перамагчы́) во́рага;

2. перен. (ця́жка) ура́зіць, прыбі́ць; прыгне́сці, прыгнясці́; (ошеломить) ашаламі́ць;

весть о сме́рти сы́на срази́ла его́ ве́стка аб сме́рці сы́на (ця́жка) ура́зіла (прыбі́ла, прыгняла́) яго́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Бес ’чорт’. Гэта слова зафіксавана толькі ў Інстр. II, 115. Нас., Касп., Шат. і іншыя слоўнікі яго не знаюць. Таму можна меркаваць, што на беларускай тэрыторыі яго няма. Таксама не прыводзіць беларускага слова і Трубачоў, Эт. сл., 1, 88–91. Паколькі прасл. běsъ з (і вытворныя) вельмі архаічная лексема, адсутнасць яе ў бел. мове сведчыць аб даволі ранняй яе замене лексемай čьrtъ. Да складанай праблематыкі, звязанай з běsъ, гл. Трубачоў, там жа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)