обже́чь сов.
1. абпалі́ць; (кипятком) апа́рыць;
2. (причинить ожог) апячы́, мног. паапяка́ць;
3. (обработать огнём, жаром) техн. абпалі́ць;
4. перен. апячы́, мног. паапяка́ць;
обже́чь себе́ па́льцы апячы́ сабе́ па́льцы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ушало́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што, без дап. і з дадан. сказам.
1. Разм. Зразумець, уцяміць; скеміць. [Тамара] ўслухоўвалася ў гаворку салдат, але, мусіць, таму, што нямецкую мову разумела з пятага на дзесятае, нічога не магла ўшалопаць. Сабаленка.
2. Абл. Узяць, убіць сабе ў галаву. — Ой, ой, які ты дзіўны! — не даючы сыну скончыць, перабіла яго Тадося. — І што ты ўшалопаў сабе? Прыдатны не аддасць за ця-а-бе-э дачкі?.. Хай яшчэ падзякуюць богу, што мы цябе згодны жаніць з ёю. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
знелюбе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Зрабіцца нялюбым; абрыднуць. Няма нічога сумнейшага, як сядзець сярод чатырох сцен, адарваным ад жыцця — сам сабе знелюбееш... Лупсякоў. Гэй, не адлятайце У вырай, журавы! Хіба знелюбелі Нашы паплавы? Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пага́рдлівы, ‑ая, ‑ае.
Які адносіцца з пагардай да каго‑, чаго‑н. [Паны] пагардлівыя да ніжэйшых за сябе. Навуменка. // Які выражае, утрымлівае ў сабе пагарду да каго‑, чаго‑н. Пагардлівыя словы. □ Амерыканец глядзеў з пагардлівай усмешкай. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падбадзёрыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Стаць, зрабіцца больш бадзёрым, падбавіць бадзёрасці сабе. Цяпер.. [Стафанковіч] так падбадзёрыўся, што пакульгваць пакінуў, і ішоў вельмі шпарка. Чорны. Худы мышасты конік падбадзёрыўся, весела пырхнуў сам пабег па сваёй ахвоце. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праро́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да прарока; уласцівы прароку. Сейбіт волі, носьбіт гневу. Ён душой прарочай верыў: Бура грымне, бура грымне!.. Калачынскі.
2. Які змяшчае ў сабе прадказанне, прадбачанне. Прарочыя словы. Прарочы сон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шліх, ‑у, м.
Спец. Асадак з зерняў цяжкіх мінералаў, які атрымліваецца пры прамыўцы вадою рыхлых ці здробненых горных народ і руд. // Пясок, які змяшчае ў сабе золата ці плаціну, прамыты і прасеяны для выдалення прымешак.
[Ням. Schlich.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыракагру́ды, ‑ая, ‑ае.
Які мае шырокія грудзі. Шыракагруды, з грываю рудой, буланы конь пазначаны таўром. Вялюгін. Рослы, плячысты і шыракагруды — і па сіле і па постаці ён не меў сабе роўнага ва ўсёй ваколіцы. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
siebie
сябе, сабе;
daleko od siebie — далёка ад сябе;
być u siebie — быць у сябе;
wychodzić z siebie — выходзіць з сябе;
być pewnym — быць упэўненым у сабе;
pewny siebie — самаўпэўнены;
dojść do siebie — ачуняць; ачуцца; апамятацца, ачомацца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Пасабе́йку ’паасобку, па сабе’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ). Беларускае. Утворана ад зваротнага займенніка сябе пры дапамозе прыстаўкі па‑ і суфікса ‑к‑y (Шуба, Прыслоўе, 63) — варыянта суфікса ‑к‑i (удоўжкі, ту́такі). Інфікс ‑й‑, магчыма, пад уплывам прыслоўяў: слуц. аднэйка ’аднойчы’, глус. двойкі ’двойчы’, тройкі ’тройчы’. У іншых слав. мовах лексемы адрозніваюцца суфіксамі: рус. арханг. поособице, польск. posobkiem, w posobicy, серб.-харв. по̀себице, по̀себно, макед. посебно (укр. зосібна) ’паасобку’, польск. posobnie, posobny, н.-луж. posobicy, чэш. posobný ’па чарзе, (ісці) адзін за адным’, ст.-слав. пособь ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)