навалачы́цца, ‑лачуся, ‑лочышся, ‑лочыцца; зак.

Разм. Нахадзіцца, нацягацца, набадзяцца. Ходзіць аграном каля тых залітых вадою лагчын, ледзь ногі выцягвае з глейкай зямлі, стаміўся за дзень, навалачыўся. Бялевіч. [Амеля Жартун:] — Я, дзякуй богу, навалачыўся па свеце. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нагрэ́бціся, ‑грабуся, ‑грабешся, ‑грабецца; ‑грабёмся, ‑грабяцеся; пр. нагробся, ‑грэблася і ‑граблася, ‑грэблася і ‑граблося; зак.

Разм.

1. Многа пагрэбці, стаміцца, грабучы. Нагрэбціся за дзень.

2. перан. Прысвоіць, нахапаць чаго‑н. чужога ў вялікай колькасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нахадзі́ць, ‑хаджу, ‑ходзіш, ‑ходзіць; зак.

1. Ходзячы, прайсці нейкую колькасць кіламетраў. Нахадзіць за дзень дваццаць кіламетраў.

2. Пахадзіць нейкі час. — Галодны не находзіць у школу... Жыць трэба. Аб хлебе дбаць, — павысіў голас Мітрафан. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыну́ка, ‑і, ДМ ‑нуцы, ж.

Прымус, прымушэнне. Зімою Косцік цалюткі дзень праседжваў за сталом. Рыхтаваўся ўдумліва і без прынукі. С. Александровіч. Дзе ласкай, а дзе і прынукай вывела ў людзі сыноў. В. Макарэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасну́ць, ‑сне; ‑снём, ‑сняце, ‑снуць; зак.

Заснуць — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Было зусім ціха. Напэўна ўжо ўсе паснулі. Чорны. Бадай усё жывое паснула. Чарот. Стомленыя за дзень людзі хутка паснулі. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пражэ́ктар, ‑а, м.

Асвятляльны прыбор, які з дапамогай аптычнай сістэмы пасылае яркі пучок прамянёў у пэўным напрамку. Асветленае мноствам пражэктараў ледзяное поле стадыёна блішчала, як у сонечны дзень. Шыцік.

•••

Камсамольскі пражэктар — орган камсамольскага кантролю.

[Фр. projecteur ад лац. projectus — кінуты наперад.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пракапа́цца, а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца; зак.

1. Капаючы, пранікнуць куды‑н., праз што‑н., дасягнуць чаго‑н., дакапацца. Пракапацца да вады.

2. перан. Капацца некаторы час (гл. капацца ў 2 знач.). Пракапацца дома цэлы дзень.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ла́йба, ‑ы, ж.

Вялікая парусная лодка, звычайна з дзвюма мачтамі і косымі парусамі (на Балтыйскім і Белым морах, на Дняпры і Днястры). З дня ў дзень плылі па рацэ баржы, баркі, .. лайбы. В. Вольскі.

[Фін. laiva.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; заг. лікуй; незак.

Кніжн. Праяўляць вышэйшую ступень радасці з выпадку якой‑н. выдатнай падзеі. Наўкол — агністыя сцягі; Лікуе шчасны край. Журба. Зямля наша сёння лікуе, у кожнага — радасны дзень. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэзерці́рства, ‑а, н.

Самавольныя ўцёкі з ваеннай службы або ўхіленне ад прызыву ў армію. У палку пачалося дэзерцірства, кожны дзень знікала па некалькі чалавек. Галавач. // перан. Ухіленне ад выканання сваіх службовых або грамадзянскіх абавязкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)