сто́ік, ‑а, м.

1. Паслядоўнік філасофіі стаіцызму.

2. перан. Пра чалавека, які стойка і мужна пераносіць усе жыццёвыя выпрабаванні, нягоды, цяжкасці.

[Грэч. stōikos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фалі́кул, ‑а, м.

Круглае, пузыркаватае ўтварэнне ў розных органах пазваночных жывёл і чалавека, якое выконвае розныя функцыі. Фалікул яечніка. Фалікул воласа.

[Ад лац. folliculus — мяшочак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фасцыялёз, ‑у, м.

Хранічнае захворванне чалавека або жывёл, якое выклікаецца плоскімі чарвямі, што трапляюць у арганізм з ежай ці з вадою.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

штампо́ўшчык, ‑а, м.

1. Рабочы, спецыяліст па штампоўцы.

2. перан. Разм. Пра чалавека, які робіць што‑н. па гатовых збітых узорах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эпіфі́з, ‑а, м.

Спец.

1. Верхні мазгавы прыдатак; шышкападобная залоза ў пазваночных жывёл і чалавека.

2. Сустаўны канец доўгіх трубчастых касцей.

[Ад грэч. épífisis — шышка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эўдэмані́зм, ‑у, м.

Спец. Напрамак у этыцы, што прапаведуе надкласавую мараль, паводле якой мэтай жыцця з’яўляецца імкненне чалавека да асабістага шчасця.

[Ад грэч. eudaimonía — шчасце.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АНТРАПАЦЭНАЛО́ГІЯ

(ад антрапа... + цэна... + ...логія),

раздзел экалогіі чалавека, які вывучае ўзаемаадносіны згуртавання людзей з навакольным асяроддзем (як правіла, у вузкарэгіянальных межах).

т. 1, с. 393

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

духо́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да духу (у 1 знач.); звязаны з унутраным, псіхічным жыццём чалавека. Духоўны свет чалавека. Духоўныя інтарэсы. Духоўная блізкасць. □ Сапраўды-такі здараюцца духоўныя перавароты ў маладых людзей, здаецца часам, што перайначваецца ў чалавека натура. Чорны. // перан. Нематэрыяльны, бесцялесны. Хлеб духоўны.

2. Звязаны з рэлігіяй, царквой; проціл. свецкі. Духоўная ўлада. Духоўная музыка. // Звязаны з кіраўніцтвам царкоўнымі справамі, падрыхтоўкай служыцеляў культу. Духоўнае ведамства. Духоўная семінарыя. // Які належыць да духавенства. Духоўная асоба. // Які прысвойваецца служыцелям царквы. Духоўны сан. Духоўнае званне.

•••

Духоўны айцец гл. айцец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АГРАБІЯЦЭНО́З,

аграцэноз (ад агра... + біяцэноз), біялагічнае згуртаванне пасяўных культур, пустазелля, жывёл і мікраарганізмаў, створанае ў выніку с.-г. дзейнасці чалавека. У адрозненне ад натуральнага біяцэнозу мае абмежаваны склад раслінных і жывёльных кампанентаў (у аснове культываваныя чалавекам расліны), слаба выяўленае самарэгуляванне, але большую біял. прадукцыйнасць. Комплексы інш. арганізмаў фарміруюцца ў выніку натуральнага адбору і рэгулявальнай дзейнасці чалавека. Аграбіяцэнозы займаюць каля 10% усёй паверхні сушы.

т. 1, с. 80

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АКАНТАЦЭФАЛЁЗЫ,

інвазійныя захворванні (гельмінтозы) жывёл, зрэдку чалавека, якія выклікаюцца калючагаловымі чарвямі — скрэбнямі (акантацэфаламі). Паразітуюць у кішэчніку свіней, сабак, лісоў, ваўкоў, барсукоў, качак, рыб, чалавека. На Беларусі найб. небяспечныя макракантарынхоз, палімарфоз, філікалёз, эхінарынхоз і памфарынхоз. Крыніца інвазіі — хворыя жывёлы, што заражаюцца акантацэфалёзамі пры паяданні прамежкавых гаспадароў (малюскаў, ракападобных, насякомых), у целе якіх знаходзяцца лічынкі скрэбняў (акантэлы).

Узбуджальнік акантацэфалёзаў Polymorphus magnus (самец).

т. 1, с. 185

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)