Тако́вы ’такія’: таковы справы (Ласт.), ст.-бел. таковый ’такі’ (КГС), сюды ж такаво́ ’так сабе’ (Сцяшк.), такаво́‑сякаво́ ’абы-як, хоць як, як ні ёсць’ (Нас.). Параўн. укр. токо́вий, дыял. тако́в ’такі’, рус. тако́в, польск., н.-луж. takowy, чэш. takový, славен. tákov, серб.-харв. та̀кав, балг. такъ́в, макед. таков, ст.-слав. таковыи ’тс’. Прыметнік і прыслоўе ад *tak(o) (гл. так, такі), параўн. суфіксальныя наватворы такоўскі, таковасты, такаву́ткі. Гл. ESSJ SG, 2, 643; Фасмер, 5, 13, а таксама сякаво.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
глыбі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Далёкія ад цэнтра населеныя пункты. / у вобразн. ужыв. Дагэтуль ён [мядзведзь] жыў сабе Недзе ў глыбінцы, Займаўся чым можна, Каб смутку пазбыцца. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гумо́зны 1, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да гумы 2. Гумозная пухліна.
гумо́зны 2, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да гумозу. Гумозная хвароба.
2. Які змяшчае ў сабе гумі. Гумозны пластыр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́льмі, прысл.
Надта, надзвычайна; дужа. Адразу было відаць, што гэта вельмі добры і вельмі дужы чалавек. Чарнышэвіч. Міколку стала вельмі горача, падкошваліся ногі. Лынькоў.
•••
Не вельмі (што) — не зусім добры, так сабе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асімілява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак. і незак., каго-што.
1. Прыпадобніць (прыпадабняць) сабе; ператварыць (ператвараць) адно ў другое, падобнае да яго.
2. Спец. Засвоіць (засвойваць). Асіміляваць вуглярод паветра. Асіміляваць умовы знешняга асяроддзя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́глядзець, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Уважліва назіраючы, заўважыць, знайсці. Выглядзець сябра ў натоўпе. □ Над параходам з’явілася чайка і паляцела ўслед. Потым перадумала, нешта выглядзела сабе ў хвалях, спраўна спікіравала. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жалязня́к 1, жалезняку, м. (толькі з азначэннем).
Жалезная руда. Буры жалязняк. Чырвоны жалязняк. Магнітны жалязняк.
жалязня́к 2, жалезняка, м.
Абл. Рыдлёўка. — Поле сваё яна жалезняком ускапала? Ускапала... Зямлянку сабе зрабіла? Зрабіла... Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мініма́льны, ‑ая, ‑ае.
Самы малы, найменшы; проціл. максімальны. Сцэна — школьны ганак. Каб мець мінімальнае асвятленне, на перакладзіне павесілі ліхтар «лятучая мыш». Навуменка. Кожная расліна мае ў сабе мінімальныя дозы нейкіх металаў. Дубоўка.
[Ням. minimal, ад лац. minimus — найменшы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
многатана́льны, ‑ая, ‑ае.
У якім многа тонаў (гл. тон у 1 знач.). Якая ж сіла ў шуме баравым! Ці не народная быль векавая гаворыць аб сабе ў гэтым шуме — быль многатанальная. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неадно́йчы, прысл.
Не адзін раз. — Калі ўзяўся за гу ж, не кажы, што не дуж, — неаднойчы гаварыў Андрэй сабе. Шахавец. І нанава ўзнікла перад Васілём перабранае ў памяці, перадуманае неаднойчы. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)