глаўкафа́н
(ад гр. glaukos = блакітна-зялёны + phaino = паказваюся)
мінерал класа сілікатаў, групы амфіболаў цёмна-сіняга колеру, які трапляецца пераважна ў метамарфізаваных сланцах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дыяпсі́д
(ад ды- + гр. opsis = выгляд)
мінерал, манаклінны піраксен белага, зялёнага, сіняга колеру са шкляным бляскам; празрыстыя разнавіднасці выкарыстоўваюцца як каштоўныя камяні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дыяпта́з
(ад дыя- + гр. optazo = бачу)
мінерал падкласа кальцавых сілікатаў, водны сілікат медзі ізумрудна-зялёнага колеру; празрыстыя крышталі выкарыстоўваюцца ў ювелірнай справе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
жадэі́т
(фр. jadeite)
мінерал, які належыць да групы манаклінных піраксенаў, сілікат натрыю і алюмінію зялёнага, белага ці карычневага колеру; каштоўны вырабны камень.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ізумру́д
(тур. zümrüd < перс. zumurrud, ад гр. smaragdos = смарагд)
мінерал, разнавіднасць берылу, каштоўны празрысты камень ярка-зялёнага колеру; выкарыстоўваецца ў ювелірнай справе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тарберні́т
[ад шв. Torbern Olaf Bergman = прозвішча шв. хіміка (памёр у 1784 г.)]
мінерал групы уранавых слюдак ізумрудна-зялёнага колеру; руда урану.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тытані́т
(ад тытан)
мінерал класа сілікатаў бурага, жоўтага ці зеленаватага колеру, які трапляецца ў выглядзе дробных зярнят і выкарыстоўваецца для атрымання тытану.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
храмі́т
(ад хром)
1) мінерал класа вокіслаў і гідравокіслаў чорнага колеру; хромавая руда;
2) вогнетрывалы матэрыял з хромістага жалеза; выкарыстоўваецца ў металургіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Палы́н ’пустазелле з моцным пахам і горкім смакам’. Рус. полы́нь, укр. поли́н, ст.-рус. пелынъ, пелынь, польск. piołun, ст.-польск. piołyn, чэш. peluň, pelyněk, серб.-харв. пѐлин ’шалфей’, славен. pelin ’тс’, балг. пели́н ’палынь’. Якой была прасл. форма, не зусім ясна. Звязваюць з polěti ’гарэць, палаць’ (Младэнаў, 417; Махэк, 443) або з назвамі колеру тыпу polvь (гл. пало́вы) (Праабражэнскі, 2, 103). Паралелі ўказваюць толькі ў лат.: pelane ’палын’, pelȇjums (мн.) ’тс’ (Мейе–Эндзелін, 3, 194). Гл. яшчэ Фасмер, 3, 320.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ру́сы ’светла-карычневы з шараватым ці жаўтаватым адценнем (пра валасы)’ (ТСБМ). Укр. ру́сий ’русы’, рус. ру́сый ’тс’, польск. rusy, чэш. rusý ’светлавалосы, цялеснага колеру’, славац. rusý ’тс’, славен. rȗs ’чырвоны, жоўты’, серб.-харв. ру̏с ’тс’, балг., макед. рус ’светлавалосы’. З прасл. *rusъ, *rudsъ, роднаснага да руда, руды, рыжы (гл.). Індаеўрапейскія паралелі — літ. raũsvas ’чырванаваты’, rùsvas ’цёмна-карычневы’, rusė́ti ’тлець’, ruslės ’прысак’, лат. rusls ’карычневы’, rûsa ’іржа’, лац. russus ’чырвоны, рыжы’ і інш. (Фасмер, 3, 521–522; Бязлай, 3, 208; ESJSt, 13, 781).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)