Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
насту́пны fólgend, nächst;
насту́пны дзень der nächste [fólgende] Tag;
насту́пным ра́зам das nächste Mal;
хто насту́пны? wer ist der Nächste?;
насту́пны, калі́ ла́ска! der Nächste bitte!;
насту́пным чы́нам fólgendermaßen, wie folgt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Абрамяня́ць ’пачакаць’ (Шат.) да *аб‑верамяняць (гл. Мартынаў, БЛ, 1972, 2). Калі гэты дзеяслоў утвораны ад назоўніка вераме (Нас.), не характэрнага зараз для беларускага арэала, прэфіксацыю можна вытлумачыць на аснове такіх выразаў, як аб ноч, аб дзень. Тады павінна быць аб вераме (< ob vьrmę). Сляды гэтага праславянскага выразу знаходзім у ст.-польск.brzemie, серб.-харв.брјѐме ’час’ < ob vьrmę. Гл. Ільінскі, PF, 11, 193.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пра́нкі ў выразе нъ пранкі ’на раннюю паству’ (полац., Нар. сл.). Хутчэй за ўсе, з *на паранкі (нъ пъра́нкі). Менш верагодна з *нъ абранкі, параўн. рус.пск., цвяр.обра́нок ’раніца да узыходу сонца, на зары’, обра́неть ’настаць раніцы, развіднець’; параўн. яшчэ і бел. выразы аб дзень, аб ноч, у якіх прыназоўнік яшчэ не пераўтварыўся ў прыстаўку. Да рана, раніца. Глухасць першага зычнага можна тлумачыць дээтымалагізацыяй выраза.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Радзі́целі мн. л. ’нябожчыкі, родзічы’ (Ян., Нас., Гарэц.), радзі́целі, радзі́цельскі дзень ’Дзяды’ (Мат. Гом.), радзі́цель адз. л. ’родзіч, сваяк’ (ст.-дар., Жыв. сл.). Значэнне ’памёршыя бацькі’ з’явілася вынікам дыферэнцыяцыі назваў з-за семантычнага пераразмеркавання слоў бацькі́ (мясцовая назва бліжэйшых крэўных) і радзі́целі (з рус.роди́тели ’бацькі’), што з ц.-слав., ст.-слав.родитель ’тварэц; бацька’ (БЕР, 6, 297). Адносна мн. л. гл. Фасмер, 3, 492.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ако́вы, акоў; адз.няма.
1. Тое, што і кайданы.
2.перан. Тое, што скоўвае, абмяжоўвае каго‑, што‑н., перашкаджае каму‑, чаму‑н. Каланіяльныя аковы. Рэлігійныя аковы. □ Помніш ты, як у дзень вераснёвы Векавыя апалі аковы.Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запо́мніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак., каму.
Захавацца, утрымацца ў чыёй‑н. памяці. На ўсё жыццё запомніўся паэту той дзень, калі ў нумары ад 15 мая 1905 года газета «Северо-Западный край» змясціла яго верш «Мужык».«Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імглі́цца, ‑ліцца; незак.
1.Разм. Тое, што і імгліць. Імгліцца дожджык, Зямля разбухла.Панчанка.І дзень і ноч імгліцца дождж.Машара.З раніцы хмурыцца, хмарыцца, падвечар — імгліцца.Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
медано́с, ‑а і ‑у, м.
1.‑а. Меданосная расліна. Лазоўка з’яўляецца добрым меданосам.
2.‑у. Тое, што і медазбор (у 1 знач.). Была пара грэцкага меданосу, калі дзень цэлы качаліся пчолы па белай пене грэчкі.Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мундзі́р, ‑а, м.
Ваеннае або цывільнае форменнае адзенне. Быў выхадны дзень, салдатам далі звальненне. Ішлі вясёлыя, у парадных мундзірах.Хомчанка.Памешчыкі лёгка мянялі свае фракі і сурдуты на чыноўніцкія мундзіры.«Полымя».
•••
Бульба ў мундзірахгл. бульба.
[Ням. Montur, ад фр. monture — забеспячэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)