Ро́йка 1 (ру͡ойка) ’мядзведка, Gryllotalpa gryllotalpa’ (Сержп., Грам.). Да рыць ’капаць’ (гл.). Гэтае насякомае рые ў глебе норы да падземных частак раслін.
Ро́йка 2 ’рамонак, Matricaria L.’ (дзятл., Сцяшк. Сл.). Відаць, узыходзіць да польск. rojnik ’багун, Ledum palustre’, або да rojownik ’меліса, Melissa’. Названа паводле падабенства прыемнага паху, які прываблівае пчол.
Ро́йка 3 асудж. ’жанчына з непрыбранымі, распушчанымі валасамі, проставалосая’ (міёр., З нар. сл.). Генетычна звязана з смал., зах.-бранск. ро́йда ’непарадак у хаце, з адзеннем’, ’бязладны, неахайны чалавек’, якое, відаць, узыходзіць да уграфінскай крыніцы, параўн. вепс. roida ’капаць, рыць, раскопваць’, ’зносіць (будынак)’, ’раскідваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сядзі́ба ’жылыя і гаспадарчыя пабудовы разам з садам, агародам’, ’прысядзібны ўчастак’ (ТСБМ, Нас., Мядзв., Касп., Шат.; ашм., Стан.; ЛА, 4; Сцяшк., Яшк.), ’агародная зямля’ (Бяльк.), сядзі́ба, сядзі́ма ’двор з агародам; месца жыхарства’ (Сл. ПЗБ), сыды́ба ’тс’ (Клім.), седзі́ба ’тс’ (ТС), ’задніца’ (Сержп. Грам.). Польск. siedziba ’тс’. Дэрываты ад прасл. *sěděti ’сядзець’ (Борысь, 545–546) з суф. ‑(i)ba‑, магчыма, па ўзору садзіба (гл.), дзе ‑i‑ ў суфіксе заканамернае, або сяліба (гл.), параўн. выбіраючы место для сялібы, трэба глядзець, каб не трапіць часам на такое мейсцо, дзе ўжэ была сядзіба (Сержп. Прымхі, 116).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Та́рка ’прадмет кухоннага ўжытку, які служыць для раздрабнення, расцірання’ (ТСБМ, Нас., Шымк., Касп., Растарг., Варл., Сержп. Грам., Арх. Вяр.), сюды ж ’дошка для мыцця бялізны’ (Сцяц. Сл., Сцяц.; ваўк., Сл. ПЗБ), ’церніца (лён церці)’ (трак., Сл. ПЗБ), ст.-бел. тарка ’тарка’: тарку купили в дорогу (1682 г., КГС); таркава́ць ’церці на тарцы’ (Скарбы, Сцяшк., Янк. 2, Сл. ПЗБ, ЛА, 4), таркава́ць ’тс’ (ТС, ЖНС, Лекс. Бел. Палесся), таркава́ны ’сцёрты на тарцы’ (Сцяшк.; паст., швянч., Сл. ПЗБ; лун., Шатал.), таркава́ная ка́ша ’бабка (страва)’ (паст., ЛА, 4). Запазычана з польск. tarka ’кухонная прылада’ (Цвяткоў, Запіскі, 2, 58).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дополне́ние ср.
1. (действие) дапаўне́нне, -ння ср.;
2. (то, чем дополнено) дапаўне́нне, -ння ср.; (добавка, приложение) дада́так, -тку м.;
дополне́ние к резолю́ции дада́так (дапаўне́нне) да рэзалю́цыі;
3. грам. дапаўне́нне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
перено́с м.
1. (действие) перано́с, -су м.; перанясе́нне, -ння ср., мн. нет;
пра́вила перено́са слов грам. пра́вілы перано́су слоў;
2. разг. (знак) перано́с, -са м.; дэфі́с, -са м., злучо́к, -чка́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Prädikát
n -s, -e
1) грам. выка́знік
2) адзна́ка (у школе)
die Prüfung mit dem ~ «gut» áblegen — здаць экза́мен на «до́бра»
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
дапаўне́нне ср.
1. (действие) дополне́ние;
заня́цца ~ннем і выпраўле́ннем артыкулаў — заня́ться дополне́нием и исправле́нием стате́й;
2. (то, чем дополнено) дополне́ние;
д. да інстру́кцыі — дополне́ние к инстру́кции;
3. грам. дополне́ние;
уско́снае д. — ко́свенное дополне́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
іме́нны
1. грам nominál;
іме́ннае [слабо́е] склане́нне die nominále [schwáche] Deklinatión;
іме́нны сказ Nominálsatz m -(e)s, -sätze;
2. Námens-, Persónen-;
іме́нны спіс Námensliste f -, -n, Persónenliste f, Persónenverzeichnis n -ses, -se;
іме́нны паказа́льнік Námensverzeichnis n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
нараще́ние
1. (на чём-л.) нарашчэ́нне, -ння ср., наро́шчванне, -ння ср.;
2. (удлинение) надто́чванне, -ння ср.; (прибавление) надбаўле́нне, -ння ср.; (накопление) нарашчэ́нне, -ння ср., намнажэ́нне, -ння ср.;
3. грам. нарашчэ́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
нарица́тельный
1. эк. наміна́льны;
нарица́тельная сто́имость наміна́льная ва́ртасць;
нарица́тельная цена́ наміна́льная цана́;
2. грам. / нарица́тельное и́мя агу́льнае імя́;
3. / и́мя нарица́тельное хадзя́чая на́зва;
его и́мя ста́ло нарица́тельным яго́ імя́ ста́ла хадзя́чай на́звай.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)