бел. кампазітар. Скончыў Бел. кансерваторыю (1975, клас А.Багатырова). У 1979—84 заг.муз. часткі Бел. т-ра імя Я.Купалы. Асн. творчыя дасягненні ў масавых жанрах, у музыцы для дзяцей. Сярод твораў: кантата «На магіле партызана» на словы К.Кублінскага і сімфонія (1975), сімф. паэма «Сказ пра Палессе» (1990), сюіты для фп. (1990), трубы і фп. (1992), габоя і фп. (1993), прэлюдыя і фуга для квартэта драўляных духавых інструментаў (1977), Дзіцячая сюіта і струнны квартэт (1978), прэлюдыі (1979), «Школьны сшытак» (1980) для фп., песні, музыка да драм. спектакляў і радыёпастановак. Прэмія Ленінскага камсамола Беларусі 1982.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
тава́рышм., в разн. знач. това́рищ;
шко́льны т. — шко́льный това́рищ;
т. па пра́цы — това́рищ по рабо́те;
т. міні́стра — дорев. това́рищ мини́стра;
т. пракуро́ра — ист. това́рищ прокуро́ра;
◊ т. па няшча́сці — шутл. това́рищ по несча́стью;
гусь свінні́ не т. — погов. гусь свинье́ не това́рищ;
пе́шы ко́ннаму не т. — погов. пе́ший ко́нному не това́рищ
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
звано́к, ‑нка, м.
1. Невялікі звон (у 1 знач.). [Старшыня] узяў .. званок і яшчэ раз пазваніў.Бядуля.Ляціць тройка па дарозе, толькі пыл курыць ды званок пад дугою звініць.Якімовіч.// Усякае прыстасаванне для падачы гукавых сігналаў, падобных на гукі гэтага прадмета. Электрычны званок. □ За ракою бразгае спутаны конь бляшаным званком.Нікановіч.
2. Гукавы сігнал, створаны такім звонам, прыстасаваннем. Першы школьны званок. Тэлефонны званок. □ Недзе далёка чулася дыханне вялікага горада: шум машын, званні трамваяў.Шыцік.
3.Разм. Тэлефонная размова (звычайна кароткая і дзелавая). Званок з міністэрства. □ — Пературбацыя гэта — знаеш? Сядзіш толькі на званках і на паперах. Тое давай, тое не давай.Пташнікаў.
4.Разм.толькімн. (званкі́, ‑оў). Тое, што і званочак (у 2 знач.). У мурагу ірдзеюць рамонкі і званні.Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
relax
[rɪˈlæks]1.
v.t.
1) расслабля́ць
to relax the muscles — адпру́жыць му́скулы
2) папушча́ць, паслабля́ць
Discipline is relaxed on the last day of school — Дысцыпліна пасла́бленая ў апо́шні шко́льны дзень
3) зьмянша́ць, аслабля́ць
Don’t relax your efforts — Не зьмянша́й намага́ньні
1. Надаць музычнаму інструменту пэўную вышыню гуку. Настаўнік зняў са сцяны скрыпку, настроіў сяк-так струны і пачаў вадзіць па іх смыкам.Колас.Тым часам Віктар настроіў гітару і прыемным барытонам пачаў спяваць.Ваданосаў.
2. Падрыхтаваць да работы, наладзіць, адрэгуляваць (пра механізмы). Настроіць станкі.// Прыстасаваць для прыёму хваль (радыё, магнітных і пад.). [Сенатар] настроіў тэлевізар на другую хвалю.Гамолка.
3. Выклікаць які‑н. настрой. Простая, знаёмая з.. маленства, работа дала [Сіротку] асалоду, дзіўна хораша настроіла, зрабіла добрым, лагодным, вясёлым.Шамякін.Багатая кватэра настроіла Дземідзецкага на вясёлы лад.Новікаў.На філасофскі часам лад Настроіш думкі ты ў самоце.Колас.
4. Выклікаць у каго‑н. якія‑н. пачуцці, думкі (у адносінах да каго‑, чаго‑н.). Настроіць усіх супроць сябе. □ Бацька навучыў мяне чытаць буквар і разам з маці так настроіў на вучобу, што я з радасцю пераступіў школьны парог.Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыхава́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Зрабіць амаль нябачным; часова схаваць. Малады бярэзнік і альшэўнік атулілі буданы зялёным аксамітам, прыхавалі ад чалавечага вока.Шчарбатаў.Падчас бойкі ля універсітэта яшчэ мінулай восенню.. [Вольга] памагла мне апрытомнець і прыхавала наган, калі ён выпаў у мяне з кішэні.Карпюк.— А я пайду ставіць каня і прыхаваю ў пуньку бярвенне.Чорны.// Зберагчы для будучых часоў; пакінуць на запас. — Трэба нам быць гатовым на ўсё і хоць што-небудзь прыхаваць. Прыйдзецца ў лес бегчы, тады з лесу выходзіць, дык застанешся ў чым стаіш...Карпюк.— Не, брат Стары, тут і танней пражыць можна. Будзеш сабе сталавацца ў бацькі, можна і капейку прыхаваць.Колас.
2.перан. Схаваць, утаіць, скрыць што‑н. У Марыі кальнула ў сэрцы, але яна старалася прыхаваць гэта ад мацеры.Кулакоўскі.Каб прыхаваць сваю збянтэжанасць, я ўнурыўся ў школьны журнал, разглядаючы спісы вучняў мінулых гадоў.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ме́цца1, маюся, маешся, маецца; незак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Быць у наяўнасці; знаходзіцца; існаваць. Уласна кажучы, рашэнне магло быць і было толькі адно: ісці, не губляючы ні адной хвіліны дарэмна, ісці, пакуль маецца непарушны запас харчоў.Шамякін.[Аксіння:] — Ды мы, сынок, не былі б у крыўдзе, каб у цябе і сакрэты якія меліся...Лынькоў.
2. Адчуваць сябе. — Як маешся? — разглядаючы вільготнымі вачыма сябра .., спытаўся .. [Цімка].Карпаў.Раніцой, перад пачаткам урокаў, Клава заглянула ў школьны сад: як там маюцца яе бярозкі?Якімовіч.
3.(1і2ас.неўжыв.), зінф. Аб тым, што павінна быць. Меўся распачацца справаздачна-выбарчы сход прафсаюзнай арганізацыі.Карпюк.// Мець намер, збірацца зрабіць што‑н. Кафедра мелася рэкамендаваць кандыдатаў у аспірантуру.Шахавец.З дому Косця меўся ехаць крадком, але перад бацькам нібы прагаварыўся.Адамчык.
•••
Мецца на ўвазе — меркавацца, падразумявацца.
ме́цца2, нескл., н.
Разм. Тое, што і мецца-сапрана.
[Іт. mezzo — сярэдні.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
subject
1.[ˈsʌbdʒekt]
n.
1) тэ́ма f.
2) прадме́т -у m. (вывучэ́ньня), аб’е́кт -у m. (дасьле́даваньня)
3) дысцыплі́на f., шко́льны прадме́т
4) падда́ны -ага m.
Queen’s subject — падда́ны карале́вы
5) дзе́йнік -а m.
6) тэ́ма f., сюжэ́т -у m. (тво́ру)
2.
adj.
падула́дны, падпара́дкаваны
We are subject to our country’s laws — Мы падпарадко́ўваемся зако́нам на́шай краі́ны
3.[səbˈdʒekt]
v.t.
1) падбіва́ць, заваёўваць, падпарадко́ўваць
2) паддава́ць
to subject to torture — паддава́ць катава́ньню
•
- subject to
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БАТАНІ́ЧНЫ САД ВІ́ЦЕБСКАГА ПЕДАГАГІ́ЧНАГА УНІВЕРСІТЭ́ТА.
Закладзены ў 1919 у Віцебску як школьны сад для практычнага вывучэння батанікі, садаводства, кветкаводства і агародніцтва на тэрасах старога парку каля р. Віцьба (пл. больш за 3 га). У 1925 у садзе каля 500 відаў мясц. пладовых дрэў, каля 60 — паўд. Прадстаўнікоў, экспазіцыя з 972 відаў травяністых раслін (з іх 120 лекавых), невял. пасадкі дэкар. дрэў, ягадныя кусты, цяпліца, парнікі, паказальныя поле і агарод. З 1926 самая паўн. ў Беларусі плантацыя белай шаўкоўніцы. Каля 200 відаў раслін (пераважна лек., тэхн., дэкар., расліны-компасы і інш.) перанесены з Вялікалятчанскага батанічнага саду. Пасля Вял. Айч. вайны засталася толькі ч. дэндрарыя. З 1944 пачалося аднаўленне. У 1948—52 закладзены дэндрарый. У 1954 (пл. 4 га) пераўтвораны ў аграбіястанцыю, з 1979 навук. і навуч. падраздзяленне Віцебскага пед. ін-та, з вер. 1995 — ун-та. Пл. 7,6 га. Сучасны дэндрарый разбіты паводле геагр. прынцыпу, збераглося каля 80 відаў дрэў (сектары Амерыкі і Канады, Еўропы, Сібіры, Усурыйскага краю і Маньчжурыі і інш.); ёсць калекцыі травяністых і кветкава-дэкар. раслін.