be in the dark (about smth.)infml не ве́даць (пра што-н.), мець цьмя́нае ўяўле́нне;
I am in the dark as to his plans. Яго планы мне невядомыя.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
падва́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да падвала (у 1 знач.). Падвальнае акенца. □ — Вы што тут робіце? — нахіліўшыся над падвальнай дзіркай, крычыць.. [жанчына].Гарбук.// Размешчаны ў падвале. Частка рабочых з двара і падвальных кватэр перабралася наверх.Бядуля.У падвальным памяшканні — сталоўка.Таўлай.// Які ўласцівы падвалу; такі, як у падвале. Падвальная сырасць. Падвальная цемра.//узнач.наз.падва́льны, ‑ага, м. Рабочы, які працуе ў вінным падвале. — [Ясь:] .. у мяне спірытус астаўся яшчэ з таго часу, як падвальным быў.Чарнышэвіч.
2. Які займае падвал у газеце. Падвальны артыкул.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парадзе́ць, ‑ее; зак.
Стаць радзейшым, менш частым. Калісьці дрэвы абступалі ўвесь шлях, а цяпер яны вельмі парадзелі.Грамовіч.Грымоты неўзабаве пачалі аддаляцца і заціхаць, дождж парадзеў, і навокал пасвятлела.Сіняўскі.Леў Раманавіч канчаткова пераканаўся, што вельмі пастарэў: парадзелі валасы, паблеклі вочы.Асіпенка.// Паменшыцца па колькасці. Кінулася ў вочы, як парадзелі за ноч падраздзяленні.Мележ.Касяк гусей над борам парадзеў.Барадулін.// Стаць празрыстым, менш густым. Калі больш павіднела і туман парадзеў, стаў відаць супроцьлеглы бераг.Шамякін.Дзесьці далёка на ўсходзе пачынаўся золак, і ледзь-ледзь парадзела цемра.Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прані́злівы, ‑ая, ‑ае.
1. Які рэзка гучыць, рэжа слых. Крык быў поўны такога адчаю і быў такі пранізлівы, што ўсе, хто сядзеў поплеч, мімаволі ўвабралі галовы ў плечы.Лынькоў.Раптам цішыню парушыў пранізлівы званок з пярэдняга пакоя.Рамановіч.
2. Вельмі моцны, рэзкі, які наскрозь пранізвае (пра холад, вецер, боль і пад.). Дзьмуў халодны, пранізлівы вецер.Асіпенка.Цемра пагусцела, і халадок з ракі стаў пранізлівы.Хадкевіч.
3. Востры, пільны (зрок, погляд і пад.). Саўку было нават трохі няёмка пад такім пранізлівым позіркам Цімохавых вачэй.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
та́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які злёгку падтаў. Востра пахла .. гаркавай лазой і талым снегам.Лынькоў.А пад абед .. [дарогі] зноў станавіліся мяккія ад талага снегу.Пальчэўскі.// Які вызваліўся ад снегавога покрыва; які трошкі адтаў. Над садамі, над хатамі і талай зямлёй павісла густая вільготная цемра.Кулакоўскі.Дзе-нідзе на ўзгорках ужо вылазіць наверх свежая талая зямля.Пестрак.
2. Які ўтварыўся ад раставання снегу або лёду (пра ваду). Зух-певень,.. напіўшыся ўволю талай вады пад капяжом, пракрычыць сваё зычнае і радаснае ку-ка-рэ-ку.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ух, выкл.
1. Выражае пачуццё захаплення, здзіўлення і пад. перад сілай, незвычайнасцю, велічынёй чаго‑н. Ух ты, прыгожа як! □ Кірыла глядзеў на.. [Гукала] ўжо без іроніі, без смеху, а з нейкім нават захапленнем: «Ух, чорт! Вось гэта акуратнасць!»Шамякін.
2. Выражае пачуццё злосці або палёгкі, спакою і пад. [Параска:] — Ух, я б цябе тады разарвала! Дай хоць цяпер злосць спагнаць.Лобан.— Ух і цемра... Як у еўні.Хомчанка.
3. Ужываецца пры выражэнні пачуцця стомленасці і іншых адчуванняў. Ух, як стаміўся за дарогу! Ух, як горача.
4. Ужываецца пры абазначэнні рэзкага гуку ад удару, выбуху, выстралу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Імжа́1 ’імгла, дробны дождж’ (ТСБМ, Бяльк., Касп., Гарэц., Др.-Падб.), імга́ ’тс’ (ТСБМ). Рус.дыял.мга, имга́, имжа́, имжи́ца, мжи́ца, мжи́чка, укр.мжа, мжи́чка, польск.mżawka, чэш.mžička, дыял.mžitka. Ад імжыць (гл.). Відаць, ужо ў прасл.*mьga ’імжа, дробны дождж’ поруч з *mьgla ’туман, малапразрыстае паветра’ (гл. імгла), Мяркулава, Этимология, 1973, 59. Імжа́ка (ТСБМ, Мядзв., Шат., Касп., Янк. III; маг., Янк. Мат., 28), мжа́ка, мжак (Мат. Маг.) утворана суфіксам ‑ак‑а ад імжыць. Імжэ́нь (Мат. Маг.) — вытворнае з суф. ‑энь.
Імжа́2 ’незлічоная колькасць чаго-н.’ у кантэксце: «што йімжы рыбы» (маст., Весці, 4, 1969, 129). Утворана лексіка-семантычным шляхам ад імжах1: параўн. паралелізм семантычнай структуры слав.*tьma: ’цемра’ і ’процьма’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
total
[ˈtoʊtəl]1.
adj.
1) агу́льны, уве́сь
the total cost of the house and land — агу́льны кошт до́му й зямлі́
2) по́ўны
a total failure — по́ўная няўда́ча
total darkness — по́ўная це́мра; це́мра, хоць во́ка вы́калі
2.
n.
агу́льная ко́лькасьць, су́ма f., вы́нік -у m.
3.
v.t.
1) дадава́ць, падсумо́ўваць
Total that column of figures — Падсуму́й уве́сь слупо́к
2) склада́ць су́му
The money spent on food totals his entire salary — Гро́шы вы́даткаваныя на е́жу склада́юць уве́сь яго́ны заро́бак
3) informal по́ўнасьцю разьбіва́ць, зьнішча́ць
He totaled his car in an accident — Ён ушчэ́нт разьбі́ў сваю́ машы́ну ў ава́рыі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БІЯГЕ́ННЫЯ СТЫМУЛЯ́ТАРЫ,
рэчывы расліннага і жывёльнага паходжання, якія стымулююць і паскараюць працэсы рэгенерацыі тканак пры ўвядзенні іх у арганізм. Вучэнне пра біягенныя стымулятары распрацавана У.П.Філатавым (1933). Прэпараты, што маюць біягенныя стымулятары, рыхтуюць з тканак раслін (экстракт алоэ, кансерваваная трава расходніку — біясед, сок каланхоэ), жывёл і чалавека пасля знаходжання іх у неспрыяльных умовах (цемра, ахаладжэнне), ліманных (ФіБС) і глеевых гразяў, торфу, дзе колькасць біягенных стымулятараў абумоўлена вымерлай мікрафлорай, мікрафаунай і інш. Механізм дзеяння біягенных стымулятараў вывучаны недастаткова. Біягенныя стымулятары выкарыстоўваюць на лячэнне пры запаленчых, дэгенератыўных і атрафічных працэсах, доўга незагойвальных ранах, язвах, хваробах вачэй, экзэмах, трэшчынах і пераломах касцей, эндаметрытах, пры затрымцы паследу, бясплоднасці і інш. У жывёлагадоўлі з іх дапамогай стымулююць рост маладняку, мнагаплоднасць с.-г. жывёл, павелічэнне іх прадукцыйнасці.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
тужлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Прасякнуты тугой, поўны тугі. З неба даносяцца тужлівыя крыкі: «Курлы! Курлы!»Даніленка.Толькі ўзняўся .. [Корбут], ля вогнішча стаў. І заспяваў. Тужлівая такая песня. Сумная.Савіцкі.Ціхім жалем веяла ад аднатонных малюнкаў палескіх куткоў, дзе ўсё ж такі жыццё стварала своеасаблівыя формы і, нягледзячы на ўбоства, мела сваю павабнасць і хараство, свой твар, поўны тужлівага задумёная.Колас.// Які выяўляе тугу. Пастарэла, вельмі пастарэла ты, мама .. У куточках рота назаўсёды ляглі тужлівыя складкі, у вачах — глыбокі смутак.Каршукоў.Погляд .. [Срэбнікава] стаў зусім ужо нясцерпна тужлівы.Быкаў.
2. Які наганяе тугу, выклікае тугу. Была тужлівая цішыня, душная цемра,.. страх сціснуў сэрца дзяўчынкі.Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)