Збаёдаць ’згубіць’, брэсц., капыл. збіёдаць (Янк. Мат., Жыв. сл., Нар. лекс.), збаёдаваць ’сапсаваць’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. бранск. збеёдавать ’згубіць, знішчыць’. Параўн. байдосаваць ’біць байды’, ’займацца глупствам’ (Нас.), байдосіць ’біць’ ад байда ’паля’ (гл.). Польск. bajda, bajęda ’несур’ёзнае апавяданне’. Гл. байды біць; параўн. байда ’хлусня’, байдзіць ’страшыць’ (Сл. паўн.-зах.). Можа, ’зрабіць байду, г. зн. нявартую рэч’ > ’сапсаваць’. Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ілжа́ ’няпраўда, выдумка, хлусня’ (ТСБМ). Рус. ложь, укр. лжа, польск. łeż, уст. і дыял. łga, в.-луж. łža, н.-луж. łdža, чэш., славац. lež, славен. laž, серб.-харв. ла̑ж, балг. лъжа́, макед. лага, ст.-слав., ст.-рус. лъжь, лъжа, ст.-бел. лож, лжя. І‑ мае пратэтычны характар. Прасл. *lъgja ўтворана ад дзеяслова *lъgati (гл. ілгаць) з суф. ‑j‑a.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

wierutny

wierutn|y

заўзяты, страшэнны;

~e kłamstwo — страшэнная мана (хлусня);

~y łotr — страшэнны нягоднік; латруга

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ánwurf

m -(e)s, -würfe

1) буд. тынко́ўка; тынк

2) напа́дкі; хлусня́, паклёп

3) наро́ст, пухлі́на

4) ураста́нне

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Туфта́ ‘хлусня’ (ТС), тухта́ ‘падман’ (Краязн. газета, 2013, 12, 6). Пранікненне з турэмна-лагернага жаргону, параўн. укр. аргат. туфта́ ‘падробка, фальшыўка’ (Горбач, Арго школярів), рус. туфта́, тухта́ ‘хлусня, падман, ашуканства’, ‘фальсіфікат, падробка’, туфте́ть ‘ілгаць, падманваць’ (Шчарбакова-Бруева, Соц.-корп. лексика), польск. tufta ‘кабета’, ‘прастытутка’, ‘падман’ (з рус., Каня, Słownik). Без пэўнай этымалогіі. Выводзяць з фін. tohko ‘гнілое дрэва’, фін. дыял. tohta ‘розныя рэчы, транты, смецце’, што з улікам асноўнага значэння жаргоннага слова ‘махлярства, калі замест дабраякаснай рэчы прадаюць падробку’ тлумачыць семантыку слова (Вострыкаў, Этим. иссл., 3, 37–38; Гарачава, Этимология–1982, 168; Арол, 4, 122; Анікін, РЭС, 2, 284). Горбач (Арго школярів, 27) параўноўвае з цюрк. takta ‘дошка’ як фігуральнае абазначэнне пачкі паперы, што выдаецца махлярамі замест упакаваных у банку асігнацый; на мажлівую цюркскую крыніцу арыентуе і балг. аргат. ту́фтя, туфти́свам ‘хлусіць’, ту́фа ‘крадзеж’, та́фя, та́фим ‘красці, хлусіць’, таф ‘хлусня, абман’ < тур. tav у розных значэннях, у тым ліку і ‘падман’, параўн. Стойкаў, Соф. ученич. говор, 24, 51. Былыя вязні сталінскіх лагераў бачаць у слове абрэвіятуру ТФТ (рус. «тяжёлый физический труд»), якая ў 1930‑я гады пранікла з лагернай зоны на волю (Шыдлоўскі, Рысы майго пакалення, Мінск, 2001, 126). Урэшце, з улікам сфер ужывання, варта звярнуць увагу на фармальнае падабенства з ід. tuft(e), toft(e), duft(e) ‘выдатны, цудоўны, першакласны’, адносна якога гл. Штэрн, Wörterbuch, 83.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

kłam, ~u

м. хлусня, мана;

zadać kłam komu/czemu — выявіць чыю хлусню; абвінаваціць каго ў хлусні

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Mendacia non diu fallunt

Хлусня не доўга падманвае.

Ложь не долго обманывает.

бел. Хлусня, як аліва, ‒ заўсёды выйдзе наверх. На абмане далё­ка не ўедзеш. Лгаў, лгаў ды пралгаўся. Няпраўдаю свет пройдзеш, а назад не вернешся.

рус. Ложь, что мелкая монета: на неё долго не проживёшь. У лжи ноги коротки. На лжи далеко не уедешь. Как ни хоро ни лжецов, а выйдут наружу. Враньё не споро: путает скоро. Неправдой свет пройдёшь, да назад не воротишься. Как резва ни будь ложь, а от правды не уйдёшь. Ложь белой ниткой шита. Ложь стоит до улики. Неправда, что дуга ветловая: концы в воде, так серёдка наружу, серёдка в воде, так концы наружу. Ложь не живуща. Небылице короткий век. Правду, что шило в мешке, ‒ не утаишь.

фр. Les mensonges ont les jambes courtes (У лжи короткие ноги).

англ. Those who live on lies choke on truth (Кто живёт ложью, задыхается от правды). Lies have short legs (У лжи короткие ноги).

нем. Wer einmal lügt, dem glaubt man nicht, und wenn er auch die Wahrheit spricht (Кто однажды солгал, тому не верят, даже если он и говорит правду). Lügen haben kurze Beine (У лжи короткие ноги).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

сочини́тельство ср.

1. уст. (литературное творчество) пісьме́нніцтва, -ва ср.;

2. разг. вы́думка, -кі ж., выду́мванне, -ння ср., хлусня́, -ні́ ж., ілга́нне, -ння ср.; (после гласных) лга́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

patent​2 [ˈpeɪtənt] adj.

1. : patent law патэ́нтнае пра́ва;

the Patent Office бюро́ патэ́нтаў

2. патэнтава́ны, патэнто́ваны, абаро́нены патэ́нтам;

patent medicines патэнтава́ныя ле́кі;

a patent lock патэнтава́ны замо́к

3. fml відаво́чны;

a patent lie відаво́чная хлусня́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

◎ Плятня́ 1 ’лазіва, прыстасаванне для лазання на дрэва з мэтай выдзёўбвання борці і паднімання калоды’ (Нікан.), ’сплецены з лазы гуж для звязвання плытоў’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Параўн. польск. płatnica ’ліна, вяроўка, перавясла, сплеценыя з канапель і саломы’; рус. плеть ’лазіва ў бортніка’. Да плесці (гл.).

◎ Плятня́ 2 ’маток зблытапых нітак’ (маст., Сл. ПЗБ), ’калонія, сукупнасць (грыбоў)’ (даўг., Сл. ПЗБ). Да сплятацца, плесці (гл.).

◎ Плятня́ 3 ’хлусня, плёткі’ (Нас., ТС). Гл. плятаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)