здага́дка ж.
1. дога́дка; предположе́ние ср.; до́мысел м.;
для падмацава́ння ду́мкі патрэ́бны фа́кты, а не ~кі — для подкрепле́ния мы́сли нужны́ фа́кты, а не дога́дки (предположе́ния, до́мыслы);
2. дога́дка; сообрази́тельность; сме́тливость;
ва ўся́кай спра́ве — патрэ́бна з. во вся́ком де́ле нужна́ дога́дка (сообрази́тельность, сме́тливость);
◊ губля́цца ў ~ках — теря́ться в дога́дках
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ці́кавы I текст. ти́ковый
ці́кавы II бот. ти́ковый
ціка́вы
1. интере́сный; (который увлекает — ещё) увлека́тельный, занима́тельный; (вызывающий любопытство — ещё) любопы́тный;
ц. чалаве́к — интере́сный челове́к;
ц. раска́з — интере́сный (увлека́тельный, занима́тельный) расска́з;
~выя фа́кты — интере́сные (любопы́тные) фа́кты;
2. заба́вный; зате́йливый;
~вая ца́цка — заба́вная (зате́йливая) игру́шка;
3. примеча́тельный;
~выя мясці́ны — примеча́тельные места́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АДВАРО́ТНАЯ СІ́ЛА ЗАКО́НУ,
пашырэнне дзеяння закону на факты і юрыд. вынікі, якія ўзніклі да набыцця ім сілы. У бел. праве паводле агульнага правіла закон адваротнай сілы не мае. Выключэнне складае крымін. закон, нормы якога ўстараняюць наогул пакаранне за адпаведнае дзеянне (бяздзеянне) ці змякчаюць пакаранне ў параўнанні з раней дзеючым законам.
т. 1, с. 98
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
przeczyć
przecz|yć
незак.
1. супярэчыць, пярэчыць;
fakty temu ~ą — факты гэтаму пярэчаць;
2. адмаўляць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Дно ’дно’ (БРС). Параўн. рус. дно, укр. дно, польск. dno, чэш. dno, серб.-харв. дно і г. д. Прасл. *dъno з больш старога *dъbno. Роднаснымі формамі лічацца літ. dubùs ’глыбокі’, dùgnas ’дно’ (*dubnas). Гл. Фасмер, 1, 519. Падрабязны агляд у Трубачова (Эт. сл., 5, 174–175), дзе даецца новае тлумачэнне і прыводзяцца новыя факты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
przekręcać
незак.
1. (ключ і да т.п.) пакручваць;
2. перан. скажаць, перакручваць;
przekręcać fakty — скажаць факты
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
падмалява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., каго-што.
1. Дадаць якія‑н. дэталі, штрыхі (на малюнку, фатаграфіі). Падмаляваць фон на фатаграфіі.
2. Паднавіць афарбоўку, падфарбаваць злёгку, дадаткова. Падмаляваць вокны. □ Дом [жыхары] ачысцілі, падмалявалі, здалі пад кватэры панам чыноўнікам. Брыль. // Разм. Падфарбаваць губы, бровы і пад.
3. перан. Маскіруючы недахопы, зрабіць факты больш прыемнымі. Падмаляваць рэчаіснасць у апавяданні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агу́лам, прысл.
1. Усе разам, гуртам. Рабіць што‑н. агулам. □ [Рыгор:] — Ураднік, старшына, стражнік, поп, нават дзесяцкія — усе агулам глумяцца з бедняка. Гартны.
2. Усё, адразу, цалкам (купіць, прадаць). [Сымон Рапецька:] — Сурвіла купляе [зямлю] у пана агулам, а людзям будзе па кавалку перапрадаваць. Чорны.
3. Неканкрэтна, не звяртаючы ўвагі на дэталі, на паасобныя факты. [Паходня:] — Давай не агулам, а канкрэтна разбяромся ў фактах. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fact [fækt] n.
1. факт;
hard facts неабве́ржныя, бясспрэ́чныя фа́кты;
stick to the facts прытры́млівацца фа́ктаў
2. і́сціна, пра́ўда; сапра́ўднасць;
I know for a fact that she is not involved in the matter. Я ўпэўнены, што яна не замешана ў гэтай справе.
♦
the fact (of the matter) is… на са́май спра́ве…;
facts speak for themselves фа́кты гаво́раць са́мі за сябе́;
Is that a fact? infml Няўжо так?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ДЗЮРКГЕ́ЙМ (Durkheim) Эміль
(15.4.1858, г. Эпіналь, Францыя — 15.11.1917),
французскі філосаф і сацыёлаг, заснавальнік франц. сацыялагічнай школы. Праф. сацыялогіі і педагогікі ў Бардо (з 1896) і Сарбоне (з 1902). Грамадства разглядаў як асобую рэальнасць, аснову якой складаюць сац. факты, якія існуюць незалежна ад індывідаў і здольныя аказваць на іх прымусовы націск. Сац. факты Дз. падзяляў на марфалагічныя (складаюць матэрыяльны субстрат грамадства — шчыльнасць насельніцтва, развіццё шляхоў зносін і інш.) і духоўныя (утвараюць у сукупнасці калектыўную або агульную свядомасць). Кожнае грамадства мае розную ступень сац. салідарнасці, згуртаванасці. Грамадскае развіццё — пераход ад «механічнай» салідарнасці, заснаванай на падабенстве індывідаў і функцый, якія яны выконваюць, да «арганічнай», якая грунтуецца на падзеле працы. Антыпод сац. салідарнасці — анамія. Сацыялогія Дз. — першы разгорнуты варыянт структурна-функцыян. падыходу пры вывучэнні грамадства. які атрымаў класічнае адлюстраванне ў працах Т.Парсанса і Р.Мертана.
Тв.:
Рус. пер. — О разделении общественного труда: Метод социологии. М., 1990;
Самоубийство: Социол. этюд. М., 1994.
А.У.Рубанаў.
т. 6, с. 131
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)