чырво́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. Назва замежных залатых манет (дукатаў, цэхінаў) у дапятроўскай Расіі.

2. Найменне рускіх залатых манет 3-рублёвай і 5-рублёвай вартасці ў 18—19 стст.

3. 3 1922 г. да 1947 г.: грашовы крэдытны білет у 10 рублёў.

|| прым. чырво́нцавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

неагегелья́нства, ‑а, н.

Адна з плыней буржуазнай філасофіі 19–20 стст., прадстаўніка якой выкарыстоўваюць рэакцыйныя бакі філасофіі Гегеля з мэтай апраўдання палітыкі імперыялістычнай буржуазіі.

[Ад грэч. neos — новы і гегельянства.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэкадэ́нцтва, ‑а, н.

Упадніцкі кірунак у буржуазным мастацтве і літаратуры канца 19 і пачатку 20 стст., які характарызуецца крайнім індывідуалізмам, фармалізмам, пропаведдзю «чыстага мастацтва».

[Ад фр. décadence — заняпад.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вестго́ты, ‑аў.

Заходняе адгалінаванне готаў, якія жылі на тэрыторыі сучаснай паўднёва-ўсходняй Прыбалтыкі, а ў 3–4 стст. рассяліліся паміж Днястром і панізоўем Дуная.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

этуа́ль, ‑і, ж.

У дарэвалюцыйнай Расіі канца 19 — пачатку 20 стст. — модная актрыса, якая выступала ў лёгкіх жанрах (камедыі, аперэце, на эстрадзе і пад.).

[Ад фр. étoile — зорка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неакласіцы́зм, ‑у, м.

Розныя па сацыяльнай накіраванасці плыні ў мастацтве другой паловы 19–20 стст., якім уласцівы зварот да традыцый антычнасці, эпохі Адраджэння і класіцызму.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэі́зм, ‑у. м.

Рэлігійна-філасофскае вучэнне (17–18 стст.), якое прызнае бога першапрычынай, тварцом свету, але адмаўляе яго ўмяшанне ў з’явы прыроды і грамадскага жыцця.

[Ад лац. deus — бог.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гу́льдэн, ‑а, м.

1. Грашовая адзінка Нідэрландаў, роўная 100 цэнтам.

2. Залатая, а пасля сярэбраная манета ў радзе краін Цэнтральнай Еўропы ў 14–19 стст.

[Ням. Gulden.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іканабо́рства, ‑а, н.

Гіст. Грамадскі рух у Візантыі ў 8–9 стст. супроць уціску царквы і манастырскага землеўладання, які праходзіў пад знакам барацьбы супроць пакланення іконам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́лаўцы, ‑аў; адз. полавец, ‑лаўца, м.; палаўчанка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. палаўчанкі, ‑нак; ж.

Гіст. Народнасць цюркскага паходжання, якая ў 11–13 стст. насяляла паўднёварускія стэпы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)