карце́ч, ‑ы, ж.
1. Артылерыйскі снарад, начынены круглымі кулямі і разлічаны на масавае паражэнне жывой сілы праціўніка на блізкай адлегласці. Зарадзіць пушку карцеччу. // Кулі, якімі начыняюць такі снарад. Ноч палілася вішчаннем карцечы, стогны з ахрыплай кляцьбой кругом. Дудар. Хто ссячэ [дрэва] — я зараз жа прымечу, Вінаватым не схаваць віны, Без таго шалёнаю карцеччу Лес пасечаны ў час вайны. Непачаловіч.
2. Буйны шрот. — Зарадзі, не забудзься, карцеч у правы ствол, а дранкульку — у левы. Масарэнка.
[Польск. kartecza — з іт.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Blíndgänger
m -s, -
1) снара́д, які́ не ўзарва́ўся
2) няўда́чнік
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
булава́, -ы́, мн. була́вы і (з ліч. 2, 3, 4) булавы́, була́ў, ж.
1. Кароткае жазло з патаўшчэннем на канцы ў выглядзе шара або васьмігранніка (гіст.).
Атаманская б.
І да булавы трэба галава (прыказка).
2. Гімнастычны ручны снарад, які мае выгляд бутэлькі з патаўшчэннем на вузкім канцы.
Практыкаванні з булавой.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шта́нга, -і, ДМ -нзе, мн. -і, штанг і -аў, ж.
1. Вялікі металічны стрыжань як частка інструмента, механізма і пад.
Буравая ш.
2. Спартыўны снарад — металічны стрыжань, на канцах якога прымацоўваюцца цяжкія здымныя дыскі.
Займацца штангай.
3. Перакладзіна, брус футбольных і хакейных варот.
|| прым. шта́нгавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ло́пінг, ‑а, м.
Спец. Спартыўны снарад у выглядзе вярчальных арэляў для трэніровак лётнага саставу, касманаўтаў і інш. з мэтай павышэння ўстойлівасці вестыбулярнага апарату і сардэчна-сасудзістай сістэмы да ўздзеяння розных відаў паскарэнняў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брыза́нтны
(фр. brisant = які драбіць)
разрыўны, здольны драбіць прадметы пры выбуху (напр. б. снарад).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Бо́мба. Рус. бо́мба, укр. бо́мба. Запазычанне, магчыма, праз польск. bomba або ням. Bombe з італ. bomba, франц. bombe ’тс’ (усё да лац. bombus; першапачатковае значэнне снарад, які гудзе’). Гл. Фасмер, 1, 191; Шанскі, 1, Б, 161; Клюге, 90–91; Вельмі падрабязна (з літ-рай) MESz, 1, 336–337.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пыж, ‑а, м.
1. Шарсцяная, войлачная ці кардонная затычка, якой забіваюць зарад у зброі, якая зараджаецца з дула.
2. Пракладка ўсярэдзіне патрона, якая аддзяляе зарад ад снарада (кулі, шроту) і ўтрымлівае снарад у гільзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тарпе́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Падводны сігарападобны снарад, які можа самастойна рухацца і наводзіцца на караблі для іх знішчэння. [Дзед Аўсей:] — У японскую кампанію, бывала, стаю ля гарматы [ваеннага карабля]... Тут табе снарады, тут табе тарпеды. Лынькоў.
[Ад. лац. torpedo — электрычны скат.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
lénkbar
a
1) кіру́емы
~es Geschóss — вайск. кіру́емы снара́д
2) паслухмя́ны
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)