Кніжн. Уласцівы чалавеканенавісніку; прасякнуты нянавісцю да людзей, чалавецтва. А побач з гэтым вынікалі чарнасоценныя манархічныя саюзы. На паверхню ўсплывалі такія імёны, як Дубровы, Булацаль, Грынгмут, Пурышкевіч і іншыя людскія пацяробкі. Ім была дана поўная свабода ў іх чалавеканенавісніцкай дзейнасці і агітацыі за цара, за прастол і «ісконныя ўстоі» царскага самаўладства.Колас.На ўзбраенні неафашыстаў усё тая ж .. чалавеканенавісніцкая расавая «тэорыя», звярыны шавінізм і нацыяналізм.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Nimia libertas in nimiam servitutem cadit
Празмерная свабода прыводзіць да празмернага рабства.
Чрезмерная свобода приводит к чрезмерному рабству.
бел. Дай сэрцу волю ‒ завядзе ў няволю.
рус. Дай сердцу волю, заведёт тебя в неволю. Не давай себе воли, не будешь терпеть неволи. Боле воли ‒ хуже доля. Своя волюшка доводит до горькой долюшки. Дать себе волю ‒ спустишь и отцовскую долю. Дай волю языку ‒ скажет то, чего и не знает.
фр. Abondance engendre fâcherie (Излишество порождает досаду). Mieux vaut assez que trop (Лучше достаточно, чем слишком [много]).
англ.
нем. Übermut tut selten gut (Излишество/свобода до добра не доводит).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Spíelraum
m -(e)s, -räume
1) ме́сца [пляцо́ўка] для гульні́
2) перан. прасто́р(а), свабо́да дзе́янняў
3) тэх. зазо́р
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Прасто́ра, прасто́р ’разлегласць, абшар’, ’свабода, воля’ (ТСБМ, Нас.), укр.прості́р, рус.просто́р, польск.przestwor (з *przestor пад уплывам otworzyć ’адкрыць, адчыніць’, гл. Банькоўскі, 2, 911), славац.priestor, чэш.prostor, славен.próstor, серб.-харв.про́стор, балг.просто́р, макед.простор. Прасл.*prostorъ роднаснае *prosterti (гл. прасцерці). Супастаўляюць са ст.-інд.prastaráḥ ’падсцілка з саломы; раўніна’, staraḥ ’пласт’, лат.stara ’паласа’ і інш. (Бязлай, 3, 127; БЕР, 5, 774; Сной₂, 586).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зразуме́ла,
1.Прысл.да зразумелы (у 1 знач.).
2.узнач.пабочн. Вядома, канечне. Дакументы ў .. [парушальнікаў], зразумела, былі ў поўнай спраўнасці.Брыль.
3.узнач.вык. Ясна. І гэта зусім зразумела, Напісана чорным па белым: — Наш Ленін — свабода і мір, Працоўных усіх правадыр!Бялевіч.На.. плошчы.. салдаты ўкопваюць слупы, трамбуюць зямлю.. Усё гэта так зразумела і так проста.Лынькоў./убезас.ужыв.— Так, зразумела, — быццам нешта падагульваючы ў сваіх развагах, прамовіў Камлюк.М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВЕРАЦЯРПІ́МАСЦЬ,
прызнанне дзяржавай за грамадзянамі права на спавяданне любой рэлігіі (свабода веравызнання), паважлівых і роўных адносін да ўсіх рэлігій і цэркваў, якія дзейнічаюць у адпаведнасці з устаноўленым законам парадкам; цярпімасць і ўзаемапаважлівыя адносіны паміж рэлігіямі і цэрквамі, прадстаўнікамі розных рэліг. перакананняў. Барацьба за верацярпімасць узнікла ва ўмовах панавання пэўнага рэліг. кірунку, што праследаваў іншадумства, мае прагрэс. характар, садзейнічае гуманізацыі грамадства, яго талерантнасці.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Слабіна́ ‘нетрывалае, слабое месца’ (ТСБМ), ‘воля, свабода, безнагляднасць’, ‘нядужы, хілы чалавек’ (Яўс.), сла́бінка ‘слабасць, недахоп’ (Нар. Гом.), сюды ж слабе́нё (słabienio) ‘бакавая частка жывата да клуба’ (Арх. Федар.). Параўн. укр.слабина́ ‘слабасць’, ‘пахвіна ў жывёлы’, рус.слабина́, в.-луж.słabina, н.-луж.słabina, чэш.slabina, славац.slabina, серб.-харв.сла̀бина, балг.слабина́, макед.слабина ‘пахвіна’. Прасл.*slabina ‘слабіна’, вытворнае ад *slabъ (гл. слабы), параўноўваюць з літ.pa‑slẽpenes ‘пахвіна’ (Голуб-Копечны, 335; БЕР, 6, 828).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
во́льнасць, ‑і, ж.
1.Свабода, незалежнасць. Мы кубкі ўздымалі За вольнасць людскую, за праўду на свеце.Броўка.[Белавус:] — Ішлі вы на смерць, на змаганне За люд наш, за вольнасць зямлі.Колас.// Самастойнасць, неабмежаванасць у дзеяннях. Дзесьці далёка засталася вайна, перапоўненыя салдатамі эшалоны, лазарэт, і вось ён вольны, сам па сабе, нікому не падуладны чалавек. Захацелася хутчэй і паўней адчуць гэтую вольнасць.Галавач.
2. Парушэнне агульнапрынятых правіл, адступленне ад нормы. Паэтычная вольнасць.
3. Нястрыманасць, фамільярнасць; нетактоўнасць. Вольнасць у абыходжанні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
«ДЖУСТЫ́ЦЫЯ Э ЛІБЕРТА́»
(італьян. «Giustizia e libertā» «Справядлівасць і свабода»),
антыфашысцкі рух італьян. эмігрантаў у Францыі ў 1929—40. Паліт. праграма руху (распрацавана ў 1931) прадугледжвала барацьбу за ўстанаўленне рэспублікі, нацыяналізацыю прам-сці, адм. рэформу і аўтаномію абласцей, аддзяленне царквы ад дзяржавы і інш. Меў кантакты з італьян. камуністамі. Лідэры: К.Раселі, Э.Лусу, А.Тарк’яні, А.Чанка і інш. Пасля акупацыі б.ч. Францыі ням.-фаш. войскамі (1940) рух распаўся.