будзі́ ць , буджу́ , бу́ дзіш, бу́ дзіць; незак.
1. каго-што . Перапыняць чый-н. сон, прымушаць прачнуцца.
Б. дзяцей у школу.
2. перан. Абуджаць што-н. у каго-н. , выклікаць да жыцця, дзейнасці.
Б. успаміны.
|| зак. пабудзі́ ць , -буджу́ , -бу́ дзіш, -бу́ дзіць; -бу́ джаны (да 1 знач. ), прабудзі́ ць , -буджу́ , -бу́ дзіш, -бу́ дзіць; -бу́ джаны (да 2 знач. ) і разбудзі́ ць , -буджу́ , -бу́ дзіш, -бу́ дзіць; -бу́ джаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
баналітэ́ т
(фр. banalite, ад banal = які належыць сеньёру)
права сеньёра ў феадальнай Зах. Еўропе прымушаць сялян карыстацца за пэўную плату млыном, пякарняй, вінаградным прэсам і г.д.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
enforce [ɪnˈfɔ:s] v.
1. (on) прымуша́ ць , вымуша́ ць
2. право́ дзіць у жыццё (законы, распараджэнні і да т.п. ), сачы́ ць за выкана́ ннем
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
perverted [pəˈvɜ:tɪd] adj. ненарма́ льны, разбэ́ шчаны (пра паводзіны );
a perverted desire to make others suffer ненарма́ льнае жада́ нне прымуша́ ць і́ ншых паку́ таваць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
◎ Пі́ нчыць ’прымушаць ; прасіць’ (шальч. , Сл. ПЗБ ). Да ліпяць (гл.), збліжанае да ісчеп‑ч‑ыць ’настойліва прасіць, канькаваць’ < прасл. *klu̯čati ’стаяць на каленях’ > ’клянчыць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
но́ каць , ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак. , на каго і без дап.
Разм. Паганяючы крыкам «но», прымушаць ісці хутчэй. [Немцы] ехалі, крадучыся, нават не некалі на коней, не гаварылі паміж сабой. Грахоўскі . Хлапчук закруціў над канём канцамі лейцаў, пачаў нокаць і цмокаць. Чорны .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гнаць , ганю́ , го́ ніш, го́ ніць; гнаў, гна́ ла; гані́ ; незак.
1. каго-што . Прымушаць рухацца ў якім-н. напрамку, прымусова адпраўляць.
Г. авечак.
Г. звера (праследаваць). Г. лес па рацэ (сплаўляць). Паны гналі людзей на работу.
2. каго-што . Прымушаць хутка рухацца, ехаць на вялікай скорасці.
Фурман гнаў каня.
Г. машыну.
3. безас. , што . Вельмі хутка расці.
Бульбу гоніць у каліўе.
4. што . Здабываць пры дапамозе перагонкі.
Г. алей.
5. што . Рабіць, пастаўляць хутка, у вялікай колькасці.
Г. план.
Г. прадукцыю.
6. заг. гані (це ). Даваць (разм. ).
Гані грошы.
7. безас. Моцна слабіць (разм. ).
Жывот гоніць.
|| наз. гон , -у, м. (да 1 знач. ) і го́ нка , -і, Д М -нцы, ж. (да 1, 2, і 4 знач. ).
Г. звера.
|| прым. го́ нны , -ая, -ае (да 1 знач. ).
Гонныя галубы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паро́ ць ¹, пару́ , по́ раш, по́ ра; пары́ ; незак.
1. каго-што . Калоць, тыкаць чым-н. вострым.
П. кійком гразь.
2. што . Разбураць, спорваць.
П. гнёзды.
3. каго-што . Бадаць (разм. ).
Каровы поруць адна адну.
4. каго-што . Колючы, тыкаючы чым-н. , прымушаць вылезці адкуль-н.
П. трусоў з малінніку.
|| зак. распаро́ ць , -пару́ , -по́ раш, -по́ ра; -пары́ ; -по́ раты (да 2 і 3 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
nötigen
vt (zu D )
1) прымуша́ ць (каго-н. да чаго-н. ), прымуша́ ць (каго-н. рабіць што-н. )
2) насто́ йліва запраша́ ць [упро́ шваць] (што-н. рабіць )
er lässt siсh nicht ~ — ён не прымуша́ е сябе́ ўпро́ шваць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
naginać
незак.
1. нагінаць, нагібаць, нахіляць;
2. перан. схіляць; прымушаць , падпарадкоўваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)