Карто́пель ’бульба’ (Жыв. сл., Выг.), да картофель, якое з польск. kartofel < ням. Kartoffel < іт. tartufolo ’труфель’, потым ’бульба’, названая так дзякуючы падабенству да труфеля (Слаўскі, 2, 89).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
крэ́сліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак., што.
1. Выкрэсліваць, перакрэсліваць. Потым, як здалося Юрку, [Максім Сцяпанавіч] сярдзіта стаў крэсліць чырвоным алоўкам старонкі і рабіць заўвагі на палях. Карпаў.
2. Праводзіць па чым‑н., пакідаючы сляды ў выглядзе ліній. Апусціўшы галаву, Луіза маўчала. Біддзі нейкі час крэсліла нешта па пяску канцом парасона, потым узняла галаву. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укле́нчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.
Стаць на калені, на калена. Цыганкоў з хваляваннем разгарнуў сцяг, перачытаў надпіс, потым укленчыў і пацалаваў ярка-чырвонае палатно. Якімовіч. Старэнькая бабуля падышла да высокага пагорка. Перахрысцілася, потым укленчыла і прыпала вухам да зямлі. Штыхаў. Прафесар устаў, укленчыў адной нагой на крэсла і нізка нахіліўся над картай. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затрапята́цца, ‑пячуся, ‑печашся, ‑пачацца; зак.
Пачаць трапятацца. // Страпянуцца некалькі разоў запар. Нешта зашоргалася, затрапяталася, а потым ураз трывожна піснула. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закавы́рысты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Замыславаты, мудрагелісты. Закавырыстае пытанні. □ [Антон] любіў сказаць што-небудзь закавырыстае, а потым чакаць, пакуль не папросяць растлумачыць. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
круглаве́рхі, ‑ая, ‑ае.
З круглым верхам. Іван Уладзіміравіч павёў потым вучняў да круглаверхай, падобнай на добрую капу сена, вартаўнічай будкі. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ласкаве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Разм. Станавіцца больш ласкавым, лагодным, спагадлівым. Лаяў нас [дзед] невядома за што. Але потым ізноў ласкавеў. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
марселье́за, ‑ы, ж.
Французская рэвалюцыйная песня, якая стала потым нацыянальным гімнам Францыі. Загрымеў пляск апладысментаў, а хтосьці паспеў зацягнуць марсельезу. Гартны.
[Фр. Marseillaise, ад назвы горада Марсель.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачасці́цца, ‑ціцца; зак.
Разм. Стаць больш частым. Спачатку .. шчоўканне чулася з вялікімі інтэрваламі. Потым яно пачасці — лася і раптам прапала. Гавеман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́мар, ‑а, м.
Майстар, які займаецца вырабам раменнай вупражы. Клім змалку парабкаваў, потым трохі навучыўся на рымара і шыў хамуты. Кулакоўскі.
[З польск.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)