устрыво́жанасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан устрывожанага. На сэрцы быў нейкі незразумелы неспакой, вельмі падобны на ўстрывожанасць, і .. [Барашкін] спачатку не лог даўмецца, адкуль гэта. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шляхту́н, ‑а, м.
Разм. пагард. Шляхціц. Не паспеў Абрам распачаць гутарку з Сцяпанам, як у майстэрню з разбегу ўляцеў нейкі шляхтун, год за трыццаць. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лівандрэк ’лекі — забабоны ад урокаў у выглядзе чорных кавалкаў нейкай смалы, якую чапляюць, напрыклад, на рогі карове, калі яна ацялілася’ (КЭС, лаг.). Няясна. Магчыма, звязана паходжаннем са словам Levant ’Усход’, абазначаючы нейкі магічны сродак, які прыйшоў з Усходу, а другая частка з ням. Dreck ’бруд, кал’, ’дрэнь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Плавы́ня ’плывучы востраў’ (паўн.-усх., КЭС), смал. плави́на ’тс’. Да плаў1 (гл.) < прасл. *рlаvъ — пра нейкі плаваючы прадмет. Суф. -ы́ня ўзыходзіць да прасл. *-ynʼi, параўн. *pustynʼi, *jaskynʼi ’пячора’. Рус. пла́вень ’нізкі рачны востраў, які ў разводдзе заліваецца вадой’, утвораны ад *plav‑a‑ti пры дапамозе суф. -ьn’ь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зака́шляць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
Пачаць кашляць. // Кашлянуць некалькі разоў запар. Праз нейкі час на веранду выйшаў Пілацееў. Сяляне закашлялі і паціху, амаль разам, прывіталіся. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазя́бнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Памерзнуць нейкі час. Пазябнуць дзень на вуліцы.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Азябнуць — пра ўсіх, многіх. Птушкі пазяблі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчаслі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць шчаслівага. Нейкі зачатак трывогі і непакою пачаў выцясняць з адчування кароткую.. [Іванаву] шчаслівасць. Быкаў. Шчаслівасці яснай узойдуць праменні, Аквеціцца доляю лепшай зямля. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакра́мант, ‑у, М ‑нце, м.
Кніжн. Нешта свяшчэннае, рытуальнае; талісман. Але ёсць у.. [Алёнкі] адзін верш. Яна хавае яго, як нейкі сакрамант, і нікому яго не паказвае. Колас.
[Польск. sakrament ад лац. sacramentum — наданне святасці.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
страшнава́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Трохі страшны (у 1, 2 знач.). Якая .. [пані Ма р’я] добрая, вясёлая! Зусім не такая, як муж яе, пан кіраўнік, — нейкі маўклівы і нават страшнаваты. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцямне́лы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў цёмным, пацямнеў. Лоб высокі, нейкі сцямнелы, пукаты; шчокі праваліліся. Скрыган. Белыя краны строма вырысоўваліся на фоне яшчэ не зусім сцямнелага неба. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)