wírbelig

a які́ кру́ціцца

éine ~e Bewégung — віхравы́ рух

das macht mich ganz ~ im Kópfe — у мяне́ ад гэ́тага кру́ціцца галава́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

дыферэнцыя́л, ‑а, м.

1. У матэматыцы — адвольнае прырашчэнне незалежнай пераменнай велічыні.

2. У тэхніцы — механізм у аўтамабілях, трактарах і пад., пры дапамозе якога два вядучыя колы на адной восі могуць круціцца з рознай хуткасцю на паваротах.

[Ад лац. differentia — рознасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рол, ‑а, м.

Спец.

1. Цыліндр, вал, каток, які круціцца.

2. Скрутак цыліндрычнай формы з лістоў або суцэльнай палосы якога‑н. матэрыялу. Рол бумагі.

3. Машына для размолу валакністых матэрыялаў, якія служаць для вырабу паперы, кардону.

[Ням. Rolle.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

under foot

а) пад нага́мі (круці́цца)

б) пад не́чай ула́дай, у няво́лі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

накруці́цца, ‑кручуся, ‑круцішся, ‑круціцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Навіцца, наматацца на што‑н. Канат накруціўся на барабан.

2. перан. Разм. Многа, доўга пахадзіць, паклапатаць, стаміцца ад клопатаў. Накруцілася гаспадыня за раніцу каля печы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыкруці́цца, ‑круціцца; зак.

1. Прымацавацца да чаго‑н. пры дапамозе шрубы, шрубавай нарэзкі. Гайка прыкруцілася лёгка. Рэйка добра прыкруцілася.

2. Разм. Раптоўна прыбыць куды‑н.; прымчацца. Не мінула двух месяцаў, як жончыны сёстры прыкруціліся ў мястэчка. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

whiz(z)​2 [wɪz] v.

1. свіста́ць; прано́сіцца са сві́стам

2. круці́цца; кружы́цца;

That makes my head whizz. Ад гэтага ў мяне кружыцца галава.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

По́круцень ’вяртлявы хлапец’ (Арх. Бяльк.). Ад по- і круцень, параўн. круцень ’вір’ (Яшк.), да круціцца, круціць (гл.). Параўн. яшчэ рус. по́верть ’пра легкадумнага чалавека’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ёрзаць, ёрзацца ’неспакойна сядзець, круціцца’ (БРС, ТСБМ, Шат., Нас., Касп., Бяльк., ТС), ёрза ’непаседлівы чалавек’ (Мат. АС, З нар. сл.). Рус. ёрзать ’неспакойна сядзець, круціцца, мітусіцца, церціся аб штосьці, дамагацца’, ёрза ’непаседа, дураслівец, свавольнік, гарэза’, ёрзун ’які любіць заляцацца да жанчын, распуснік’, ёрзунья ’распусніца’. Гэта беларуска-рускае слова, магчыма, балтыйскага паходжання. Параўн. літ. er̃žilas, ar̃žilas ’жарабец’, eržùs, aržùs ’прагны, пахатлівы’. У якасці непасрэднай крыніцы ў такім выпадку была б заходнебалтыйская форма.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адкруці́цца, -ручу́ся, -ру́цішся, -ру́ціцца; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Раскруціўшыся, аддзяліцца; адшрубавацца.

Вяроўка адкруцілася.

Адкруцілася гайка.

2. Павярнуўшыся, адкрыцца.

Кран адкруціўся.

3. Зламацца, адарвацца ад пакручвання ў розныя бакі; перакруціцца.

Спелая макаўка лёгка адкруцілася.

4. Скончыць круціцца, адкружыцца.

Адкруціліся пары ў вальсе.

5. Ухіліцца, хітра вызваліцца ад чаго-н. з дапамогай выдумак (разм.).

А. ад паездкі.

|| незак. адкру́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)