farsz, ~u
м. фарш; начынка;
farsz z mięsa i z kapusty — начынка з мяса і капусты
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
се́чка ж.
1. (мелко нарезанная солома для корма) се́чка, ре́зка;
2. (дроблёная крупа) се́чка, проде́л м.;
3. (орудие для рубки капусты и т.п.) се́чка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Кача́н ’плод капусты: шчыльна звітыя ў галоўку капусныя лісты’ (ТСБМ, БРС, Сцяшк. МГ); таксама ’цвёрдая частка галоўкі капусты, ад якой растуць лісты; пачатак кукурузы’ (Сцяшк. МГ). Параўн. рус. коча́н, укр. коча́н, кача́н, польск. koczan, kaczan, чэш. kočan ’пэўная расліна’, балг. коча́н, серб.-харв. ко̀ча̑н, макед. кочан. Прасл. форма kočanъ (агляд матэрыялу гл. у Фасмера, 2, 356; Трубачова, Эт. сл., 10, 104–105). Трубачоў (там жа. 104) лічыць, што мы маем справу з утварэннем пры дапамозе суф. ‑ʼanъ (‑ěnъ?) ад таго ж кораня, што і *koča, *kočera, *kočerъ з агульнай семантыкай чагосьці, што ўзвышаецца, тарчыць і да т. п. Вельмі разгалінаванае сямейства слоў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВА́ПНАВАННЕ ГЛЕ́БЫ,
унясенне ў глебу вапнавых угнаенняў; спосаб хім. меліярацыі кіслых глеб. Шырока выкарыстоўваецца для пазбаўлення ад залішняй кіслотнасці на падзолістых, балотных, шэрых лясных глебах, чырваназёмах і ападзоленых чарназёмах. Звычайна іх вапнуюць праз 5—6 гадоў, 1 раз у ратацыю севазвароту летам або восенню. Нормы ўнясення вапнавых угнаенняў залежаць ад кіслотнасці глебы, яе грануламетрычнага саставу, асаблівасцей культуры (напр., лубін дрэнна пераносіць вапнаванне глебы). На тарфяных глебах дозы ўнясення вапны павялічваюцца ў 1,5 раза. На Беларусі каля 85% ворных зямель патрабуюць вапнавання. Дозы вапнавых угнаенняў устанаўліваюцца па спец. картаграмах кіслотнасці глеб.
Пры аднолькавай ступені кіслотнасці на пясчаных глебах на 1 га ўносіцца 2 т, на гліністых — да 9 т вапнавых матэрыялаў. З агароднінных культур вапнаванне эфектыўнае для буракоў, капусты, часнаку, салаты, шпінату і сельдэрэю, морквы, агуркоў, фасолі, рэпы, цвятной капусты і бручкі; менш эфектыўнае вапнаванне для радыскі, рэдзькі, кабачкоў і памідораў.
т. 3, с. 506
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
се́чка ж.
1. (действие) сячэ́нне, -ння ср.;
2. (нож для рубки капусты) сяка́ч, род. секача́ м.;
3. (рубленая солома) се́чка, -кі ж.;
4. (дроблёная крупа) дра́ныя кру́пы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ВАРО́НІН Міхаіл Сцяпанавіч
(2.8.1838, С.-Пецярбург — 5.3.1903),
рускі батанік, міколаг і фітапатолаг. Акад. Пецярбургскай АН (1898). Скончыў Пецярбургскі ун-т (1858). Вучань Л.С.Цанкоўскага і Г.А. дэ Бары. Адзін з заснавальнікаў антагенетычнага кірунку ў мікалогіі. Выявіў мікраарганізмы ў каранёвых клубеньчыках бабовых (1866). Даследаваў цыклы развіцця грыбоў. Навук. працы па грыбных хваробах с.-г. культур. Выявіў цыкл развіцця ўзбуджальніка кілы капусты (1874—80).
Тв.:
Избр. произв. М., 1961.
т. 4, с. 12
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пікі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
Зніжацца на вялікай хуткасці і амаль вертыкальна (аб самалёце). Цяжкія самалёты хвалямі наплывалі на ціхае неба горада. Яны рэзка пікіравалі з вышыні і калацілі выбухамі зямлю. Сабаленка.
пікірава́ць, ‑ру́ю, ‑ру́еш, ‑ру́е; незак., што.
Спец. Перасаджваць маладыя расліны пры дапамозе завостранага кіёчка-пікі. Пікіраваць расаду капусты.
[Фр. piquer — калоць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сцяго́лка, сцягоўка ’бочкі розных памераў для засолу агуркоў, капусты, а таксама для ссыпкі збожжа’ (малар., З нар. сл.). Няясна. Магчыма, да стуга (гл.) ’бочка’, але таксама ’вузкая палоска’, параўн. укр. стяго́ль ’стужань’, стяге́ль ’перакладзіна’, апошняе Махэк₂ (590) узводзіць да *vъs‑tęga ад *tęgnǫti, гл. сцягваць, сцягнуць < цягнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
увабра́ць сов., разг.
1. (поглотить) впита́ть, вобра́ть, впить;
2. ухвати́ть, схвати́ть;
у. за каўне́р — схвати́ть (ухвати́ть) за воротни́к;
3. схвати́ть, захвати́ть;
разве́дчыкі ўвабра́лі фашы́ста — разве́дчики схвати́ли (захвати́ли) фаши́ста;
4. пойма́ть;
ён сёння до́брага шчупака́ ўвабра́ў — он сего́дня изря́дную щу́ку пойма́л;
5. разг. съесть;
у. мі́су капу́сты — съесть ми́ску капу́сты;
6. запра́вить;
у. кашу́лю ў штаны́ — запра́вить руба́шку в брю́ки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пялю́стка ’качан капусты’ (лях., Сл. ПЗБ; ЛА, 2), пелю́стка ’капусны ліст’ (ПСл), ’пялёстак’ (вілен., Спадчына, 2002, 4, 60), пелю́сткі ’ягадзіцы’ (ТС), параўн. укр. пелю́стка ’капусны ліст; галубцы; частка валасоў, што прыкрывае касу; шырокі зубец з краёў грэбеня для прадзення’, рус. дыял. пелю́стка ’ручка пасудзіны’. Гл. пе́люсць ’лопасць і пад.’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)