натлумі́ць, ‑тлумлю, ‑тлуміш, ‑тлуміць; зак., што.
Пазбавіць здольнасці ясна мысліць, лагічна разважаць; задурыць. А чалавек.. [старшыня], відаць па ўсяму, добрай натуры, але яму за дзень натлумілі галаву. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амузі́я
(ад а- + гр. musa = музыка)
мед. парушэнне здольнасці ўспрымаць музычныя гукі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
атрафі́я, ‑і, ж.
Страта жыццяздольнасці і змяншэнне памераў органа, асобных тканак арганізма ў выніку парушэння харчавання або працяглай бяздзейнасці. // перан. Страта, прытупленне якой‑н. уласцівасці, здольнасці і пад.
[Ад грэч. atropheo — чахну.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бязда́рны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае здольнасці, таленту. Бяздарны артыст. □ Урач яна [Гаецкая] была бяздарны, але арганізатар неблагі. Шамякін. // Выкананы неталенавіта (пра творы літаратуры, мастацтва і пад.). Бяздарны раман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фенамена́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Выключны, рэдкі, незвычайны; выдатны па сваіх якасцях. Фенаменальныя здольнасці. □ Фенаменальная працавітасць Горкага вядома кожнаму. «Маладосць».
2. Які мае адносіны да феномена (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
speculative [ˈspekjələtɪv] adj.
1. абстра́ктны, тэарэты́чны, гіпатэты́чны;
speculative power разумо́выя здо́льнасці
2. спекуляты́ўны, рызыко́ўны;
speculative buying спекуляты́ўная ку́пля;
speculative philosophy спекуляты́ўная філасо́фія
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АФА́ЗІЯ
(ад а... + грэч. phasis выказванне),
парушэнне мовы з поўнай або частковай стратай здольнасці карыстацца словамі ці фразамі для выказвання думак або разумець чужую мову пры пашкоджванні пэўных участкаў кары галаўнога мозга, але захаванні функцыі артыкуляцыйнага апарата і слыху. Часта камбінуецца з парушэннем чытання (алексія), пісьма (аграфія), ліку (акалькулія). Узнікае пры інсультах, пухлінах і абсцэсах мозга, чэрапна-мазгавых траўмах і інш. Адрозніваюць афазію маторную (цяжка або немагчыма вымавіць слова, выказаць думку пры захаванні здольнасці вымаўляць асобныя гукі і разумець мову), сенсорную (неразуменне мовы пры нармальным слыху), семантычную (парушэнне разумення сэнсу фраз пры захаванні разумення асобных слоў), амнестычную (хворыя забываюць назвы прадметаў, але даюць ім характарыстыку), татальную (страта хворымі здольнасці гаварыць, разумець, чытаць і пісаць). Пры ўсіх формах афазіі лечаць асн. захворванне, праводзяць заняткі з лагапедам.
т. 2, с. 125
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
затлумі́ць, ‑тлумлю, ‑тлуміш, ‑тлуміць; зак., каго-што.
Пазбавіць здольнасці ясна мысліць, лагічна разважаць; задурыць. — Затлумілі мне галаву, вось і забыўся: твой жа праект аб адкрыцці дзіцячай пляцоўкі прынялі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяжкаду́м, ‑а, м.
Тое, што і тугадум. [Ганна Сымонаўна:] — Апрача таго,.. [Лазук] цяжкадум. У ягоным розуме няма гнуткасці, няма здольнасці «на хаду», у залежнасць ад новых сітуацый, змяняць кірунак сваіх думак. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парэ́з
(гр. paresis = аслабленне)
частковы параліч, аслабленне актыўнай здольнасці мышцаў (часцей рук, ног).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)