спра́ва¹, -ы, мн. -ы, спраў, ж.

1. Работа, карысны занятак; тое, чым хто-н. заняты; дзейнасць.

Ён заняты важнаю справаю — вучыць дзяцей.

Гаспадарчыя справы.

2. Работа, заняткі, звязаныя са службай, вытворчасцю, грамадскімі абавязкамі і пад.

Бягучыя справы.

Здаваць справы.

3. Абавязак, доўг; кола чыіх-н. паўнамоцтваў.

Добрасумленная праца — с. кожнага грамадзяніна.

Гэта с. адміністрацыі.

4. Патрэба; тое, што неабходна вырашыць.

Зайсці па важнай справе.

5. (з азначэннем), у знач. вык. Рэч, з’ява.

Гэта с. не з лёгкіх.

6. Спецыяльнасць, галіна ведаў ці навыкаў.

Ваенная с.

Кулінарная с.

7. Судовы разбор, працэс.

Крымінальная с.

Слухаецца с. аб забойстве.

8. Збор дакументаў, якія маюць адносіны да якой-н. асобы, здарэння.

Папкі для спраў.

Завесці справу на каго-н. (таксама перан.: пачаць разбор).

9. Здарэнне, факт, падзея; становішча дзе-н., стан каго-, чаго-н.; абставіны.

С. гэта пачалася летась.

С. не з лепшых.

10. Учынак.

Добрую справу робяць шэфы школы.

○

Асабовая справа — папка з дакументамі якой-н. асобы, што працуе ў пэўнай установе.

◊

Ваша (твая, яго) справа (разм.) — рэпліка ў знач. рабіце, як знаеце, вам вырашаць, толькі вас датычыцца.

Ёсць такая справа (разм.) — добра, згодзен, няхай будзе так.

На самай справе — у сапраўднасці.

На справе — па сутнасці, на практыцы.

Не мая (твая, яго, яе, наша, ваша, іх) справа (разм.) — мяне (цябе і пад.) не датычыцца.

Такая справа (разм.) — вось у чым справа.

У чым справа? (разм.) — што здарылася?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

здава́цца I несов.

1. в разн. знач. сдава́ться;

2. ослабева́ть; сдава́ть;

1, 2 см. зда́цца 1;

3. страд. сдава́ться; см. здава́ць

здава́цца II несов., безл. чу́диться, мере́щиться, каза́ться; гре́зиться;

хво́раму здава́ліся ро́зныя зда́ні — больно́му мере́щились ра́зные привиде́ния;

ён мне здава́ўся неблагі́м чалаве́кам — он каза́лся мне неплохи́м челове́ком;

2. в знач. вводн. сл. ка́жется;

яе́, здае́цца, до́ма няма́ — её, ка́жется, до́ма нет;

◊ з. ве́чнасцю — каза́ться ве́чностью

здава́цца III несов. полага́ться; наде́яться; см. зда́цца IV

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

экза́мен м. Prüfung f -, -en; Exámen n -s, - і -mina;

экза́мен па гісто́рыі Prüfung in Geschíchte, Geschíchteprüfung f;

усту́пны экза́мен Áufnahmeprüfung f;

выпускны́ экза́мен Ábschlussprüfung f; Abitúr n -s, -e (скар. Ábi n) (у сярэдняй школе); Réifeprüfung;

дзяржа́ўны экза́мен Stáatsexamen n;

палажэ́нне аб экза́менах Prüfungsordnung f -;

здава́ць экза́мен éine Prüfung áblegen [bestéhen*, máchen];

здаць экза́мен на «выда́тна» die Prüfung mit (dem Prädikát) «áusgezeichnet» áblegen [bestéhen*];

прыма́ць экза́мен die Prüfung ábnehmen*;

правалі́цца на экза́мене dúrchfallen* vi (s), durch die Prüfung [durchs Exámen] fállen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

nail​2 [neɪl] v.

1. забіва́ць (цвікі), прыбіва́ць (цвікамі);

He was nailed to the cross. Ён быў прыбіты да крыжа/распяты на крыжы; (таксама перан. AmE Ён быў жорстка пакараны.)

2. прыко́ўваць, прыця́гваць (увагу, позірк)

3. infml хапа́ць, хвата́ць, ца́паць, арышто́ўваць

4. выкрыва́ць (чыю-н. хлусню)

♦

nail one’s colours to the mast адкры́та абараня́ць/адсто́йваць свае́ по́гляды (да канца́), займа́ць непрыміры́мую пазі́цыю; не здава́ць пазі́цыі

nail down [ˌneɪlˈdaʊn] phr. v.

1. прыбіва́ць

2. прыстава́ць; прыпіра́ць да сце́нкі; прымуша́ць; лаві́ць на сло́ве

3. дакла́дна вызнача́ць;

nail down some facts удакладня́ць, правяра́ць некато́рыя/пэ́ўныя фа́кты

nail up [ˌneɪlˈʌp] phr. v.

1. забіва́ць (дзверы, вокны)

2. прыбіва́ць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

egzamin, ~u

м. экзамен, іспыт;

egzamin ustny (pisemny) — вусны (пісьмовы) экзамен;

egzamin dojrzałości — экзамен за курс сярэдняй школы;

egzamin wstępny (końcowy) — уступны (выпускны) экзамен;

egzamin poprawkowy — пераздача;

egzamin na prawo jazdy — экзамен на вадзіцельскія правы;

egzamin z matematyki — экзамен па матэматыцы;

zdawać (składać) egzamin — здаваць экзамен;

ściąć się na ~ie разм. зрэзацца (праваліцца) на экзамене

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

though

[ðoʊ]

conj.

1) ня гле́дзячы на то́е, што; хоць

Though it was pouring, the girls went to school — Хоць і ліў дождж, дзяўча́ты пайшлі́ ў шко́лу

2) адна́к, яшчэ́; тым ня менш

He is better, though not yet cured — Яму́ пале́пшала, адна́к ён яшчэ́ не зусі́м ачуня́ў

3) на́ват, калі́

Though I fail, I shall try again — Нават калі́ я ня здам іспы́т, бу́ду спрабава́ць здава́ць ізно́ў

as though — як бы́ццам, як бы, бы

You look as though you were tired — Вы выгляда́еце зму́чана

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

АРЭ́НДА ЗЯМЛІ́,

форма землекарыстання, пры якой уласнік зямлі перадае за плату на пэўны тэрмін зямельны ўчастак іншай асобе (арандатару) для вядзення гаспадаркі. Узнікла ў рабаўладальніцкім грамадстве і дала пачатак развіццю арэнды. У часы рабаўладальніцтва і феадалізму пераважала прадуктовая (дзеля атрымання прадуктаў), пры капіталізме набыла прадпрымальніцкі характар: арандатар укладвае ў зямлю ўласны капітал, вядзе гаспадарку з дапамогай наёмнай рабочай сілы і атрымлівае прыбытак. Пераходнымі формамі ад прадуктовай да прадпрымальніцкай арэнды зямлі былі здольшчына і адработкі. Капіталістычная арэнда зямлі найбольш пашырана ў развітых краінах (ЗША, Вялікабрытанія, Бельгія, Нідэрланды, Францыя). На развіццё арэндных адносін у аграрным сектары істотна ўплывае дзяржаўнае рэгуляванне — фінансавая дапамога для тэхнічнага аснашчэння сельскай гаспадаркі, падтрымка ў збыце прадукцыі і інш. З улікам гэтага асобныя землеўладальнікі самі становяцца і прадпрымальнікамі. Зямлю для прадпрымальніцкай дзейнасці і здачы ў арэнду набываюць таксама буйныя карпарацыі.

На Беларусі да 1861 пераважала дакапіталістычная арэнда зямлі. Пасля адмены прыгону сяляне атрымалі права заключаць арэндныя здзелкі, што спрыяла развіццю арэндных адносін. Патрэбу ў гэтым мелі не толькі беззямельныя сяляне, а і памешчыкі, якія не маглі ўласнымі сіламі апрацаваць сваю зямлю. Аграрны крызіс канца 19 стагоддзя паскорыў гэты працэс. У 1887 арэндны фонд складаў каля 2,5 млн. дзесяцін, а ў 2-й палове 1890-х гадоў каля 3,5 млн. дзесяцін. Пераважала сялянская арэнда зямлі. Але ў канцы 19 стагоддзя больш за 1,5 млн. дзесяцін зямлі арандавалі дваране, купцы, мяшчане, якія вялі буйныя прадпрымальніцкія гаспадаркі з выкарыстаннем вольнанаёмнай працы. Да 1917 арэндны фонд на Беларусі, паводле ацэнак спецыялістаў, дасягнуў прыкладна 5 млн. дзесяцін, у тым ліку не менш як 3,3 млн. дзесяцін прыпадала на сялянскую арэнду. Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 зямля была нацыяналізавана, а яе арэнда забаронена. З некаторымі абмежаваннямі адноўлена ў часы нэпа і існавала да калектывізацыі. Права на арэнду зямлі грамадзяне і арганізацыі зноў атрымалі на аснове прынятых Вярхоўным Саветам Беларусі «Кодэкса Беларускай ССР аб зямлі» і «Закона Беларускай ССР аб арэндзе» (1990). Здаваць у арэнду зямлю і іншыя прыродныя рэсурсы могуць толькі мясцовыя Саветы дэпутатаў.

У.А.Салановіч.

т. 2, с. 12

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

render

[ˈrendər]

v.

1) рабі́ць (-ца)

а) An accident has rendered him helpless — Нешчасьлі́вы вы́падак зрабі́ў яго́ бездапамо́жным

б) She rendered us a great service — Яна́ зрабі́ла нам вялі́кую паслу́гу

2) дава́ць для разгля́ду ці зацьве́рджаньня; здава́ць

The treasurer rendered an account of all the money spent — Ска́рбнік здаў справазда́чу з усіх вы́даткаваных гро́шай

3) выка́зваць

to render thanks — выка́зваць падзя́ку, дзя́каваць

4) выко́нваць

to render the part of Hamlet — ігра́ць ро́лю Га́млета

5) пераклада́ць (з аднае́ мо́вы на другу́ю)

6) перато́пліваць

Fat from pigs is rendered into lard — Сьвіно́е са́ла перато́пліваюць на шма́лец

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

hand​2 [hænd] v. уруча́ць, перадава́ць

♦

hand smth. to smb. on a plate infml пада́ць што-н. каму́-н. на спо́дачку;

have (got) to hand it to smb. infml трэ́ба адда́ць нале́жнае каму́-н.

hand around [ˌhændəˈraʊnd] phr. v. прапано́ўваць ці перадава́ць (страву ці напоі) усі́м прысу́тным

hand back [ˌhændˈbæk] phr. v. (to) вярта́ць, аддава́ць у ру́кі (каму-н.)

hand down [ˌhændˈdaʊn] phr. v.

1. (to) перадава́ць (у спадчыну, з пакалення ў пакаленне)

2. аб’яўля́ць, абвяшча́ць, апубліко́ўваць (рашэнне, пастанову і да т.п.)

hand in [ˌhændˈɪn] phr. v. (to) уруча́ць, падава́ць (каму-н.);

hand in an application пада́ць зая́ву

hand on [ˌhændˈɒn] phr. v. (to) перадава́ць (каму-н.); перасыла́ць

hand out [ˌhændˈaʊt] phr. v. (to) раздава́ць

hand over [ˌhændˈəʊvə] phr. v. (to) перадава́ць (паўнамоцтвы), здава́ць (справы)

hand round [ˌhændˈraʊnd] phr. v. = hand around

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

пра́ва ​1, ‑а, н.

1. Сістэма ўстаноўленых ці санкцыянаваных і забяспечаных дзяржавай агульнаабавязковых норм (правіл паводзін), якія выражаюць дзяржаўную, абумоўленую эканамічным ладам грамадства волю пануючых у грамадстве класаў (у сацыялістычнай агульнанароднай дзяржаве — волю ўсяго народа). Выбарчае права.

2. Навука аб гэтых правілах, аб правах. Факультэт права.

3. Правамоцтва, якое належыць пэўнай асобе. Права на працу. Права на адукацыю. □ Права на адпачынак ажыццяўляецца ў нашай краіне шляхам устанаўлення для рабочых і служачых штогадовых водпускаў. «Маладосць». // Афіцыйны дазвол, допуск да выканання якіх‑н. абавязкаў, для заняцця якой‑н. пасады. [Сцёпка] раптам набраўся смеласці і, трымаючы ў руках свой лісток на права здаваць экзамен, стаў у невялікую чаргу. Колас. // толькі мн. (правы́, ‑оў). Дакумент, які дазваляе каму‑н. кіраваць аўтамабілем, матацыклам і пад. Атрымаць правы.

4. Магчымасць дзейнічаць якім‑н. спосабам. Закон і права ў долі роўнай Для ўсіх законаў, для ўсіх нацый Рукой жалезнай, непакорнай Напішаш, дыктатура працы. Купала.

5. Падстава, прычына. Сцвярджаць з поўным правам.

•••

Актыўнае выбарчае права — права грамадзян удзельнічаць у выбарах у прадстаўнічыя органы дзяржаўнай улады.

Дзяржаўнае права — сукупнасць юрыдычных норм, якія замацоўваюць асновы грамадскага і дзяржаўнага ладу краіны.

Прыгоннае права — права памешчыка распараджацца прыгоннымі сялянамі, якія належалі яму, іх жыццём і маёмасцю.

Рымскае права — сукупнасць прававых норм, выпрацаваных у Старажытным Рыме, якія выражалі волю пануючага класа рабаўладальнікаў і былі засвоены многімі еўрапейскімі дзяржавамі.

Рэчавае права — частка грамадзянскай права, якая вызначае нормы валодання рэчамі.

Кулачнае права — панаванне моцнага над слабым, узброенага над няўзброеным і пад., заснаванае на адным толькі насіллі і не падмацаванае маральна і юрыдычна.

Сваё права правіць гл. правіць.

пра́ва ​2,

У выразе: права руля — каманда, якая падаецца для павароту руля ўправа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)