Fruere vita, dum vivis
Цешся жыццём, пакуль жывеш.
Наслаждайся жизнью, пока живёшь.
бел. Два вякі жыць не будзеш. Тэты свет, як макаў цвет: зранку расцвітае, да вечара ападае. Гуляй, дзяціна: твая гадзіна.
рус. На одного человека не даётся два века. Годы не птица: улетят ‒ не поймаешь. Коси, коса, пока роса; гуляй, сестра, пока молода. Пора, что железо: куй, пока горячо. Ешь, пока рот свеж: завянет ‒ ни на что не взглянет. Годы, как вода: пройдут ‒ не увидишь. Когда играют, тогда и пляши.
фр. Être sur des roses (Наслаждаться всеми благами жизни). Aujourd’hui en chère et demain en bière (Сегодня жив, a завтра в гробу).
англ. No time like the present (Нет времени лучше настоящего).
нем. Nimm das Leben, wie es ist (Бери жизнь, как она есть).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
материа́льный в разн. знач. матэрыя́льны;
усло́вия материа́льной жи́зни о́бщества умо́вы матэрыя́льнага жыцця́ грама́дства;
материа́льное положе́ние матэрыя́льнае стано́вішча;
материа́льная по́мощь матэрыя́льная дапамо́га;
материа́льная обеспе́ченность матэрыя́льная забяспе́чанасць;
материа́льные склады́ матэрыя́льныя склады́;
материа́льная часть ору́жия воен. матэрыя́льная ча́стка збро́і.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ВАСІЛЕ́ЎСКІ Аляксандр Міхайлавіч
(30.9.1895, с. Новапакроўскае Іванаўскай вобл., Украіна — 5.12.1977),
савецкі дзяржаўны і ваенны дзеяч. Маршал Сав. Саюза (1943). Двойчы Герой Сав. Саюза (1944, 1945). Скончыў Ваен. акадэмію Генштаба (1937). У арміі з 1919. Удзельнік 1-й сусв. і грамадз. войнаў. У Вял. Айч. вайну нам. нач. з чэрв. 1942 нач. Генштаба і нам. наркома абароны СССР. У 1942—44 каардынаваў дзеянні шэрагу франтоў, у т. л. 3-га Бел., 1-га Прыбалт. ў час Беларускай аперацыі 1944. З лют. 1945 у Стаўцы Вярх. галоўнакамандуючага, каманд. 3-м Бел. фронтам, галоўнакаманд. сав. войскамі на Д. Усходзе пры разгроме яп. Квантунскай арміі. З 1946 нач. Генштаба. З 1949 міністр Узбр. Сіл СССР, у 1953—57 1-ы нам., нам. міністра абароны СССР.
Тв.:
Дело всей жизни. 5 изд. М., 1984.
т. 4, с. 23
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУ́ТЛЕРАЎ Аляксандр Міхайлавіч
(15.9.1828, г. Чыстапаль, Татарстан — 17.8.1886),
рускі хімік, заснавальнік рус. школы хімікаў. Акад. Пецярбургскай АН (1874). Скончыў Казанскі ун-т (1849), у якім і працаваў, праф. (1857), у 1860 і 1863 рэктар. З 1868 праф. Пецярбургскага ун-та. Навук. працы па арган. сінтэзе і тэорыі хім. будовы. Адкрыў новы спосаб сінтэзу ёдзістага метылену (1858), атрымаў уратрапін і палімер фармальдэгіду (1861), які выкарыстаў для сінтэзу цукрыстага рэчыва «метыленітану». Стварыў тэорыю хім. будовы, паводле якой уласцівасці рэчываў абумоўлены парадкам сувязей атамаў у малекулах і іх узаемным уплывам (1861). Растлумачыў з’яву ізамерыі (1864). У 1864 выдаў кнігу «Уводзіны да поўнага вывучэння арганічнай хіміі», дзе тэорыя хім. будовы ўпершыню пашырана на ўсе класы арган. злучэнняў.
Тв.:
Соч. Т. 1—3. М., 1953—58.
Літ.:
Быков Г.В. А.М.Бутлеров: Очерк жизни и деятельности. М., 1961.
т. 3, с. 360
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ве́шаць несов.
1. (придавать чему-л. висячее положение) ве́шать;
2. (лишать жизни) ве́шать; уда́вливать;
◊ в. галаву́ — ве́шать го́лову;
в. саба́к — (на каго) ве́шать соба́к (на кого);
в. нос — ве́шать нос;
хоць тапо́р ~шай — хоть топо́р ве́шай
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аджы́ць сов.
1. прям., перен. отжи́ть;
ён аджы́ў свой век — он о́тжил свой век;
мно́гія звы́чаі ўжо аджылі́ — мно́гие обы́чаи уже́ о́тжили;
2. (вернуться к жизни) ожи́ть;
3. перен. ожи́ть, воскре́снуть;
а. душо́й — ожи́ть (воскре́снуть) душо́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэ́зацца несов.
1. в разн. знач. ре́заться;
у дзіця́ці зу́бы рэ́жуцца — у ребёнка зу́бы ре́жутся;
р. ў ка́рты — разг. ре́заться в ка́рты;
2. (лишать себя жизни) ре́заться;
3. страд. ре́заться; вскрыва́ться; забива́ться; би́ться; пили́ться; см. рэ́заць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
смяро́тны
1. сме́ртный;
~нае ло́жа — сме́ртный одр;
2. (приносящий смерть, лишающий жизни) сме́ртный, смерте́льный, смертоно́сный;
с. вы́падак — сме́ртный (смерте́льный) слу́чай;
с. яд — смерте́льный (смертоно́сный) яд;
3. перен. смерте́льный;
~ная нуда́ — смерте́льная тоска́;
◊ с. грэх — сме́ртный грех
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
оста́ток м.
1. (излишек, оставшийся от чего-л.) рэ́шта, -ты ж.; рэ́шткі, -каў ед. нет, аста́так, -тку м.;
2. (оставшаяся часть, конец) аста́ча, -чы ж., аста́так, -тку м.;
оста́ток жи́зни аста́так жыцця́;
3. мат. аста́ча, -чы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
практы́чны
1. в разн. знач. практи́ческий;
~ная дзе́йнасць — практи́ческая де́ятельность;
~ныя заня́ткі — практи́ческие заня́тия;
~ная фі́зіка — практи́ческая фи́зика;
нічо́га не разуме́ць у ~ным жыцці́ — ничего́ не понима́ть в практи́ческой жи́зни;
2. (деловитый) практи́чный, практи́ческий;
3. (удобный) практи́чный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)