грузі́ць, гружу́, гру́зіш, гру́зіць; гру́жаны; незак.
1. што кім-чым. Напаўняць грузам.
Г. баржу дрывамі.
2. каго-што. Складваць груз куды-н., змяшчаць у якасці грузу.
Г. скаціну ў вагоны.
|| зак. нагрузі́ць, -гружу́, -гру́зіш, -гру́зіць; -гру́жаны, загрузі́ць, -гружу́, -гру́зіш, -гру́зіць; -гру́жаны і пагрузі́ць, -гружу́, -гру́зіш, -гру́зіць; -гру́жаны (да 2 знач.).
|| наз. пагру́зка, -і, ДМ -зцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абцягну́ць, -цягну́, -ця́гнеш, -ця́гне; -цягні́; -ця́гнуты; зак., што.
1. Туга нацягнуўшы, абшыць, абабіць тканінай і пад.
А. канапу.
2. Прывесці ў парадак на сабе адзенне, паправіць, пацягнуўшы ўніз.
3. Адцягнуць, апусціць.
Груз абцягнуў вяроўку.
4. Абгарадзіць.
А. дротам участак пашы.
|| незак. абця́гваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абця́гванне, -я, н. і абця́жка, -і, ДМ -жцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перава́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак.
1. каго-што. Узважыць яшчэ раз.
П. груз перад здачай.
2. каго-што. Узважыць усё, многае або ўсіх, многіх.
П. усе мяшкі з мукой.
3. каго-што. Перасягнуць у вазе, перацягнуць.
Адна шаля вагаў пераважыла другую.
4. перан. Аказацца больш значным, важкім, перасіліць.
Дапытлівасць пераважыла страх.
|| незак. перава́жваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
balast, ~u
м. баласт;
zrzucić balast — скінуць баласт;
balast kompleksów — груз (баласт) комплексаў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Лашт, лаштъ, ластъ ’груз’, ’адзінка вагі сыпкіх рэчываў’. Запазычана з с.-в.-ням. last праз польск. мову (Жураўскі, Бел. мова, 63; Чартко, Пыт. мовазн. і методыка, і 18: Булыка, Запазыч., 153).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
burden1 [ˈbɜ:dn] n.
1. цяжа́р, ярмо́, прыгнёт;
share the burden дзялі́ць цяжа́р;
make smb.’s life a burden псава́ць каму́-н. жыццё
2. fml но́ша, цяжа́р; груз
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Са́кля ’жыллё каўказскіх горцаў’ (ТСБМ). Запазычанне праз рус. са́кля (Крукоўскі, Уплыў, 74) з груз. saxli ’дом’, інгуш. saxl (гл. Праабражэнскі, 2, 245). Локач (143) лічыць запазычаннем з цюркскай мовы. Гл. таксама Фасмер, 3, 547.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
cargo
[ˈkɑ:rgoʊ]
n., pl. -goes or -gos
груз -у m., пакла́жа f. (вадапла́ва, самалёта); цяжа́р -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Leve fit, quod bene fertur, onus (Ovidius)
Цяжар, які ўмела носяць, робіцца лёгкім.
Тяжесть, которую умело носят, становится лёгкой.
бел. Свая сярмяжка не цяжка. Валу свае рогі няцяжка насіць. Свой дым вочы не есць.
рус. Своя ноша не тянет. Груз становится лёгким, когда несёшь его с покорностью. В своей сермяжке никому не тяжко. На себя работа ‒ не барщина. Своя ноша не тяжела. Свой дым глаз не ест.
фр. Le fardeau qu’on aime n’est point pésant (Ноша, которую любишь, совсем не тяжела).
англ. A load that is cheerfully born becomes light (Приятный груз становится лёгким).
нем. Eigen was wie gut ist das (Своё всегда хорошо).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Non nostrum onus: bos clitellas
Не наш груз: няхай вол [нясе] сядло.
Не наш груз: пусть вол [несёт] седло.
бел. Я не я, і хата не мая. Мая хата з краю. Маё дзела ‒ старана.
рус. Не мой воз, не мне его и везти. Моё дело сторона. Моя хата с краю, я ничего не знаю. Не наше дело, что пора звонить приспела: есть на то пономари.
фр. Ça ne me regarde pas (Это меня не касается). Je n’y suis pour rien (Не моё дело).
англ. It’s none of my business (He моё дело).
нем. Mein Name ist Hase und ich weiß von nichts (Моё имя заяц, и я ничего не знаю).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)